Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1908, Page 14

16
i fjörunni grjót úr mannvirkjum (búðatóftum eða dómhring) sem
ætla má að í girðingunni hafi verið. Leirinn er ofblautur til að
halda því uppi. En alveg fellur sjór út úr voginum um fjöru.
Eftir því sem nú hagar til, á það ekki við, að kalla Leiðvöll við
Laxá því Laxá rennur í vogsbotninn, en hann er langt fyrir innan
Leiðvöll, og Urriðaá rennur i voginn þar á milli. Þó mun eigi
ástæða til að ætla, að þetta sé skakt í sögunni. Þar eð sjá má, að
vogurinn hefir brotið landið, þá verður það augljóst, að hann hefir
náð miklu skemra inneftir áður: svo miklu skemra, að Urriðaá og
Laxá hafa komið saman áður þær næði til sjávar, og útfall Laxár
hefir eigi verið innar en á móts við Leiðvöll. Og hann hefir náð
að lienni. Girðingarbrotið, sem eftir er á Leiðvelli og fyr er getið,
er ýmist kallað »dómhringur« eða »lögrétta«, þó það líkist því ekki.
Menn hafa fært örnefnið yfir á það, þá er hið rétta mannvirki var
horfið.
Ekki er það meining mín, að frásögnin um samkomu bænda
til að ráða atför við Hólrnverju, sé útaf fyrir sig sönnun þess, að
þar hafi þingstaður verið. Nafnið Leiðvöllur virðist mér miklu
fremur vera það, og helzt hvorttveggja til samans. Eg skil það á
þá leið, að þingstaður hafi þar verið fyrir nágrennið á undan setn-
ingu alþingis. Þá gátu allir höfðingjar, er vildu, sett slík þing hjá
sér, og bera fornir smáþingstaðir vott um, að ýmsir hafa gert það.
Og eigi sé eg hvers vegna menn hefðu valið einmitt þenna stað til
að ráða atför við Hólmverja, ef þar hefði að öðru leiti enginn sam-
komustaður verið. En það, að menn héldu þar leið, eftir að alþingi
var sett, virðist mér benda á það, að þar hafi þingstaður verið áður.
Bærinn Arkarlækur er sagt að hafi nafn sitt af því, að Bekan
landnámsmaður hafi fieytt skipi sinu inn í lækinn, er fellur milli
bæjanna, Bekansstaða og Arkarlækjar, og hafi skipið heitið Örk eða
örkin. Lækurinn liefir djúpan farveg og fellur utarlega í voginn.
Verður sjór djúpur í honum um stórstraumsflóð. Hann heitir Arkar-
lækur, og er líklegra, að bærinn hafi verið látinn heita nafni lækj-
arins, heldur en að bæjarnafnið hafi verið fært yfir á lækinn.
A bæjarhlaði á Bekansstöðum er hestasteinn með áhöggnu
mannsnafni og ártali í 3 línum, með latínuletri breyttu: Jón Svein
[sson Ajnno 1740«.