Eimreiðin - 01.05.1908, Blaðsíða 72

f’ótt íslendingar hafi ratað í margskonar mótlæti og mæðu á liðnum
öldum, hafa samt engir þeir atburðir gerzt, er hafi svift þá þeim.
það er sú feginssaga, er næstum því hver blaðsíða þessarrar bókar
segir frá.
Allir góðir Islendingar munu kunna kostnaðarmanni bókarinnar
og höfundum hennar þakkir fyrir hana. Betra stjórnmálaguðspjall varð
þeim ekki flutt »á þessu stigi málsins.«
Sigurbur Gubmundsson.
KRISTJÁN JÓNSSON: LJÓÐMÆLI. Washington, D. C. 1907.
í'etta er 3. útgáfan af ljóðmælum Kr. J., og hefir bróðursonur
skáldsins, séra Björn B. Jónsson, í Minneota, Minn., annast hana.
Er hún talsvert með öðru móti en hinar eldri útgáfur, því bæði er
niðurskipun kvæðanna alt önnur og betri, og svo er mýmörgum kvæð-
um slept, en aftur bætt við 2 kvæðum, sem ekki eru í eldri útgáfunum.
Hér er því aðeins um úrvalssafn að ræða, og er þá alt undir því
komið, hvernig valið hefir tekist. Má óhætt segja, að það hafi vel
tekist að því léyti, að í safni þessu eru öll hin beztu kvæði skáldsins,
en slept hinum lakari og öllum þeim, er að einhverju leyti ríða bág
við velsæmi. Þetta er nú gott og blessað; en samt finst oss, að nokkuð
vanti enn á, til þess að öllum sanngjörnum kröfum sé fullnægt. Af
þessu safni er sem sé ekki hægt að fá sanna mynd af skáldinu, eins
og það var í raun og veru. í’etta safn sýnir naumast nema aðra
hliðina, þá sem einkenna má með þessum orðum skáldsins sjálfs: Æífið
alt er blóðrás og logandi und, sem læknast ekki fyr en á aldurtilastund.«
En hina hliðina: »Vort æskulíf er leikur«, fá menn lítt eða ekki að
sjá, og hefir hún þó alt eins mikinn rétt á sér. f’ví Kr. J. orti mikið
af gáskafullum gaman- og gleðikvæðum, og var alt að því jafnvígur á
þau og sorgarljóðin eða harmstunukvæðin. Sé mönnum því fyrirmunað
að sjá þessi kvæði, geta menn ekki fengið rétta hugmynd um hann og
skáldeðli hans. Og með þessu móti verða líka kvæði Kr. J. óhollari
fæða fyrir þjóð vora, því þunglyndiseðlið er svo ríkt hjá henni, að hún
má ekki við því að lesa tóm harmstunukvæði. En sé gleðidropunum
blandað í gallbikarinn, þá sakar minna. Og samt er hætt við að
kvæði Kr. J hafi gert mörgum meira ógagn en gagn, þrátt fyrir sína
miklu alþýðuhylli og skáldlegt gildi. Þau hafa slegið á samkynja streng
í sálum manna og því orðið mörgum svo kær. Á eintak af 1. útg.,
sem höf. þessara lína á, hefir merkiskona, sem áður átti eintakið, en
nú er dáin, skrifað: »mín bezta bók.« f’etta sýnir meðal annars, hve
mikils kvæðin hafa verið metin; en það sannar hins vegar ekki, að
áhrif þeirra hafi ætíð verið holl. Þau hafa miklu fremur aukið á þung-
lyndi manna, sem ekki var á bætandi. En nautn hafa þau veitt fjölda
manna.
Við útgáfu nýju kvæðanna tveggja höfum vér það að athuga, að
í þeim eru auðsjáanlega rangar orðmyndir eða mislestur (eða þá hreinar
prentvillur). í »Herðabreið« (bls. 20) stendur »sparnað«, sem á að
vera »spornað« ; hitt ekki til í málinu. Og í »Kveldljóð« (bls. 92) á
»viðbláum« að vera »víðbláinn« (— himinn). Eðlilegt er að segja, að
himininn (»víðbláinn«) sveipist svörtum skýjum, en hitt er meiningar-