Eimreiðin - 01.05.1898, Síða 39

átta sig á málunum, og geti jafnvel aldrei áttað sig fullkomlega á
sumum þeirra. Af þessu leiðir, að þingmenn vorir verða í hvert
sinn að fara svo heirn af alþingi, þó leiðinlegt sje, að þeir vita
ekki, hvort nokkur eða enginn árangur verður af þingstörfum
þeirra, hvort nokkurt eða ekki neitt af lagaboðum þeim, er samin
hafa verið á þinginu, verði samþykkt. Og svo verður þjóðin að
bíða milli vonar og ótta mánuð eptir mánuð, og jafnvel missiri
eptir missiri eptir því, að lögin annaðhvort verði staðfest eða
þeim synjað um staðfestingu. Þessi fráleita bið er til hins mesta
niðurdreps fyrir allt þjóðfjelagslíf í landinu. Þegar svo loksins
seint og síðar meir, eptir langsaman tining og reyting, fleiri eða
færri af lagafrumvörpum alþingis eru komin aptur undirskrifuð af
konungi og ráðgjafa, þá fá menn að heyra, að þau og þau laga-
frumvörp geti eigi fengið staðfesting, af því að ráðgjafinn hafi
skilið þau svo og svo, jafnvel þótt engum þingmanni, og ékki
sjdlfum erindsreka ráðgjafans á alþingi, landshöfðingjanum, kæmi í
hug eða hjarta, að sá skilningur lægi í frumvörpunum.
Að ætlun vorri er enginn galli á stjórnarskrá vorri
eins tilfinnanlegur eins og þessi, og hefði hann eigi
verið, mundum vjer hafa getað verið nokkurnveginn
ánægðir með hana. Þessilangi dráttur og vafningur á afgreiðslu
málanna, þessi vafi og ef til vill misskilningur milli þingsins, er
semur lögin af þjóðarinnar hálfu, og stjórnarherrans, er, eins og
vjer áður drápum á, til eyðileggingar voru þjóðfjelagslífi. Til að
bæta úr þessu er það með öllu nauðsynlegt, að hinn sami mað-
ur, sem kemur fram af hendi stjórnarinnar á alþingi og tekur
þátt í undirbúningi lagafrumvarpanna, beri þau upp fyrir konungi
til staðfestingar og undirskrifi þau með honum svo sem stjórnar-
herra með ábyrgð.«
Af því, sem hjer hefur verið tilfært, virðist það nokkurn veginn
auðsætt, hverjum megin Einar sál. Asmundsson mundi hafa staðið,
ef hann hefði nú verið uppi. Hann mundi hiklaust hafa fyllt
flokk ávarpsmannanna. Þeir segja, að hið framkomna tilboð hafi
í sjer fólgnar »mikilsverðar umbætur á hinum tilfinnanlegustu göll-
um á stjórnarfari voru.« Hann kemst nokkuð svipað að orði,
en þó öllu sterkara, þar sem hann segir, að »enginn galli á stjórn-
arskrá vorri sje eins tilfinnanlegur« og sá, að ráðgjafinn ekki rnæti
sjálfur á alþingi, og hann segir meira að segja, að ef bætt væri úr
þessum galla, mundum vjer geta verið nokkurn veginn ánægðir
með stjórnarskrána. Að vísu óskar E. Á. helzt að ráðgjafinn væri
búsettur í landinu og ýmsra fleiri breytinga, en það gera ávarps-
mennirnir líka, ef þess væri nokkur kostur. En nú er ekki
um það að velja, heldur hitt, hvort taka beri þeim allranauðsjm-
legustu umbótum, sem nú bjóðast, eða hafna þeim, af því menn
fái ekki allt, sem menn óska, og halda svo áfram árangurslausri