Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags - 01.01.1900, Qupperneq 87
87
gangur var reyndur, og vitað var, að Gissur kom eigi út,
reið Þórður suður um Kjöl með mikla sveit manna og
fór um alla Árnessýslu, sveit Gissurar. Mæltu þá flestir
menn eigi í móti að þjóna honum, en þó var þeim það
hin mesta nauðung. Hann lagði fjegjald á alla bændur,
og þótti þeim það ljettara en þjóna í’órði opinberlega,
því að þeir voru tryggir við Gissur. Pórður fór suður á
Nes, og svo upp í Borgarfjörð; þaðan fór hann vestur í
Dali og skipti ríkjum með þeim frændum sínum, Sturlu
Þórðarsyni og Jóni Sturlusyni. Síðan fór hann norður
og sat á Grund um veturinn. Sumarið eptir reið Þórður
til þings. Mælti þá enginn maður á móti lionum á þíng-
inu. Sunnlendingar guldu gjald það, er hann lagði á þá^
en þó nauðugir. En eigi er þess getið, að hann reyndi
fá íslendinga til þess að greiða Hákoni konungi skatt,1 2
Þannig náði Þórður yfirráðum yfir nálega þrem fjórð-
ungum landsins; hann vingaðist einnig við suma hina
ríkustu höfðingja i Austfirðinga fjórðungi, svo sem Sæ-
mund Ormsson, er hann gipti Ingunni dóttur Sturiu
bróður síns. P. A. Munch ætlar, að boðskapur eða brjef
konungs, en þó einkanlega hrjef kardinála hafi haft hin
mestu áhrif á landsmenn, og fyrir því hafi Þórði tekizt
svo fljótt að ná mestum hluta landsins undir sig. Þetta
er of sagt og eigi rjett. Eins og þegar er getið, eru engin
rök fyrir þvi, að kardináli tiafi sent brjef til íslands, en
hins vegar hefur konungur reynt að láta orð kardinálans
verða sjer að því gagni, sem mest hann mátti. Til þess
hefur Heinrekui- biskup ekkert sparað, þar sem hann
mátti því við koma, en það var einkum á Norðurlandi.
Hins vegar var Sigvarður biskup i Skálholti mikiu
meiri skapdeildarmaður og mun hafa farið sjer hægt, þótt
1) Sturl. II, 78—80; Eirsp. 408: Fms. X, 24; Frís. 688, sbr.
Flat. III, 172; I, III, IV, V.
2) P. A. Munch. Hist. V, 280—81.