Fylkir - 01.01.1919, Blaðsíða 108

108
FYLKIR
er fróðir menn sögðu, um 40 þúsund millionir króna, d: tæplega 100 kr- a
hvern Evrópubúa, en um 2 þús. kr, á hvern öreiga. Ríkastir töldust þá Þe"
Rockefeller og P. Morgan í Norður-Ameríku, en þeir Rothschild braeður
Evrópu. Eignir þeirra bræðra einna voru taldar nokkru fyrir stríðið 15 trn'"
ardar króna. Hvað þeir bræður eiga nú, er víst örðugt að segja, og e'nS
hvað steinolíu kongurinn Rockefeller á. í samanburði við þessa auðvalda erU
slíkir menn, sem Vanderbilt yngri og jafnvel Lord North, sem fyrir nokkr
um árum hafði 2 million pund sterling (36 millionir kr.) í tekjur á ári, *a
tæklingar. En konungar Evrópu eru, í samanburði við þá, hreppsómagar.
Hvers vegna drekka menn frá sér vitið?
Af því að þeir eru of gáfaðir. Ef 50 gr. af spritti seljast á 1 krónu, hve
mikið borga menn þá fyrir 10 föt af spritti, — selt þannig í smáskömtu111'
Fatið inniheldur um 80 kg. af spritti.
Hver er orsökin til þess að fullorðið fólk, sem hefir gnægð af góðum >
beztu mjólk og ágætu lindarvatni, einsog hvarvetna má fá hér á ísla|1(tl’
skuli leggja sér útlent ómeti til munns og drekka annað eins skólp einsoS
sprittið og flest áfengi er? Er það fjandanum að kenna eða fólkinu sjálf11 •
Et Blik paa Evropas Aandsliv.
For Voltaire stod Filosofen paa Tronen som Idealet afenFyrste; og i hatlS
Aand foretog Frederik II. af Preussen, Josef II. i Österrig, Katrine II. i RllS
land, Struensee i Danmark, Aranda i Spanien, Prombal i Portugal og Ci101
seul i Frankrig, deres Reformer. Det var Voltaires Aand, der var virksonF
da de bourbonske Hoffer bleve enige om at fordrive Jesuiterne og fik IJaV
en til (1773) höjtidelig at ophæve Ordenen. Den intelligente Fyrste skulde’
efter Voltaires Mening, före an i alle Sager, der angik Tolerance, Folke°|3
lysning, Menneskelighed og gamle Fordommes Bekæmpelse. Men det °*te
gik disse »revolutionære Fyrster og Ministre« som deres Læremester Volta're
selv, idet de ansaa enkelte Ting som Fordomme, der havde deres dybeste R0<
og förte et skjult Liv i Folkene. Derfor strandede tit deres velmente Refor'11
bestræbelser.
Medens Voltaire hyldede den Anskuelse, at Fyrsten skulde göre alt tot
Folket, intet ved Folket, dannede hans samtidige Montesquieu (död 1^5 '
sit Statsideal efter F.nglands parlamentariske Mönster. I sit epokegörerin
Skrift, »Lovenes Aand«, hævder han, at Tyranni fremkommer ved at he
Statsmagten er samlet i een Haand. Naar den lovgivende, udövende