Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1929, Blaðsíða 29

29
hinum svo-nefndu sakamönnum fortíðarinnar sem aumkunarverðir
píslarvottar fyrir augum nútíðarinnar, en dómarar þeirra sem harð-
svíraðir böðlar og manndráparar. Það mun mega afsaka þá með
lagaákvæðunum, en fyrst dettur manni í hug: Faðir, fyrirgef þeim,
því að þeir vissu ekki hvað þeir voru að gjöra.
IX. Úr dagbók Jónasar Hallgrímssonar.
Eftir að hætt var að halda þing í Kópavogi féll þinghúsið í
rústir og málin í gleymsku. Kópavogssærin og sakamálin voru þó
Iífseig í endurminningunni.
Jónas Hallgrímsson segir frá því í ferðabók sinni frá för suð-
ur til Flekkuvíkur síðast í júní 1841, að hann hafi Iátið bóndann,
Árna (Pétursson), sýna sér þingstaðinn í Kópavogi (25. júní). Hann
segir að þingstaðurinn sé nú í túninu og sé kallaður Þinggerði. Þar
sjáist greinilegur dómhringur, tvær niðursokknar tóftir, og enn ein
mjög nýleg tóft, sem haldið hafi verið nokkuð við, og sé hún að
sumu leyti byggð í hinum gamla dómhring, svo sem hann sýnir með
lauslegum uppdrætti. Sú tóft segir hann eigi að vera eftir hið síð-
asta þinghús eða lögréttu á staðnum. Enn fremur benti Árni honum
á aftökustaðinn, skammt fyrir framan þinghúsdyrnar; voru þar nokkrir
flatir steinar settir ofan í völlinn og hafði höggstokkurinn verið sett-
ur á þá. Árni sýndi honum einnig dysjar þeirra, sem höfðu verið
teknir af, og voru þær hér og þar í námunda við þingstaðinn. Þótti
Jónasi furða, hversu fróður Árni var um örlög og afdrif þeirra
vesælinga, gat sagt frá því öllu út í æsar, en allt annað, sem farið
hafði hér fram, var öldungis »fallið í gleymsku og dá«. Því um líkt
er ekki sjaldgæft annars staðar á íslandi, segir Jónas, og sýnir Ijós-
lega hvernig fer, þegar almenningur hefir alveg misst þátt-töku í
opinberum málum og hefir engin afskifti af stjórnarfarinu, nema að
því leyti, sem hann verður að greiða gjöld sín, eða hann heyrir að
einhver sakamaðurinn hafi komizt í hendur réttvísinnar!).
X. Skýrsla frú Þuriðar Mathiesen.
Sumarið 1926 hafði ég tal af frú Þuriði Guðmundsdóttur Mathie-
sen, ekkju Theodors Mathiesen í Hafnarfirði. Hún er fædd í Kópa-
vogi 14 árum eftir að Jónas kom þangað (21. sept. 1855) og uppal-
in þar, unz hún var komin á 19. ár. Frú Þuríður er prýðilega gáfuð
kona, skýr í tali og minnug vel enn á margt það er hún sá eða
heyrði í æsku. — Hún sagði mér af munnmælunum um dysina við
Sbr. handritas. Jóns Sig. í Landsbókas., 123 og 124, 4to.