Eimreiðin - 01.05.1910, Side 55

131
liafi borið orðstír Noregs út um veröldina og unnið honum nafn
meðal þjóðanna. En enn þá er ótalin höfuðástæðan og niðurlags-
ástæðan, sem hann færir fram fyrir því, að Noregur geti haft mátt
til þess að standa einn. Hann mælir á þessa leið að lokum:
»En eitt er áreiðanlegt: Vér getum aldrei þreytt kapphlaup
við fjölmennar þjóðir og auöugar, í verzlun, iðnaði eða herbraski,
meðan vöxtur andans er háður öðrum hlutum en fjölmenni og
efnahagsbolmagni. Vér verðum að festa sjónir á þessu og miða
stefnuna við það blátt áfram, að byggja svo góðar andlegar fram-
farir, sem hægt er að öðlast, á heilbrigðum efnahagsgrundvelli«.
P. e. a. s.: Grundvöllur sjálfstæðinnar er: fjölmenni og fé.
HLUTLEYSI SMÁRÍKIS. Pað hefir enga þýðingu fyrir
okkur, þótt vér fengjum viðurkenningu stórveldanna fyrir því, að
vér værum »hlutlaust« ríki. Víkingar fara ekki að lögum, þegar
þeir eru í hernaðarhug.. — Pegar Pjóðverjar og Frakkar börðust
um árið, bar svo við, að frakknesk hersveit flúði inn á Svissland,
eða hörfaði þangað. Pá gerði Bismarck sér hægt um hönd: sím-
aði á augabragði stjórn Svisslendinga og sagði: Vér vöðum inn á
Svissland með her manns, nema þér takið Frakkana í varðhald
og flettið þá herklæðum og vopnum. Pað gerðu Svisslendingar
undir eins. Og síðan hafa þeir komið sér upp herbúnaði — til
þess að vernda hlutleysi sitt. Peir hafa ekki sloppið við »hinn
vopnaða frið«, þótt hlutleysi þeirra sé viðurkent á pappírnum.
SNIÐINN STAKKUR EFTIR VEXTI. Paö hefir jafnan
þótt vera hyggindavottur, að kunna að sníða sér stakk eftir vexti.
Bóndi einn hér norðanlands bygði sér timburhús nýlega og hafði
það svo stórt, að hálft húsið er alautt. Hann rís ekki undir bygg-
ingarkostnaðinum og húsið fúnar auðvitað, auði helmingurinn fyrst
og hinn á eftir. Auðvitað verður ólíft í því fyrir kulda og raka.
Petta er að kunna ekki að sníða sér stakk eftir vexti. Pó er
bóndi þessi vel gefinn. En hann bygði á vonum, sem ekki rætt-
ust, í því efni, að hafa íbúð í húsinu.
Áttu sendimenn vorir, sem gerðu Uppkastið, að byggja kröfur
sínar við Dani, fyrir hönd vora, á vonum, sem bersýnilega gátu
ekki ræzt? Áttu þeir að hætta heill þjóðar vorrar fyrir fordildar
sakir? Áttu þeir að kosta ofurkapps um það, að byggja okkur
afardýrt hús og svo stórt, að það mundi að vísu standa autt að
hálfu leyti?
Nei, segi ég, það áttu þeir ekki að gera og það gerðu þeir ekki.