Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1929, Side 32

32
í lækinn hér á umliðnum tímum; landið er að síga hér um slóðir og
gengur sjór alls staðar lengra inn á það nú en hann hefir gjört
fyrrum. Hefir mönnum þótt tiltækilegt að drekkja sakakonu í lækn-
um 1704, þótt það hafi ekki þótt gerandi í fyrsta skifti er konu skyldi
drekkt eftir dómi á þessum þingstað.
»Fangakofar« hétu 4 djúpar smátættur, sem voru upp-með tún-
garðinum, innan hans, norðaustur af þinghúsinu, sagði þuríður. Var
miðveggur í 2 (eða fleiri). Voru þær alldjúpar er Þuriður var ung,
og sennilega er hér um sömu tóftirnar að ræða og þær sem Jónas
Hallgrímsson getur um. Nú sést hér ein smákofatóft greinilega og
kvað Þuríður það vera hina nyrztu af þeim 4, sem hún mundi eftir.
Er allsendis liklcgt að hér hafi verið fangakofi, en hitt þykir mér
vafasamara, að þeir hafi verið hér 4; en þó hafa þeir verið að minnsta
kosti 2 haustið 1704, má gera ráð fyrir.
Þuriður sagði mér enn fremur frá nokkrum örnefnum hér í grend-
inni við þingstaðinn og set ég hér þær upplýsingar, þótt þær komi
honum ekki við: Gvendarbrunnur er sunnan vogsins, í hálsbrúninni,
rétt upp af svo-kölluðum Bœjarsteinum, sem eru þar úti í leirunni,
og er lítil laug skamt framar í vognum, að sögn Þuríðar. Þarna á
að hafa verið bær í fyrndinni. Mun það hafa verið þar sem enn er
mjög grasgefinn mói, rétt við vjginn. Ekkert sést þar til tófta. Við
brunninn, sem er raunar dálítil lind, er lagleg, eggslétt grasflöt.
Brunnurinn er sjálfsagt kenndur við Guðmund byskup góða, eins og
aðrir Gvendar-brunnar. — En hitt er óvissara, hvort Gvendarhóll,
sem áður var nefndur, sé kenndur við hann einnig. — Fremst á Kárs-
nesi, sem er milli Kópavogs og Fossvogs, eru 2 bæjarstæði forn, að
sögn Þuríðár, „Stóra-bœjarstœðið" að norðan og „Litla-bœjarstœðið“
að sunnan. Vottar enn fyrir dálitlum túnum á báðura stöðum og afar-
fornlegum túngörðum, en tóftir verða ekki greindar. Þykir mér ekki
líklegt, að hér hafi nokkru sinni verið verulegir bæir, né hjá Gvend-
arbrunni, en smákofar eða búðir úr timbri, sem fólk hafi hafst við í,
kunna að hafa verið hér einhvern tíma og þó liklega ekki lengi. — Borg-
arholt heitir holtið vestan-við veginn á Kópavogshálsi, og Borgin
klettabeltið þar, en Kastalar vestan-undir holtinu, 3 klettar. Þar um-
hverfis mátti ekki hóa né hátt hafa, né rífa lyng, — vitanlega vegna
huldufólksins í Borginni eða holtinu og Köstulunum. — Gömul trú
var það einnig, að ekki mætti hafa fleira fé í Kópavogi en 30 kindur.
Nokkurt orð hefir farið af reimleikum í Kópavogi, bæði við veg-
inn, hjá dysjunum, og jafnvel heima á bænum, — gamla bænum,
sem eru órofnar og nýlegar tóftir eftir af á sjávarbakkanum, með
matjurtagörðum umhverfis.