Eimreiðin - 01.05.1910, Síða 34

IIO
eirinn í leiknum, eins og Napóleon, en hefir þrátt fyrir sína um
aldirnar alræmdu grimd ekki orðið líkt því eins mörgum að bana,
eins og hann.
Pað verður ekki hjá því komist, að dást að Napóleon, en
nokkuð líkt og að tígrisdýri. Og aðdáanlegri er Júlíus Cæsar.
Er það annars skrítið, að þeir tveir menn, — tvö frægustu nöfn
sögunnar einhver — sem mest áhrif hafa haft á Frakkland, skuli
báðir hafa verið Italir,
Cæsar hefir ekki verið Napóleon síðri að viljaþreki og fram-
kvæmdarviti, en hann var víst mannúðlegri, óheiftræknari og svo
einn af fremstu rithöfundum síns tíma, á tindi menningarinnar í
öllum greinum, vinur vísinda og lista. Par var Napóleon í saman-
burði við Cæsar lítið annað en ómentaður uppskafningur.
Og gæfumaður var Cæsar meiri en Napóleon. Hann fékk
þann dauðdaga, er hann hafði kosið sér, skjótan og óvæntan; en
forlög Napóleons voru lík og Prómeþeifs jötuns: að vera fjötraður
á eyðiklett, þar sem jötunafl hans varð einungis til að auka hon-
um kvalir. Hudson Lowe var eins þrálátur á að pína Napóleon,
eins og örninn Prómeþeif, og enginn Herakles kom honum til
bjargar.
Annars er Napóleon sýndur of mikill sómi með því, að líkja
honum við Prómeþeif. Pó að ekkert væri annað eftir af heiðri
Forn-Grikkja en sagan um Prómeþeif, þá væri það nóg til að sýna,
að þeir hafa verið gáfaðasta þjóð heimsins. Prómeþeifur er fram-
sóknarandi mannanna, sem hefir sótt eldinn af himnum, afl eld-
kigarinnar, og sem á endanum mun breyta þessum »eymdadal< í
leikvöll hins glaða og góðsterka mannkyns. Lengi var þessi andi
fjötraður, en nú fer hann laus og vonandi til fullkomins sigurs,
þó lamaður sé enn og eftir sig.
II.
Hvergi verður manni fremur en við gröf Napóleons að minn-
ast þess, hvernig hver vera lætur eftir sig a. m. k. tvennskonar
leifar. Steinkistan fægða geymir það, sem eftir er af þessum
litla líkama, er átti svo jötunvaxinn valdvilja. En annars vegar
eru menjar þessa valdvilja, sjálf þessi dýrindiskista og kirkjan, sú
helgitign, sem er yfir þessum stað, svo að gestur af öðrum betri
hnetti gæti haldið, að þarna hvíldi einhver af velgjörðamönnum