Eimreiðin - 01.09.1904, Síða 45

205
styggist ekki við, að menn tigni þá, fremur en keisarinn, þó að
menn auðsýni undirmönnum hans lotning. Kristnir menn viður-
kenna líka fleiri sem guð. Englar eru guðir, aðeins með öðru
nafni, og bæði Páll (i. Korintubréfið 8, 5) og gamla testamentið
minnist á guði.
En Porfýríos hefur bætt nýju atriði við þessar þaulriðnu mót-
bárur. Hann hefur rannsakað rit nýja og gamla testamentisins
með alúð og athygli. Árangurinn af rannsóknum þessum hefir í
fyrsta lagi orðið sá, að hann hefur rekist á fjölda mótsagna, öfga
og óskýrleika í guðspjöllunum. Hvert traust geta menn borið til
frásagna guðspjallamannanna, er þeim ber ekki saman um svo
merkilegt atriði sem orð og dauða meistara síns á krossinum?
Geta trúaðir menn flutt fjöll (Matth. 17, 20), og fær eitur ekki
grandað þeim, eins og þeim er heitið í Markúsarguðspjalli (16, 18)?
Hvernig getur Kristur fyrirfram fordæmt alla auðmenn? Hvernig
getur hann sagt í öðru veifinu: »Mig hafið þér ekki altaf hjá
yður« (Matth. 26, 11) og svo rétt í sömu andránni: »Sjá, eg er
með yður alla daga alt til veraldarinnar enda« (28, 20). Ef frásögn
Jóhannesar er sönn (7, 8—10): »Ég fer ekki upp til hátíðar, og
hann fór ekki opinberlega, heldur á laun«, hefur Kristur komið
fram með fláræði og hringlanda. Söguna um djöflasveitina, er
hljóp í svínin, gerir hann óendanlega hlægilega (Lúk. 8, 27). Hann
tekur skýrt og skorinort fram, það sem ljótt er í kvöldmátíðar-
orðunum í Jóhannesarguðspjalli 6, 54, er séu verri en dýrsleg.
Ekkert dýr neytir skepnu af sömu tegund sem hún er. Af því
að hann er mikill vísmdamaður, gremjast honum líkingarfullar skýr-
ingar, er margir kristnir menn reyna að bjarga við bábiljum
gamla testamentisins með: »Peir eru að þvaðra um, að skýrustu
orð Mósesar séu gátur, og gera ósköpin öll úr þeim sem véfrétt-
um, þrungnum huldum leyndardómum, og trylla dómkraft sálar-
innar algerlega í allri þessari svælu«. Hann veitist einkum að
Órígenesi sem talsmanni þessara óleyfilegu líkingarsmíða, og kemst
prýðilega að orði um hann, er hann segir, að hann hafi breytt
eins og kristinn maður, en hugsað sem Grikki um guðleg efni, og
laumað grískum hugsunum inn í skrælingjahugsanir þessar.
Kostgæfilegar vísindarannsóknir á helgum bókum kristinna
manna beindu Porfýríosi inn á braut biblíurannsókna í nútíðar-
skilningi. Hann fer því til dæmis fram, að Mósesbækur séu miklu
yngri en Móses, samdar á tímum Esra, og hann hefur komist að