Eimreiðin - 01.05.1910, Qupperneq 8

84
hefir barist fyrir. Hann ætlar, að frjóagnir, mátulega smáar, geti
flogið um geiminn, hnött af hnetti, með geislaþrýstingu ljóssins, og
svo orðið ættmæður fullkomnara lífs á þeim hnöttum, þar sem
lífsskilyrðin eru hentug. Á seinni árum hafa ýmsir náttúrufræð-
ingar (Lebedeff, Arrheníus, Nichols, Hull o. fl.) getað sannað það
með tilraunum, að ljósgeislarnir, sem eru bylgjuhreyfing í ljós-
vakanum, valda þrýsting, eins og hver önnur hreyfing, á efni það,
sem þeir fara gegnum, og agnir þær, sem verða á vegi þeirra.
Hve þrýsting þessi er mikil, stendur í nánu sambandi við bylgju-
lengdirnar í ljósgeislunum,1 og geislaþrýstingin getur undir vissum
kringumstæðum yfirunnið þyngdaraflið, þannig að smáagnir af
vissri stærð (0,00016 mm.)2 geta flogið frá sólinni á vængjum
ljóssins út í geiminn. Arrheníus ætlar því, að örsmáar frjóagnir
af þessari stærð séu altaf á sveimi út um heim. Nú þekkja menn
reyndar enn ekki svo smáar lífagnir, hin minstu bakteríugró, sem
athuguð hafa verið, eru að þvermáli 2—3 tíu-þúsund-hlutar úr
millímetra, en menn þykjast vita, að önnur séu til minni, sem
menn hafa ekki enn þá getað greint í sjónaukum. Ef geislaþrýst-
ing sólar losar mátulega stóra frjóögn frá jörðu, getur hún komist
á þennan hátt á 20 dögum út fyrir Mars, á 80 dögum út fyrir
Júpíter og á 14 mánuðum fram hjá Neptún út úr sólkerfinu, en
þá fer nú að kárna gamanið, því til þess að ná næsta sólkerfi
(Alfa Centauri), þarf hún með sama hraða að vera 9000 ár á
leiðinni. Eftir því sem vér áður höfum getið um rannsóknir
Pictet’s, virðist ekki neitt þurfa að vera því til fyrirstöðu, að líf
leynist með frjóögninni, þó hún færi gegnum 100—200° frost í
hinum helkalda himingeimi, en aftur á móti virðist ótrúlegt, að
þær geti haldið frjóvgunarafli sínu hinn langa tíma, sem þær eru
á ferðinni milli sólkerfa. Arrheníus ætlar, að frjóagnir berist með
loftstraumum upp í hin efstu lög gufuhvolfsins og losni þar við
þyngdar-aðdrátt jarðar af áhrifum geislaþrýstingar og rafmagns-
strauma. Öll er þessi kenning skemtileg tilgáta og loftkastali, en
ómögulegt er að færa fullar sannanir með eða móti; því örðugt
mun reynast að þekkja þær lífagnir, sem komið hafa langferðum
utan úr geimi, frá heimalningum þeim, sem altaf hafa dvalið í
hinum jarðnesku ætthögum.
1 Um eðli ljóssins hefi ég áður ritað í Andvara, 8. árg., bls. 17—52, og vísa
ég til þess.
2 16 hundrað-þúsundustu partar úr millímetra.