Skírnir - 01.01.1903, Blaðsíða 62

64
íiretar í l'íbet.
Bretar ( Tíbet.
Tíbet er ríki mikið í Asíu og er reyndar einn hluti Kinaveldis.
Það liggur á hásljettu, 15 þú«. fet yfir sjávarmál, norður i Himalaja-
fjallgarði. Nepal heitir sjálfstætt ríki suður af Tíbet og er í banda-
lagi við það. Tíbetbúar eru Búddatrúar og heitir höfðingi þeira Dalaj
Lama. Hann er einskonar páfi Búddatrúarmanna og hefur bæði ver-
aldleg og andleg yfirráð. Kinakeisari á að hafa eftirlit með stjórninni
í' Tibot og hefur hann tvo ráðgjafa, eða eitirlitsmenn, við hlið höfð-
ingjans. Höfuðborgin í Tíbet heitið Lhasa. Engum útlendum mönn-
um leyfa Tíbetbúar ferð um land sitt, en reka þó nokkra verzlun við út-
lendar þjóðir. Þegar sendimenn annara ríkja eiga erindi við Tibet-
stjórn, sendir hún menn til viðtals við þá út fyiir landamærin. Pyrir nokkr-
um árum gerði hún verslunarsamning við Breta á Indlandi. Atti þá að
stofna til stöðugs verslunarmarkaðar þar við landamærin. En ekki
þótti Bretum Tíbetbúar efnilegir til kaupskapar, því markaðinum völdu
þeir stað uppi á fjallstindi. Að ymsu leyti voru og verslunarsamning-
arnir vanhaldnir af þeirra hálfu. Yorið 1903 gerði Indlandsstjórn Breta
út fjölmenna sendinefnd til viðtals við Tíbetstjórn út af verzlunarsamn-
ingunum. Herfiokkur var látinn fylgja til verndar seudinefndinni, ef
á þyrfti að halda. Komu nú sendimeun að landamærum, gerðu stjórn-
inni í Tibet orð þaðan og báðu hana að senda menn til viðtals við sig.
En höfðingi Tíbetbúa skeytti því engu og sendi enga menn til viðtals
við þá. Leið svo langan tima. Stjórnin í Nepal hvatti Tíbetbúa til
að halda alla -samninga við Breta og taka á móti sendimönnum þeirra
til viðtals. Sama gerði Kínastjórn. En allt kom fyrir ekki. Kínastjórn
kallaði þá eftirlitsmenn sína burt frá Tíbet. En Brotar sendu enn her-
flokk frá Indlandi og átti hann að brjótast inn í Tíbet. Fyrir flokkn-
um var Macdonald hershöfðingi. Vegurinn þar norðurcftir er mjög ógreií-
iær og kom herflokkur Breta ekki inn í Tíbet fyr seiut í mars 1904.
Tíbetbúar bönnuðu Bretum alla umferð um landið og sendu herflokk
á móti þeim, 1500 manna. Börðust þeir við Breta, en biðu skjótt ósig-
ur. 800 fjellu, en álíka marga tóku Bretar höndum; hínir flýðu. Kúss-
neskar byssur er sagt að Tibetbúar hafi haft í bardaganum, en annars
eru öll vopn þeirra mjög svo gamaldags. Af Bretum fjell enginn, en
nokkrir særðust, Nú heldur herflokkur Breta áfram til höfuðborgar-
arinnar og þykir Rússum aðfarir þeirra þar illar, þvi Tibet er eitt af