Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags - 01.01.1900, Síða 126

126
og Bergs, hirðmanna Hákonar konungs, er hannkom tilNor-
egs með Hallvarði gullskó, en það var síðar um sumaiið
1264; eigi er ólíklegt, að hann hafi áður ásamt, Aust-
flrðingum svarið konungi skatt, og hann hafði með eið
sínum við Brand föðurbróður sinn í raun rjettri lagt mál
»
sín og sjálfstæði undir Noregskonung.1
Þannig misstu íslendingar sjálfsfoi ræði sitt og er satt
bezt að segja, að þeir gáfu það upp við lítinn orðstír.
Þeir lágu í illdeilum innbyrðis, oinnig á árunum
1262—64. feir fóru með ránum, manndrápum og mor.ð-
brennum, söfnuðu her manns, og áttu stórar orustur inn-
byrðis; en aldrei tóku þeir sig saman og sýndu rögg af
sjer tii þess að verja frelsi og sjálfstæði landsins, til þess
að standa móti yfirgangi þeim og fjörráðum við freisi lands-
ins, sem komu utan að frá Hákoni konungi. Enginn
nema Snorri Stuiiuson einn hætti lífi sínu gagnvart hon-
um. Hins vegar urðu ýmsir íslenzkir höfðingar svo
æstir, að þeir virtu landslögin að vettugi, sneru sjer til
konungs, leituðu trausts hjá honum, ljetu hann skera úr
málum sínum, og gjörðust erindisrekar hans og böðlar.
Þess vegna fjell Snorri fyrir íslenzkum morðingjum.
Fjandskapur og hatur gjörði menn svo blinda, að þeir
drápu niður alla ást til fósturjarðar sinnar og gættu eigi
virðingar sinnar, nje að því, hvað það var, sem þeir ljetu
nota sig til.
Þegar styrjaldir geysa og fjandskapur magnast svo
meðal manna sem á Sturlungaöldinni, þá er eins og allt
það illt, sem til er í mönnum, færist í ásmegin. Menn
verða grimmir, svikulir og undirförulir, heiptúðugir og
hefndargjarnir. Góðir eiginleikar fá eigi notið sín. Menn
hálf-tryllast og verða líkastir villidýrum. En slík tryll-
1) Sturl.l III, 302 sbr. Sturl. II, 269, neðaumálsgr. [1. Fms.
X, 156—57, Icel. sagas, II, 362—63. Ann. IV.