Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags - 01.01.1900, Side 83

83
þótt hann skipaði íslenzkan höfðingja til forráða yfir landið,
sem hann átti engin ráð yfir, úr því að þeir íslenzkir
höfðingjar voru til, er vildu taka slíkt að sjer. En þó er
óvíst að hann hefði gjört það svo fljótt, ef orð kardinála
hefðu eigi komið til. Aptur á móti hlaut höfðingi sá,
sem fór til íslands með slikt erindi að eiga allt á hætt-
unni; á honum, en ekki konungi, hlutu allir skellirnir að
lenda og öll sú mótstaða, sem rísa kynni upp af slíku á
íslandi. Konungur þurfti að eins að hafa óskammfeilni,
ágirnd og frekju til þess að skipa manninn yfir landið,
en orð og úrslcurður kardínála voru eins og græðandi og
mýkjandi smyrsli fyrir konunginn í máli þessu. Öðru
máli var að gegna með höfðingja þann, sem tók á móti
slíkri skipan og erindi af konungi, því á honum hvíldu
aðrar skyldur gagnvart íslandi, en á konungi. Hver sá
íslendingur, sem tók slíkt að sjer, varð bæði að vera
blindur af hatri til mótstöðumanna og fullur af metnaðar-
girnd, svo að hann sæi eigi hvað af slíku mundi leiða
fyrir sjálfsforræði landsins, eða, ef hann sæi það, að
metnaðargirndin kvæði þá niður allar slíkar tilfinningar.
En það er sorglegt, að annar eins skörutigur eins og
Þórður kakali, sem að ýmsu leyti var einnig góður dreng-
ur, skyldi taka slíkt að sjer, enda þótt hann hafi gjört
það meðfram til þess að komast heim frá Noregi úr
greipum konungs, og geta sjáffur orðið ríkasti maðurinn á
íslandi. En þó er skipun Þórðar fyrst og fremst afleið-
ing af því, að þeir Gissur og Þórður lögðu mál sín undir
dóm konungs. Þeir lofuðu þar með að hlýta þeim dómi,
sem konungur kvæði upp, hvernig sem hann yrði. Og
báðir biðu þeir þess búnir, að taka við slíkri skipan frá
konungi, hvenær sem hann vildi.
Orð kardinála máttu mikils meðal klerkastjettarinnar
og enda meðal almennings, bæði í Noregi og á íslandi;
er líklegt að þau hafi dregið töluvert úr mótstöðu manna