Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags - 01.01.1881, Page 32

Um kol.
Eptir >V. Gr. Spence Paterson.1
Af öllum þeim ýmsu steinategundum, sem mynda
skorpu jarðarinnar, er að líkindum, nú sem stendur,
að undanteknu einu járninu, engin nytsamari mann-
kyninu, en kolin. Síðan að gufuvélin var fundin, hefir
hitinn verið aðaluppspretta þess afls, sem menn þurfa
til þess iðnaðar og verknaðar, sem er vottur um fram-
farir og mentun, og sem miðar til að betra lffskjör
manna, en sá hiti hefir átt, og, að svo miklu leyti sem
menn geta séð, mun eiga upptök sín að rekja til kola-
brenslunnar. f>au afnot kolanna, sem liggja næst, eru,
að hafa þau til eldiviðar, til þess að hita herbergi, og
til þess að sjóða við, og hjálpa þau að þessu leyti ekki
lítið til að gjöra mönnum lífið þægilegra og notalegra,
og nú á hinum síðari árum hefir efnafræðingunum tek-
izt með rannsóknum sinum að leiða fram af kolunum
ýmisleg efni, sem eru mikils virði, og til mikils gagns
fyrir mannkynið. Sum af efnum þessum mun eg tala
nákvæmar um í grein þessari.
Til þess að skilja fyllilega, hvernig kolin hafi
myndazt í jörðunni, þá breytingu, er á þeim verður,
þegar þeim er brent, og hin ýmislegu efni, sem fram-
1) Höfundurinn hefir haft hliðsjón af eptirfylgjandi verk-
um : Vincent, Dictionary of Applied Chemistry, — Roscoe
and Schorlemmer, Treatise on Chemistry. — W. A. Miller,
Organic Chemistry.