Eimreiðin - 01.09.1904, Page 41

201
guði, sem var ekki meiri en margir aðrir. Og það þurfti eins eða
tveggja1 engla við til að velta steininum frá gröf hans. Það er og til
marks um uppreistaranda þeirra, að þeir deilast í fjölda flokka (Celsus
telur 8), er allir hafa hinn versta munnsöfnuð hver um annan, og staglast
allir á þessu: Heimurinn er krossfestur vegna vor og ég vegna hans.2
En þó að gildar sannanir að kristindóminum vanti, væri samt
hugsanlegt, að hann geymdi ný og mikilvæg sannindi. Celsus sýnir
rækilega fram á, að þessu sé ekki þannig farið. Hann getur þess í
innganginum, að kristilegur siðalærdómur sé ekki »nein ný eður háleit
kenning«. Alt gott í henni megi finna hjá heimspekingum Grikkja.
þar sem kristnir menn kenni t. d., að menn skuli ekki launa ilt með
illu, heldur bjóða hina kinnina, þá er það aðeins klunnaleg endur-
tekning á því, er Sókrates hefur orðað miklu betur í Kríton Platóns
(10. kap.). Hann telur upp margar meginkenningar kristilegrar trúar,
er hann kveður gríska spekinga hafa sagt miklu betur, »án þess að
þeir ógni með guði eða guðssyni, einkum Platón, er hvorki gortar né
skrökvar, að hann hafi uppgötvað neitt nýtt né að hann komi sem
boðberi af himnum ofan, heldur gerir grein fyrir, hvaðan hann hefur
kenningar sínar«. Djöflakenningin er heimskuleg rangfærsla á ummæl-
um grískra skálda og hugspekinga um baráttu í tilverunni og stríð milli
guðanna. Ef djöfullinn vinnur svo mikið mein, þá væri guði sæmra að
refsa honum en að hafa hótanir í frammi við þá, er hann dregur á
tálar. Jafnvel sum smáatriði eru tekin frá Platón, svo sem orðin um,
að auðmanninum veiti erfiðara að verða sælum en úlfaldanum að kom-
ast gegnum nálaraugað. Hann (Platón) segir, að miklir auðmenn geti
ekki verið góðir menn og því ekki gæfumenn (Lögin V, 12). Kenn-
ingin um eilíft líf er líka runnin frá hugmyndum fornmanna um Elýsíum
og lýsingu Platóns (í Fædón) á »hinni hreinu jörðu«. Heimsköpunar-
fræði kristinna manna er og full af verstu fjarstæðum. Hvernig er
hægt að tala um sköpunardaga, áður en sól og tungl urðu til? Hví
iðraðist guð verks síns, er það kom í ljós, að mennirnir vóru vondir
og vanþakklátir, og hatar sköpunarverk sín og hótar að eyða þeim?
Hvernig gat guð orðið þreyttur á sjöunda degi, eins og einhver iðn-
aðarskussi, er hefur ofreynt sig og þarfnast hvíldardags til að ná sér
aftur. Slíkt sver sig algerlega í ættina við ruddalegt manngyðishugtak
þeirra. Hvemig er hægt að tala um munn og rödd og hendur guðs
eða þá, að guð hafi skapað manninn, líkama mannsins, í líkingu sinni?
Ef menn fyrir hvern mun vilja halda, að guð hafi sent anda sinn niður
á jörðina, hví atti hann þá að leggja leið sína um svo saurugan stað
sem konukvið ? Guð var þó enginn viðvaningur í að skapa manns-
líkami án þess að grípa til þess konar úrræða. Og »ef guð loksins
vildi frelsa mannkynið frá því illa, er hann rankaði við sér eftir langan
dvala, hví sendi hann þá anda sinn í einstakan afkima, en ekki í
marga líkami úti um víða veröld?«
1 Á við það, að Mattheusi og Markúsi, er geta eins engils (Angelos = sendi-
boði) við gröfina, ber ekki saman við Lúkas og Jóhannes, er nefna tvo.
2 Galatabréfið 6, 14. I’etta er hið eina, er Celsus sneiðir beinlínis að Páli,
eins og Órígenes segir.