Eimreiðin - 01.05.1898, Page 28

io8
ef þeir breyttu eptir hinni fyrri samþykkt, og fjekk þá til að samþykkja
í þess stað, að hver skyldi hjálpa sínum frændum, svo sem framast
hefði hann föng á, einkanlega föður og móður og þar út i frá, þeir
er betur mætti. Skyldu menn drepa til hjálpar frændum sínum farar-
skjóta sína, heldur en að láta þá farast úr sulti, svo að enginn bóndi
skyldi eptir hafa á bæ sínum meira en 2 hross. Þá skyldu menn og
drepa hunda sína, svo að fáir eða engir skyldu eptir lifa, og hafa þá
fæðu til lifsnæringar mönnum, sem áður hafði verið vant að gefa
hundunum.
Um lika meðferð á örvasa gamalmennum og samþykkt var á fyrra
fundinum getur og sagnaritari Dana, Saxi, er hann skýrir frá hallæri
einu í Danmörku. Og þó nú töluverður helgisögublær sje á sumum af
þessum frásögnum, virðist engin ástæða til að ætla, að þær allar sjeu bá-
biljur einar, heldur að þetta hafi i raun og veru komið fyrir, og það
þvi heldur sem þessi sami heiðinglegi hugsunarháttur lýsir sjer i einu
ákvæði i hinum elztu lögum Norðmanna. far segir um leysingja og
leysingju, er gipzt hafi og bæði gert frelsisöl sitt, að »ef þau verða at
þrotum, þá eru þat grafgangsmenn; skal grafa gröf i kirkjugarði ok setja
þau þar í, ok láta þar deyja« (Ngl.L. I, 33 sbr. 97). Það átti þ.ví að
beita sömu aðferðinni gegn þeim, sem Svaði hinn skagfirzki ætlaði að
beita gegn fátæklingum þeim, er hann hafði sarnan kallað. þegar nú
finna má annað eins ákvæði í lögunum og þetta, eptir að kristni var
í lög tekin, þegar hugsunarháttur manna þó yfirleitt var orðinn langt
um mannúðlegri en hann var i heiðni, þá eigum vjer hægra með að
leggja trúnað á villimeðferð þá á hrumum gamalmennum fyr á öldum,
er að ofan var getið, og að henni hafi þá verið beitt i miklu frekara
mæli, en þessi kristnu lög Norðmanna benda til; þvi hin tilvitnuðu
ákvæði í þeim eru að eins ofurlitlar leifar af hinum eldri lögum, er
giltu í heiðni, sem líka sýnir sig i því, að þessi ákvæði hverfa innan
skamms úr lögunum og finnast þvi ekki í hinum yngri textum af forn-
lögum Norðmanna.
Allar þessar frásagnir, sem jafnvel prófessor Maurer álitur að hafi
sögulegt gildi, þó hann reyni að skýra þær á annan veg, benda að vorri
skoðun óneitanlega á, að menn hafi ekki í heiðni haft neina lögskipaða
framfærsluskyldu, hvorki sem ættarskyldu, nje sem skyldu fyrir hrepp-
inn eða landið. Maurer vill nú reyndar skoða þessi tilfelli sem hreinar
og beinar undantekningar, þannig að menn hafi með almennri hjeraðs-
samþykkt gert undantekning frá hinum gildandi lagaákvæðum og levst
menn þannig frá framfærsluskyldunni. En sá skilningur er tæplega á
rjettum rökum byggður. Jafnvel þó menn vildu skoða hina umgetnu
fundi sem lögskipuð hreppsþing, þá höfðu slíkar samkomur ekkert slíkt