Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags - 01.01.1900, Side 98

98
hollustu. f’orgils var í skapi ofsamaður hinri mesti, metn-
aðarfullur og óvæginri, en hinn göfuglyndasti, ef hann
fjekk sjálfdæmi; hann var fastheitinn, hvort sem hann
hjet góðu eða illu. Eigi var hann djúpvitur og eigi
sjást nein merki hjá honum um ættjaiðarást; þó rann
honum blóðið til skyldunnar, er unr frændur hans var
að ræða, en Hákoni konungi var hann svo trúr, að frænd-
ur hans máttu eigi skilja hann við hans mál. Yar hann
sá eini íslendingur af þeim, er miklir atkvæðamenn voru
á Sturlungaöldinni, er var konungi algjörlega tryggur, og
fór með erindi hans af aiiri alúð og einfeldni. Þorgiis
hafði unnið konungi trúnaðareið, en hann rauf aldrei eiða
nje heit sín, nema einn nauðungareið, er hann fjekk eigi
haldið, nema ineð því að rjúfa trúnaðareið sinn við kon-
ung. Slík orðheldni var sjaidgæf á Sturlungaöldinni; en
það var skaði fyrir ísland, að Þorgils skyldi vinna Há-
koni konungi trúnaðai eið, en ekki íslandi, því hann hefði
þá getað orðið því hinn nýtasti maður.
Rúmri viku eptir að Þorgils var orðinn landfastur,
kom hann til Böðvars föður síns að Stað (24. ágúst 1252).
Stefndi hann þegar að sjer vinum sinum og venzlamönn-
um, birti þeim skipunarbrjef sitt og ráðagjörðir; vikust
þeir vel undir það og reið Þorgiis með 40 manna suður í
Stafholt til Ólafs Þórðarsonar, föðurbróður síns. Eptir
það stefudi hann fund undir Höfðahólum; er merkileg
frásaga af fundi þessum í Sturlungu, er sýnir hvernig
menn hafa skipzt i tvo flokka, annar með konungi, en
hinn móti, og vildi sá ílokkurinn gæta i jettinda sinna og
landsmanna alira samt, en eigi játast undir forræði kon-
ungs á eignum islenzkra manna. Ólafur þórðarson talaði
fyrstur og „bað Guð geyma alla menn, er þar vóru komnir
með sinni mildi ok miskunn. Bað ok þess í annan stað,
at menn tæki sæmilega bréfum ok örendum svá ágæts
herra sem Hákon konungr var. En göra eigi sem margr