Tölvumál - 01.10.1994, Blaðsíða 20

Október 1994
Tölvur og tónlist
Dæmi um tæknivæðingu í tónmenntakennslu
og aukna möguleika samfara henni
Eftir Sigfríði Björnsdóttur
Hér verða raktar forsendur þess
að lagt var út í að nota tölvu og
viðeigandi hugbúnað við tón-
smíðar í tónmenntakennslu við
Æfingaskóla KHÍ. Stuttlega
verður gerð grein fy rir því hvernig
starfið var skipulagt og svo settar
fram helstu niðurstöður. Allar
nánari útskýringar á framsetningu
verkefna og skiptinga í t.d. vinnu-
stig o.s.frv. er auðveldara að skýra
á öðrum vettvangi.
Forsendur
Tónmenntakennsla í grunn-
skólum hefur átt undir högg að
sækja. Fáir skólar hafa getað boðið
nemendum sínum samfellda
kennslu í greininni þann tíma sem
þeir sækja grunnskólann, eða frá
sex til fimmtán ára aldurs. Al-
mennt virðist þá lögð áhersla á að
börn í yngri bekkjum skólans fái
slík námstilboð, en jafn algengt
að ekkert sé boðið á unglinga-
stigi.
Ástæðurnar fyrir þessu eru
sjálfsagt margar. Menn bera ef til
vill við kennaraskorti, tímaskorti,
eða jafnvel áhugaleysi ungling-
anna sjálfra. Minnst er þá gert úr
því sem undirrituð telur megin-
ástæðu fyrirþessu ástandi, en það
eru hinar forkastanlegu aðstæður
sem kennurum og nemendum
þessa aldurshóps er boðið upp á -
bæði hvað varðar kennslugögn
og tæki.
Skólar eru flestir búnir lág-
marksfjölda svokallaðra skóla-
hljóðfæra, auk hljómtækja og
píanós. Skólahljóðfæri þessi henta
að mörgu leyti vel í skapandi
vinnu með yngri aldurshópum þar
sem vitrænt framlag nemenda og
leikni þeirra getur verið nokkurn
veginn samstiga. En þetta er ein-
mitt meginvandi tónmenntakenn-
arans. Þegar byggður hefur verið
upp skilningur á uppbyggingu og
innviðum tónlistar eru nemendur
í stakk búnir til að prófa sig áfram
sjálfir ef ekki væri þessi aldagamla
hindrun í veginum - leiknin.
Leikni þeirra til að túlka sitt eigið
framlag í tónlist er almennt mjög
takmörkuð. Þannig verða allar
tilraunir til að setja niður á skipu-
legan hátt þær hugmyndir sem
skjóta upp kollinum, eins og að
skapa í stað svifléttra smáfugla
vængstífðar aligæsir, sem enga
framtíð eiga aðra en þá að deyja
við fætur skapara síns.
Markviss hljóm- og tónfræði-
kennsla fyrir hinn almenna nem-
anda grunnskólans hefur ekki þótt
þjóna neinum tilgangi af þessari
sömu ástæðu. Aðstæður til að
prófa sig áfram í heimi tónlistar
hafa verið svo takmarkaðar fyrir
þá sem ekki búa yfir leikni sem
byggir á áralangri hljóðfæra-
þjálfun. Vegna þessa hafa glatast
tækifæri til að auka skilning ungl-
inga á þeirra eigin tónlistarum-
hverfi auk þess sem önnur svið
tónlistarsköpunar hafa verið snið-
gengin.
Tónlistaruppeldi á að vekja og
viðhalda áhuga, auka skilning og
þá um leið gagnrýni á hinu þekkta
og víkka útsýn til allra átta. Þetta
verður ekki gert ef við hættum að
kenna börnum tónlist um leið og
þau eru í stakk búin til að skilja og
nýta sér flóknari hugtök og
aðferðir tónlistarinnar.
Og það er ekki lengur nein
ástæða til að láta þar staðar
numið! Tölvur gegna nú rnikil-
vægu hlutverki á hinum ýmsu
sviðum mannl ífsins og er þar svið
tónlistar ekki lengur undanskilið.
Eins og á öðrum sviðum hófst
notkun þeirra í tónlist á meðal
fárra og sérhæfðra, en hefur orðið
æ algengari. Með tilkomu hljóð-
gervla og hugbúnaðar, sem er í
senn einfaldur í notkun og um
leið öflugur, hefur markaður fyrir
þessa vöru margfaldast og nú er
svo komið að flestir tónmennta-
kennarar hafa meðal nemenda
sinna einstaklinga sem hafa að-
gang að slíkum "verkfærum"
heima hjá sér. Skólinn hefur hins
vegar ekki getað boðið neitt slíkt,
enda marklaust að henda inn
tækjum ef kennarinn hefur á þau
enga þjálfun og hugmyndir að
námsbrautum í formi námsefnis
liggja ekki fyrir. í Ijósi þessa var
lagt í þróunarverkefnið "Tölvur
og tónlist".
Markmið
Markmiðið með þessari
kennslu er að stuðla að því að
nemendur hafi forsendur til að
vega og meta á vitrænan hátt fram-
lag sitt og annarra á sviði tónlistar.
20 - Tölvumál