Eimreiðin


Eimreiðin - 01.05.1898, Blaðsíða 24

Eimreiðin - 01.05.1898, Blaðsíða 24
104 þegar menn tóku að koma sjer upp svefnskálum og hættu að sofa i eldhúsinu. Og sje þetta rjett ályktað, — en á því teljum vjer engan vafa, — þá liggur nærri að álíta, að aðalákvæðin um brunabæturnar sjeu enn eldri. Þessi ákvæði byrja sem sje tneð því, að ákveða sem grund- vallarreglu fyrir brunabótunum, að í »hvers manns hýbýlum sjeu jafnan 3 hús, sem til skaðabóta sjeu mælt, ef upp brenna«, nefnilega stofan, eld- húsið og búrið. f*ar sem nú hin eiginlegu bæjarhús upprunalega vóra ekki fleiri en þessi þrjú hús, þá er það ljóst, að hugsunin hefur í fyrstu verið sú, að öll hin eiginlegu bæjarhús eða íbúðarhús skyldu vera mælt til skaðabóta. Akvæðið um að kjósa, hvort menn vildu heldur vátr)íggja skálann eða eldhúsið, virðist því vera yngra en vátryggingar- lögin sjálf, og þvi hafa verið bætt við þau seinna, er það tók að ger- ast siður að auka tölu bæjarhúsanna, svo að þau urðu 4, sem sje auk hinna þriggja fvrtöldu einnig sjerstakt svefnús eða skáli. Orðalagið í ákvæðinu: »e/ maður á bæði eldhús og skála« o. s. frv. virðist þó bera það með sjer, að þessi viðbót sje nokkuð gömul og hljóti að stafa frá þvi tímabili, er enn var almennast, að bæjarhúsin væru þrjú, en hitt undantekning, að þau væru fjögur. Að menn hafa ekki viljað gera frekari breytingu og þannig vikið frá hinni eldri reglu, að öll bæjarhúsin skyldu vera vátryggð, hefur þá líklega sumpart komið til af þvi, að menn hafa álitið, að skaðabótarskyldan gæti hæglega orðið of tilfinnanleg, ef hún hefði náð til allra fjögra bæjarhúsanna, og og sumpart af þvi, að þar sem að eins sumir bændur áttu 4 bæjarhús, en aðrir ekki nema 3, þá mundi það jafnaðarhlutfall, sem vátryggingin var byggð á, hafa raskazt, með þvi að þeir, sem áttu 4 bæjarhús, hefðu fengið meiri skaðabætur en þeir, er ekki áttu nema 3, ef brunnið hefði hjá báðuvn, og hefði þá hinum fyrri verið ivilnað á kostnað hinna. — Sje nú öll þessi skoðun á þessurn fornu brunabótarákvæðum rjett, þá hljóta þau að stafa frá heiðni, og þá hlýtur líka skiptingin i hreppsfje- lög að hafa verið komin á svo snemma, og einhvers konar sveita- stjórnarskipun komin á fót, hvort sem hún hefur verið alveg eins og hún varð síðar eða ekki. Aptur álitum vjer, að ákvæðin um fátækraframfærsluna stafi ekki frá heiðni, en hafi fyrst orðið til eptir að kristni var i lög tekin. Vor skoðun er sú, að i heiðni hafi menn ekki haft neina lögbundna fátækra- framfærslu, en að það hafi þá algerlega verið komið undir frjálsum vilja manna, hvort þeir vildu hjálpa ómögum og þurfamönnum eða ekki. Petta útilykur náttúrlega ekki, að menn, þegar hallæri eða þess konar bar að hendi, hafi haldið fundi og á þeim komið sjer saman um að hjálpa nauðstöddum nágrönnum sinum. En það hafa menn þá gert annaðhvort af því, að menn hafa álitið, að velferð sveitarfjelagsins lægi
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80

x

Eimreiðin

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Eimreiðin
https://timarit.is/publication/229

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.