Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags - 01.01.1880, Page 58

5«
sér, að réttur amtmanna til að veita prestaköll var að
minnsta kosti vafasamur fyrir þann tíma. Téð konungs-
bréf gáfu nú þær reglur fyrir brauðaveitingum, sem
fylgt heíir verið til skamms tíma, nema hvað hið síð-
astnefnda staðfesti heimild biskupa til þess einir að
kalla stóls- eður staðarpresta sína, svo sem nokkurs
konar kapellána biskupanna, og skyldi að eins leitað
staðfestingar konungs upp á veitinguna. Fékk Jón
Árnason að því leyti sigur yfir hinu verzlega valdi, að
amtmönnum var bannað að veita nokkurt prestakall,
að biskupi óafvitanda og án hans meðmœlis, og að bisk-
upar skyldu einir kjósa staðarpresta sína. Jafnframt
reri Jón biskup að því öllum árum, að auka vald og
þýðing Synodusar og prófasta. J>að er hans verk,
að próföstum úr Skálholtsstipti var allflestum gjört að
skyldu að sækja Synodus á ári hverju með tiltekinni
tölu presta úr hverju prófastsdæmi. J>að var hans
verk, að prófastar fengu fyllra eptirlit með hegðun
presta í héraði, og meira vald í andlegum málefnum.
Með því fékk biskup sjálfur góða stoð gegn verzlegu
gjörræði; enda bauð hann því svo byrginn, að amt-
menn höfðu beig af honum, svo að Fuhrmann gat
ekki orða bundizt, að segja eitt sinn upp yfir alla á
Synodus: autoritate et doctrina in foro nostro tecum
non œmulabor, sed rigorem et cautelas Vestræ reverentiœ
non exoptabo (o: ekki mun eg á samkomu vorri keppa
við Yður um álit og lærdóm, en stífni Y. H. og við-
sjár óska eg mér ekki)“. Svo var ósamdrægni þeirra
Jóns og Fuhrmanns alkunn, að í máli hins síðarnefnda
út af dauða Appollóníu Schwarzkopf kom Páll Kinch
því til leiðar, að Jón biskup var, að þorleifi prófasti
Arasyni önduðum, settur i dómsnefndina yfir Fuhrmann
og mæðgunum Holm; vænti Páll og aðrir íjandmenn
Fuhrmanns, að biskup myndi reynast amtmanni þung-
ur í dómi. En sú von brást. Jón biskup var harður