Skírnir - 01.01.1903, Blaðsíða 78

60
Páfaskiftiu.
í Feneyjum. Hann fjekk við fyrsfu kosningu að eins 5 atkv. en Ram-
polla 24, en að síðustu var Sartó kosinn með 50 atkv.
Sartó er ítalskur bóndason, fæddur 1835, og þvi 68 ára að aldri,
jafngamall og Leó XIII. var, þegar hann var hann kjörinn páfi. Hann
tók sjer páfanafnið Píus X. Hann kvað vera vel lærður maður og at-
gjörvismaður mikill bæði til sálar og líkama. Píus X. hcfur tekið miklu
fastar í strenginn með klerkum sínum á Frakklandi en fyrirrennari
hans gerði og horfir til óvináttu milli hans og frönsku stjórnarinnar.
Skólamál á Frakklandi.
Nokkur undanfarin ár hefur staðið áköf rimma milli stjórnarinnar
og klerkastjettarinnar á Frakklandi. Stjórnin er frjálslynd og hefur á
allan hátt reynt að rýra vald kaþólsku kirkjunnar, en þó einkum með
því, að draga uppfræðing æskulýðsins úr höndum klerkanna. Kirkjan
er þar i landi auðug mjög, eins og viðar, og hefur hún haldið skóla
víðsvegar um landið. Stjórn þessara skóla hefur að öllu leyti verið í
höndum klerkalýðsins og hefur því auðvitað öll kennslan farið þar frain
i anda kaþólskunnar og eftir hennar kreddum. Xú hefur þing og
stjórn i Frákklandi látið sjer mjög ant um alþýðumentunina og er
fjöldi skóla til og frá um allt landið, sem kostaðir eru af ríkisfje. Þar
af leiðandi eru öll umráð þeirra skóla í höndum landstjórnarinnar. í
þessum rikisskólum hefur kenslunni nú um langan aldur verið allt
öðruvisi fyrir komið en í skólum kirkjunnar. Trúarbragðakenslan
hefur skipað öndvegið í kirkjuskólunum, en í ríkisskólunum hefur alls
engin trúarbragðakensla átt sjer stað.
Sumarið 1902 kom það ráðaneyti til valda, sem nú situr við stjórn
á Frakklandi. Formaður ráðaneytisins heitir Combes, frjálslyndur mað-
ur i skoðunum og eindreginn mótstöðumaður kaþólsku kirkjunnar. Hann
var áður læknir. En kennslumálaráðherra var hann 1895—6. Þetta
ráðaneyti setti nú efst á stefnuskrá sína, að koma samræmi á alþýðu-
kenslumálin og hnekkja þar valdi kirkjunnar. Næst.a ráðanoyti á
undan hafðí reyndar hafið herförina gegn kirkjunni með því að koma
fram lögum, sem takmörkuðu, hve mildu fje einstök kirkjufjelög og trú-
arfjelög mættu hafa umráð yfir. Þessi lög þótti klerkum hörð og reistu
þeir megnan andróður gegn þeim. En Combesráðaneytið kom þá fram
með nýtt lagafrumvarp, sem svifti kirkjuna öllum yfirráðum yfir skólum