Óðinn - 01.01.1923, Qupperneq 22

Óðinn - 01.01.1923, Qupperneq 22
22 ÓÐINN ugt söðlasmíði jafnframt búskapnum, en aldrei verið íhlutunarsamur um mál manna út í frá. Er hann minstur þeirra bræðra að vallarsýn, en þó vel á sig kominn og hinn snyrtimannlegasti. Hann er kvæntur Halldóru Björnsdóttur frá Flugustöðum í Alftafirði. Börn þeirra eru þessi: Björn bóndi í Dilksnesi í Nesjum, Guðmundur bóndi í Hoffelli, Sigríður (dó ung), Hjalti ókvæntur heima, Kristín (dó í Reykjavík fyrir nokkrum árum) og Sigurbjörg, ógift heima. H. Síra Janus Jónsson. Eftir umtali okkar, herra ritstjóri, vildi jeg biðja yður fyrir fáein minningarorð um síra Janus Jónsson, þó að þau ýmsra orsaka vegna geti ekki orðið svo ítarleg sem jeg vildi og mjer þætti vert. Með honum er fallinn frá maður, sem jeg hygg vafalaust muni talið að verið hafi einn í röð fremstu presta landsins fyrir margra hluta sakir, mannkosta, kennimensku og fræðimensku. Hann var fæddur á jólanótt árið 1851 að Kirkju- bóli í Skutilsfirði. Foreldrar hans voru Jón Þórðar- son gullsmiður og góður bóndi og kona hans Þóra Eyjólfsdóttir. Jón var sonur Þórðar Pálssonar bónda í Kjarna í Eyjafirði. Annar son Þórðar var Benedikt prestur í Selárdal, faðir síra Lárusar er einnig var prestur í Selárdal allan sinn prestsakap. Þriðji son hans hjet Páll faðir Guðrúnar móður síra Friðriks Friðrikssonar. Björg hjet ein dóttir Þórðar, móðir Bjargar, konu Markúsar skipstjóra og skólastjóra Bjarnasonar. Fleiri dætur átti hann og enduðu nöfn þeirra flestra á »björg«, og hafði hann haft að orð- taki að kalla þær »Bjargirnar sínar«. Þóra móðir síra Janusar var dóttir Eyjólfs prests Kolbeinssonar á Eyri í Skutilsfirði, þar sem nú er nefnt á ísafirði, og alsystir Friðriks föður Halldórs Kr. Friðrikssonar yfir- kennara. Voru þau því náskyld síra Janus og kona hans, sem var Sigríður dóttir Halldórs, og lifir hún mann sinn. Föður sinn misti síra Janus fárra ára gamall, en ólst upp hjá móður sinni, er hjelt við búi á Kirkju- bóli æftir lát manns síns. Aðrir synir þeirra voru síra Eyjólfur, síðast prestur í Arnesi, og Bergþór trjesmið- ur, er fluttist til Ameríku 1887 og andaðist þar. Fjórði sonur, efnismaður mikill, andaðist ungur en þó upp kominn. Þegar síra Janus stálpaðist var hann sendur að heiman til menningar. Var hann í Vatns- firði hjá síra Þórarni Böðvarssyni og mintist ávalt með hlýleika dvalar sinnar þar, en undir skóla nam hann hjá síra Sveini Níelssyni á Staðastað. I latínuskólann gekk síra Janus árið 1867 og út- skrifaðist það 1874 með hárri 2. einkunn, gekk síðan á prestaskólann og tók embættispróf þar árið 1876 með hárri 1. einkunn, og var sama haust vígður prestur að Hesti í Borgarfirði. Ári síðar hinn 20. nóv. kvæntist hann og gekk að eiga sem áður var getið frændkonu sína Sigríði dóttur Halldórs Kr. Friðrikssonar yfirkennara. Dvaldi hann á námsárum sínum jafnan í húsi hans, en á sumrum með bróður sínum síra Eyjólfi Kolbeins Jónssyni presti á Mel- graseyri og síðar í Árnesi. Árið 1884 var honum veitt Holfsprestakall í Onundarfirði og hann um leið settur og síðar skipaður prófastur í Vestur-ísafjarðarprófasts- dæmi, og var hann þar alt það sem eftir var prests- skapar hans, í 24 ár. Þótt hann tæpast gæti talist sjálfur að upplagi búsýslumaður, bjó hann með að- stoð konu sinnar alla tíð í Holti rausnar og risnu búi. Sökum hnignandi heilsu fjekk hann lausn frá prestsskap árið 1908. Var hann þá að vísu enn all- hraustur, en tekinn að þyngjast fyrir brjósti og kenna nokkuð andarteppu, svo að honum var orðið þungt um ferðir, sem eru allerfiðar þar vestra, og verður einatt á vetrum að fara fótgangandi er hestum verður ekki við komið vegna ófærðar. Fluttust þau hjónin þá til Reykjavíkur og bjuggu þar eitt ár í hinu forna húsi, þar sem þau höfðu í æsku fyrst kynst, í húsinu Kirkjustræti 12, sem H. Kr. Friðriksson áffi og bjó í alla stund frá því er hann varð kennari við lat- ínuskólann til dauðadags. Var hann þá andaður 6 ár- um áður, 1902, en í húsinu bjó enn ekkja hans, sem var dönsk að ætt, fædd Degen. Hafði hann þetta ár, er hann dvaldi í Reykjavík, lítið fyrir stafni annað en lestur og ritstörf, sem vitanlega gáfu þó lítið í aðra hönd. Kunni hann því ekki og þóttist þurfa að hafa nokkurt fast starf með höndum, með því að hann hafði enn að kalla mátti fulla starfskrafta, þótt hann hefði orðið að láta af erfiðu embætti. Tók hann þá að sjer kennarastarf við Gagnfræðaskólann í Flens- borg í Hafnarfirði haustið 1909 og dvaldi þann vetur hjá Ogmundi skólastjóra Sigurðssyni. En næsta ár leigðu þau hjónin og keyptu síðan hús á Vesturhamri í Hafnarfirði og bjuggu þar síðan, með því að hann gjörðist fastur kennari við skólann og var það með- an heilsa entist. Veturinn 1916 hinn 9. febr. að kvöldi fjekk hann alvarlega aðkenning af heilablóð- falli, svo að hann var óverkfær það sem eftir var

x

Óðinn

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Óðinn
https://timarit.is/publication/205

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.