Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1929, Page 106

106
hins íslenzka Þjóðvinafélags 1869—73, Rvík 1873. Ennfr. Hið ísl. Þjóðvinafélag
1871 — 19. ágúst—1921, stutt yfirlit, Rvík 1921, bls. 9—20.
23. Bls. 91. »Steinvopnunum«, sem þjóðminjasafnið í Höfn eða Worsaae hafði
nú sent, sbr. undanfarandi hréf; kassinn með þeim í, 161 st., var meðtekinn á forn-
gripasafnið 23. júlí 1873. — »Gauraganginn í vor«, æsingarnar gegn landshöfðingja,
Hiimari Finsen, sem Jón Ólafsson mun hafa átt mestan þáttinn í. Eftir að Jón
hafði verið dæmdur þremur dómum (19. júní og 17. júlí) í sekt og fangelsi fór
hann skyndilega af landi burt (27. júlí). En merkilegur Þingvallafundur og síðan
alþingi voru um sumarið einnig. Um haustið hefir verið »dauft eftir múginn«.
XIV. Bls. 92. »Uppdráttur af stafnum í Kristinrétti«, sbr. næstu bréf á
undan, bls. 89—91. — Magnus Petersen, danskur listamaður, einkum kunnur
sem teiknari og eirstungumaður, f. 1827, d. 1917. — »Magnúsi Andréssyni«, síðar
presti og prófasti á Gilsbakka; hann var fylgdarmaður Krs. Kálunds á ferðum
hans hér. — »Sigurðar frænda«, Jónssonar, bónda í Steinanesi, og Margrétar,
systur Jóns Sigurðssonar. Sigurður (kallaður »víkingur«) var fóstursonur J. S.;
siðar sýslumaður i Snæfellsness- og Hnappadalssýslu; f. 1851; d. 1893. — »Rit-
gjörð um Þíngvöll«, sbr. fyrstu bréfin; hún var nú lögð á hilluna. — Klausan á
eftir bréfinu er skrifuð aftan á síðasta bréf Sigurðar Guðmundssonar, nr. 23
hér. — Afskriftin af kaflanum úr bréfi M. A. er með hendi J. S. — Um þennan
fund á Bergþórshvoli sjá Kr. Kál., Isl. beskr., I. b., bls. 251. — Eftir rannsókn-
irnar á Bergþórshvoli 1927—28 eru nú einmitt mestar likur til að leifa skálans
sé að leita þar sem nú er kálgarðurinn fyrir framan bæinn.
24. Bls. 93. »Skapularium«; skapúlar(e) var klæði, sem munkar og nunnur báru
yfir sér, hetta með mjóvu skauti bak og fyrir, sein voru all-síð, gengu ofanum bak
og brjóst. — Eftirmynd Magnusar Petersens fylgir enn bréfinu. — Bls. 94 »mein-
bugum«; um saknæm sifjaslit, sifjaspell gat verið að ræða, ef guðsifjar voru;
um þær giltu sömu ákvæði í ýmsu sem um sifjar; t. d. viðv. giftingu, kviðburði
og dómsetu. — »Beinhólk«; hann er nr. 329 í safninu. — Hrísbrú, í Mosfells-
sveit; þar segir í Egils-sögu að hafi verið (tekin ofan) kirkja, er Grímur lögsögu-
maður Svertingsson hafði látið gera (kap. 86).
25. Bls. 95. Sigurður lýsir hér, í upphafi bréfsins, hversu hann tók bana-
mein sitt, sem sennilega hefir verið brjósthimnubólga, ef til vill samfara berkla-
veiki. — Um uppdrættina, sjá 19. bréf, m. aths. Þeir sem voru gefnir út, hafa
átt að vera í 1.—2. h., en þeir sem nú eru varðveittir í eftirmyndum í Þjóðms.,
og helzt hafa verið notaðir á skautföt, hafa átt að koma í 3. h. — Það var
ilt, að Sigurðu skyldi ekki geta komið út öllum þessum uppdráttum sínum eins
eins og hann vildi. Það er auðséð af þessum síðustu bréfum hans, að hon-
um hefir verið þetta rnjög mikið áhugamál. — »Lítið sýnishorn af kvennmanns-
handbragði«; Sigurður mun eiga hér við sessu, sem Jóni var gefin (af islenzk-
um konum í Reykjavik) og gerð var, útsaumuð skrautlega, eftir uppdráttum Sig-
urðar, með ýmsum íslenzkum blómum. Hún er til enn, í minjasafni J. S., sem
geymt er í alþingishúsinu. — Bls. 96. Þeim Sigurði og Sigfúsi Eymundssyni var
loks falið að undirbúa þjóðhátíðarhaldið á Þingvelli (sbr. næsta bréf), en Sig-
urður var þá þrotinn að heilsu og naut sín því ekki fyllilega. Um þjóðhátiðar-
haldið yfirleitt sjá Frjettir frá íslandi 1874, bls. 1—29. — »Valsmerkið« mun Sig-