Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1929, Side 4

4
sagt heíur verið, að dys sú, sem er efst á Arnarneshálsi, vestan við
gamla veginn, sé dys dansks manns, er tekinn hafi verið af fyrir
einhvern glæp. Skiljanlegt er að þjóðerni mannsins hafi skolast í
frásögnunum, mann fram af manni í 3 aldir, og er ekki ólíklegt að
þarna liggi Hinrik Kules. Dys þessi er nú að mestu grasi gróin.
Fleiri dysja verður vart í Kópavogi og sennilega eru þar nokkr-
ar að auki, sem ekki eru kunnar nú. Verður sakmálasaga þessa þing-
staðar ekki rakin hér, en getið nokkurra mála, sem kunn eru af
annálum og dómabókum.
í Sýslumannaæfum, IV., 131, er sagt frá dómi, sem dæmdur var
25. jan. 1664 í Kópavogi af Einari Oddssyni, er þá þingaði í umboði
Thomasar Nicholaisonar fógeta, og 12 mönnum með honum. Dæmdu
þeir þar til dauða þjóf einn, sem stolið hafði nokkrum verzlunarvarn-
ingi. Systir mannsins, Guðrún áð nafni, klagaði yfir þessu á alþingi
um sumarið, en var þá lítt sinnt; mun hafa þótt koma of seint.
Næsta sumar eftir kom hún fram með klögumál sitt að nýju og var
nú bréf hennar lesið í lögréttu og sett í alþingisbókina (nr. 26); segir
hún þar að bróðir sinn hafi verið líflátinn og vill láta kalla fyrir lög
Einar Oddsson, »foringja manndrápsins«, svo sem hún nefnir hann
blátt áfram. Lögmennn og lögréttan áleit að Einar væri skyldugur að
láta Sigurði lögmanni Jónssyni í té afskrift af dómnum. Afskriftin var
afhent á næsta þingi, 30. júní 1666, af Jakobi Benediktssyni, þáver-
andi fulltrúa fögetans, en Einar var lýstur forfallaður í það sinn.
Segir í alþingisbókinni, að Þórður hafi verið hengdur, og dómurinn
er settur í alþingisbókina (sjá nr. 19—20). Ekki sést að mál þetta
hafi verið tekið fyrir oftar á alþingi, en lögmaður kann að hafa tekið
það fyrir í héraði. — Þórður hefur sennilega verið hengdur i Gálga-
klettum í Garðahrauni, og þeir þjófar aðrir, sem dæmdir voru til
dauða í Kópavogi og á Bessastöðum.
Árni prófessor Magnússon hefur getið þess í syrpu sinni, er hann
nefnir Chorographica Islandica (213 8vo í handrs. hans), að í Hraun-
helli, er svo heitir, »fyrir sunnan Efferseyjarsel gamla«, hafi Iegið
»þjófar (maður og kona) circa 1677, eða nokkru fyrr, hver þar fyrir
ströffuð urðu á Kópavogsþingi 1677, þann 3. Decembris«. Þau hafa
sjálfsagt verið tekin af lífi þann dag samkvæmt dómi, dæmdum þar
áður, líklega samdægurs, en af þvi er segir í Valla-annál og síðar
skal tekið fram, er óvíst að aftaka þeirra hafi farið fram á sjálfum
þingstaðnum. Hins vegar er þó líklegt, að dysjar tvær við Kópavogs-
læk séu leiði þeirra, því að þær eru nefndar »hjónadysjarnar«. Skal
þeirra getið síðar.
í annálum Jóns Espólíns, VIII., 58, segir, að árið 1697 hafi kona