Bókasafnið


Bókasafnið - 01.06.1996, Side 58

Bókasafnið - 01.06.1996, Side 58
millisafnalán ársins 1993. Þær tölur teljast því ekki mark- tækar. Möguleg áhrif tölvuvœðingar íslenskra bókasafna fram til 1994 á millisafnalán Fróðlegt er að kanna möguleg áhrif tölvuvæðingar bóka- safna á millisafnalán þegar markmið Gagnabrunns bóka- safna um eflingu millisafnalána, eru höfð í huga. A 28 (39%) bókasöfnum var merkt við þann kost að tölvuvæð- ing í bókasafni þeirra brcytti engu um millisafnalán. Á 16 (22%) bókasöfnum var merkt við þann kost að tölvuvæð- ingin auðveldaði þeim að sjá hvaða rit væru til í öðrum bókasöfnum og á 12 (17%) bókasöfnum var merkt við að þau gætu tengst tölvukerfum annarra bókasafna og þannig séð hvað þar er til. Aðeins 2 (3%) sögðu að sérstakur milli- safnalánaþáttur í bókasafnstölvukerfi þeirra auðveldaði þeim auk þess framkvæmd millisafnalána. Á sumum bóka- söfnum var merkt við.fleiri en einn kost. Spurningu svör- uðu ekki 20 (28%). Á aðeins 24 (33%) bókasöfnum urðu millisafnalán auðveldari við tölvuvæðingu. Það er því ekki er hægt að líta svo á að auðveldun millisafnalána hafi verið eitt af aðalmarkmiðum við tölvuvæðingu. Stefhdu bókasöfn að auknum millisafnalánum eða þótti aukningfyrirsjáanleg við tölvuvœðingu? Á helmingi bókasafna, 36, var hvorki stefnt að aukningu á millisafnalánum né hún talin fyrirsjáanleg. Á aðeins 8 (11%) bókasöfnum var merkt við stefnu um aukin milli- safnalán. Á 21 (29%) bókasafni var merkt við fyrirsjáanlega aukningu á millisafnalánum, þar af á 12 (17%) að þau myndu aukast til bókasafns og á 9 (13%) að þau myndu aukast frá bókasafni. Jafnframt var merkt við á 12 (17%) bókasöfnum að fyrirsjáanlegt hefði verið að meira yrði um að notendur annarra bókasafna kæmu í þeirra bókasafn til þess að nota safnkost. Á einu (1%) bókasafni var merkt við liðinn annað. Spurningunni svöruðu ekki 16 (22%). At- hyglisvert er með hliðsjón af markmiðum Gagnabrunns bókasafna, um eflingu millisafnalána, að helmingur bóka- safna hvorki stefnir að aukinni samnýtingu safnkosts með millisafnalánum né telur hana fyrirsjáanlega. Ahrif þátttöku í samskrá á útlán og notkun safnkosts á bókasafninu sjálfu Á 15 (21%) bókasöfnum var merkt við að þátttaka í samskrá hafi valdið breytingum á útlánum og notkun safn- kosts og á 7 (10%) var merkt við að hún hafi ekki gert það. Stór hluti, 50 (69%) bókasöfn, svaraði ekki spurningunni. Enda má ætla að meirihluti þeirra hafi ekki tekið þátt í samskrá á þeim tíma. Ennþá færri eða aðeins 16 (22%) svöruðu spurningunni um hvað hefði breyst. Af þeim merktu 15 (21%) við að þátttaka í samskrá hefði valdið breytingum á notkun safnkosts: 8 (11%) að útlán hefðu aukist til notenda heimasafns, 7 (10%) að útlán til annarra en notenda heimasafns hefðu aukist og 10 (14%) að notk- un annarra en notenda heimasafns á safnkostinum í safn- inu sjálfu hefði aukist. Á 16 (22%) bókasöfnum var merkt við að millisafnalán hefðu aukist, þar af hjá 8 að meira væri fengið að láni frá öðrum og hjá 8 að meira væri lánað til annarra en fyrir daga samskrárþátttöku. 2 (3%) merktu við liðinn annað. Viðbrögð við aukinni notkun utanaðkomandi aðila á safnkosti, vegna þátttöku í samskrá Þessari spurningu var svarað á 10 (14%) bókasöfnum. Á 4 (5.5%) þeirra var merkt við að notendur heimasafns hefðu forgang og á 9 (13%) að þjónustan við utanaðkom- andi aðila yrði aukin, þar af stefna 3 að því að notendur heimasafns hafi forgang jafnframt því að þjónusta við utan- aðkomandi verði aukin. Urðu áhrif tölvuvœðingar á millisafnalán ís- lenskra bókasafna eins og við var búist til ársins 1994? Á 11 (15%) bókasöfnum var merkt við að svo væri, en á 6 (8%) að svo væri ekki. Á 27 (38%) bókasöfnum var merkt við að spurningin væri óviðeigandi, þar sem hvorki hafði verið stefnt að breytingum á millisafnalánum né þær taldar fyrirsjáanlegar. Spurningunni svöruðu ekki 28 (39%). í 8 (11%) svörum kom fram að of stutt var frá tölvuvæðingu til þess að hægt væri að svara spurningunnni. Breyttist stefna bókasafns um notkun millisafna lána eftir tölvuvœðingu? Á 20 (28%) bókasöfnum var merkt við að stefna bóka- safns um notkun millisafnalána hafi ekki breyst við tölvu- væðingu og á 4 (6%) að hún hafi breyst. Á 24 (33%) bóka- söfnum var merkt við að spurningin væri óviðeigandi því engin stefna var um millisafnalán. Spurningunni svöruðu ekki 24 (33%). Tölvuvæðingin virðist hafa haft lítil sem engin áhrif á millisafnalán og viðhorf til þeirra, þegar könn- unin var gerð. Ef til vill er ekki hægt að búast við því þar sem tölvuvæðingin auðveldaði ekki millisafnalán nema hjá um þriðjungi bókasafna. Ahrif tölvuv&ðingar í framtíðinni á notkun efrnis utan heimasafns, með millisafnalánum og með aðgangi að efni í rafrœnum gagnasöfinum Öðru máli gegnir um framtíðina því á meiri hluta bóka- safna 44 (61%) var merkt við að stefnt yrði að auknum notum á millisafnalánum og nýtingu á efni í rafrænum gagnasöfnum. Á aðeins 9 (13%) bókasöfnum var ekki stefnt að slíku og 19 (26%) svöruðu ekki spurningunni. Meiri hluti bókasafna stefnir að auknum notum á efni utan heimasafns í framtíðinni: þ.e. efni í öðrum bókasöfnum eða í rafrænum gagnasöfnum. Jafnframt má ætla af svörum að í framtíðinni verði milli- safnalán innanlands mun skipulagðari en nú er. Á 46 (64%) bókasöfnum var merkt við að æskilegt sé að milli- safnalán séu skipulögð fyrir landið í heild og á 17 (24%) að nauðsynlegt sé að samskrár í landinu verði efldar í þessu skyni. Á aðeins einu (1%) bókasafni var hvorki talin þörf á sérstöku skipulagi innlendra millisafnalána né á eflingu innlendra samskráa, þar var talið að millisafnalán gangi vel eins og málum er nú háttað. Á 3 (4%) bókasöfnum var merkt við liðinn annað. Spurningunni svöruðu ekki 5. Hvaða aðili œtti aðþínum dómi að hafa forgang um samvinnu við millisafnalán? Um þetta atriði var spurt með opinni spurningu, henni svöruðu 51 (71%). 35 (49%) nefndu þjóðbókasafn, Lands- bókasafn eða Háskólabókasafn [en þegar könnunin var gerð höfðu þau söfn ekki enn verið sameinuðj. 10 nefndu stjórnsýsluembætti svo sem bókafulltrúa ríkisins eða ríkis- bókavörð [væntanlega að því tilskyldu að slíkt embætti verði stofnaðj, 5 nefndu samstarfssöfn og forstöðumenn, 2 nefndu geymslusafn ef til væri og 2 bókasafns- og upplýs- ingafræðina í Háskóla íslands. Nokkrir nefndu annað. Sumir nefndu fleiri en einn aðila. Yfirgnæfandi meirihlud 58 Bókasajriið 20. árg. 1996

x

Bókasafnið

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Bókasafnið
https://timarit.is/publication/245

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.