Eimreiðin - 01.09.1904, Blaðsíða 17

177
sem í mörgum öörum atvinnugreinum, bætt á margan hátt, enda
er mönnum fullkunnugt um það á íslandi, hver ráð eru til þess:
ódýr lán, verðlaun og þvíuml. Reynist slík hjálp ekki nægileg til
þess, að unt sé að reka atvinnuna með hagnaði, þá eiga menn
að láta hana eiga sig og ekki harma, þó hún detti úr sögunni,
því reynslan hefur þá sýnt, að fjáraflið og vinnukrafturinn geta
grætt meira á því, að vinna að öðrum atvinnugreinum. En það
dugar ekki að láta alla þjóðina borga skatt með verndartollum,
til þess að halda slíkri atvinnu uppi.
þetta er yfirleitt ein af hinum miklu hættum við tollverndina,
að menn sjá ekki, hve mikið hún í raun og veru kostar þjóðina
við það, að vörurnar verða dýrari, án þess að landssjóður hafi
nokkurn hag af því. Sem dæmi má nefna þá tollvernd, sem
komið var á með síðustu tolllögum fyrir vindlagerð; þar sem tollur á
tóbaki var látinn vera 50 au. á pundi, en á vindlum 2 kr. á hverju
pundi, þá var með því veitt tollvernd, er nam því nær i1/* kr. á
hverju pundi af vindlum, sem búnir væru til á íslandi; og auð-
vitað brugðu menn undireins við og komu á vindlagerð. Par sem
nú landssjóður fær ekki annan toll af þeim vindlum, sem búnir
eru til á íslandi, en tóbakstollinn, 50 au. á pundi, þá hefur hlut-
aðeigandi verksmiðjueigandi 1 x/s kr. af landssjóðnum á hvert pund
af vindlum. Niðurstaðan verður því sú, að til hverra 2000 punda
af vindlum, sem búnir eru til á íslandi, veitir landssjóður 3000 kr.
styrk, sem í rauninni ætti að telja til útgjalda í fjárlögunum. Ef
til vill staðhæfa nú verksmiðjueigendurnir, að vindlagerðin verði
ekki dýrari hjá þeim, en hægt sé að búa þá til fyrir erlendis, og
þá verður landið í heild sinni auðvitað ekki fyrir neinu tapi við
tollverndina; en þá er líka tollverndin alveg óþörf, og menn ættu
sem skjótast að láta vindlatollinn verða það, sem til var ætlast
og hann ætti að vera: skattur á vindlareykingum, sem ná má
með því, að leggja jafnháan skatt á innlendu vindlagerðina eins
og nú er lagður á hina útlendu, sem sé i1/* kr. á hvert pund,
auk þeirra 50 au., sem greiddir eru í toll af hverju tóbakspundi.
Tollverndin er því hér sem annarstaðar, þegar til lengdar
lætur, annaðhvort óþörf eða skaðleg, og vilji menn af fjárhags-
legum ástæðum leggja toll á einhverja vöru, sem framleidd verður
erlendis. ættu menn að leggja jafnháan skatt á framleiðslu þeirrar
vöru innanlands. Slíkri skattálögu má auðvitað vel koma við við
margar vörutegundir; þannig er t. d. í Danmörku greitt gjald af
12