Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1929, Side 6

6
syni, búanda á Móakoti í Garðahverfi, að koma til þingsins, með þá
menn, sem voru nálægir þegar hann tók til sín lönguhöfuð, er fest
hafði verið upp á næstliðnu hausti á Garðaholti. Oddur var nú kom-
inn við sjötta mann, og 7 menn, sem til höfðu verið nefndir »að
athuga og grein á gjöra, hvað fyrir réttinum fram færi«. — Var nú
lönguhöfuðið lagt fram fyrir réttinn og fylgdi því lítil grenispýta.
Oddur hafði tekið höfuðið og spýtuna til sín og ekki þótt vert að
skýra sýslumanni neitt frá. Oddur og þeir, sem með honum voru,
þverneytuðu fyrir að hafa sett hausinn upp eða vitað af því fyr en
Oddi var sagt frá því af Sigurði Helgasyni, sem var einn þeirra
fimm og kvaðst hafa sjeð höfuðið sett upp á vörðuna á holtinu laug-
ardaginn næstan eftir krossmessu um haustið. Oddur hafði farið til
með 4 menn, sem nú voru komnir til þingsins með honum og Sig-
urði; hafði hann tekið til sín höfuðið, sem þá var dottið niður, og
geymt það síðan, »hvör geymsla með leynd við yfirvaldið oss til-
nefndum mönnum virðist ósæmileg og ókristileg, að í leynd og
hilmingu haft sé, að guðs vors náðargáfur vanvirðtar séu, eða djöfl-
inum til skemtunar, en náunganum til skaða aðborið þær að brúka«,
o. s. frv., segja dómendurnir, og komast svo í vandræði með að
dæma í þessu og vilja skjóta málinu undir úrskurð lögmanns. Oddur
og aðrir þingsóknarmenn kváðust hafa heyrt, að Þorgils Einarsson,
vinnumaður í Görðum, hefði sett lönguhöfuðið upp. — Næst var
málið tekið fyrir s. st. 13. maí, og Þorgils yfirheyrður; meðgekk hann
að hann hefði sett upp lönguhöfuðið, en kvaðst þá hafa gjört það af
eintómri fávizku »og öngva afguðadýrkun hefði hann viljað þar með
fremja«, og »að hann hefði ekki vilja nje ásetning haft, að gjöra
guði alsmegtugum stygð, né nokkrum manni mein eða skaða með
þessu tiltæki«. Var nú málinu á ný skotið undir úrskurð lögmanns
eins og fyrri daginn.
Næst var það tekið fyrir af sýslumanni 7. júní og létu þingsókn-
armenn Þorgilsi góðan vitnisburð í té allir, að þeir hefðu aldrei heyrt
neitt misjafnt um hann áður, né að hann »hefði nokkurn tíma farið
með kukl, forneskju eða heiðni, ellegar meðferðis haft nokkrar rúnir
eða Cahracteris« (sic). Skyldi hann þó staðfesta framburð sinn með
sjöttareiði og málinu var skotið til lögmanns og lögþingis. Hinn 6.
næsta mánaðar var það því tekið fyrir á alþingi. Þar var það
samþykt, að Þorgils ynni sjöttareið, og sýslumaður síðan leggja dóm
og að sumu leyti í Ann. 1400—1800, I., 368 o. s. frv., i æviágripi séra Eyjólfs á
Völlum, sonar hans.