Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1929, Page 28

28
Dómöndunum þótti liklegt, að hann hefði gjört þetta »í einhverri
slæmri meiningu, hvar af mikið hneyksli og ljótt eftirdæmi orsakað
er, þar einir og aðrir óráðvandir drengir hafa með álíka lönguhöfuðs-
uppsetningu og öðrum þar með fylgjandi illskuháttum og særingum,
djöfulinn dýrkað áður til forna. Því skal Illugi Bjarnason útstanda
opinbera og skarpa aflausn í Vikur-kirkju á Seltjarnarnesi, í hverri
sókn hann hefir hetta hneyksli framið«. Þar að auki var hann dæmd-
ur til að gjalda allþungar sektir, en slapp betur en Þorgils Einarsson
forðum, sem sagt var frá hér að framan, enda sýnist sökin nú ekki
hafa verið stórvægileg.
Þessi töfrabrögð eða galdur tíl þess að framkalla illviðri og storm
munu standa í sambandi við. það, að reisa níðstöng, svo sem því
er lýst í sögu Egils Skalla-Grímssonar, 57. kap., eða jafnvel síðustu
leifar af slíkri forneskju. — Töfratrú þessi á lönguhaus á stöng hefur
haldist við lengur, eins og sjá má af sögu frú Ingunnar Jónsdóttur í
Gráskinnu I. (Ak. 1028), bls. 91—92. í þjóðsögum Jóns Árnasonar,
I., 450, er lýst aðferðinni við þetta töfrabragð og sagt, eftir manni
í Reykjavík, að galdrastafur, sem Veðurgapi var nefndur, hafi verið
ristur á kefli og lönguhausinn þaninn út með því. En Jón kveðst
lýsa aðferðinni eftir munnmælum nyrðra og syðra.
Frá næstu árum, eftir 1731, vantar dóma- og þingbók úr Gull-
bringusýslu, allt til 1703. Verður því ekki vitað, hvaða mál hafa kom-
ið fyrir Kópavogs-þing á því tímabili, eða fram um miðja öldina, því
að eftir að búið var að koma upp sæmilegu þinghúsi í Reykjavík
1753, hefir Kópavogur lagst niður sem þingstaður. Ekki er getið í
annálum neinna merkra mála á Kópavogsþingi á tímabilinu 1731—53,
né heldur í alþingisbókum, nema þá helzt þjófnaðarmáls eins, sem
kom þar fyrir réttinn 16.—17. maí 1749. Hafði þjófurinn framið smá-
þjófnað þrisvar sinnum og í fjórða sinni kirkjuþjófnað, stolið ljósa-
krónum úr Bessastaða-kirkju. Var hann í Kópavogi 17. maí, og síðan
á alþingi 15. júlí, dæmdur til að »kagstrijkast, med Þioofs-Marke
Brennemerkiast, og til Kaupennhafnar Schlaveries til Erfides í Jaarnum
sijna Lijfs-tijd, aa yferstandande Sumre wt-sendast«. — Rödd misk-
unnseminnar var vitanlega alls ekki til í slíkum málum og refsing-
arnar svo ógurlegar, að þær bera helzt vott um níðingshátt og grimd.
Það er svo að sjá sem dómararnir, er margir voru göfugir og góðir
menn, hafi verið blindaðir af hinum óþjóðlegu, útlendu hegningarlögum,
er þeir dæmdu eftir. Hlýðnin við þau og konungsvaldið, sem stóð á
bak við þau, og svo venjan, langvarandi og rík, leiddi dómarana þrá-
faldlega til að drýgja miklu verri glæpi og óhæfuverk en hinir sak-
felldu höfðu unnið og voru dæmdir fyrir. — Því standa margir af