Bókasafnið


Bókasafnið - 01.06.1996, Blaðsíða 68

Bókasafnið - 01.06.1996, Blaðsíða 68
Dr. Sigrún Klara Hannesdóttir prófessor Kennsla í bókasafns- og upplýsingafræði 40 ára Á þessu ári eru 40 ár liðin frá því að dr. Björn Sigfússon, þáverandi háskólabókavörður, hóf að kenna bókasafnsfræði við Háskóla Islands. Fram að þeim tíma höfðu nokkrir Is- lendingar numið greinina erlendis. Má þar fyrstan nefna Sigurgeir Friðriksson sem nam sín fræði í Kaupmannahöfn og varð við heimkomuna árið 1923 fyrsti borgarbókavörð- urinn enda þótt hann hefði ekki þann titil þá. Enn má greina áhrif frá námi hans og starfi enda innleiddi hann ýmis konar þjónustu sem áður var lítt eða ekki þekkt hér á landi, t.d. útlán til skipa, fangelsa og verkamanna á vinnu- stað. Einnig lifir ennþá það flokkunarkerfi sem hann inn- leiddi, þ.e. danska afbrigðið af Dewey. Það er merkilegt í ljósi þess að þá þegar hafði Dewey-kerfið verið innleitt á Landsbókasafni. Má getum að því leiða að hann hafi held- ur litið til Danmerkur eftir fyrirmynd frá þarlendum al- menningsbókasafnahefðum en þeim venjum sem voru að skapast á Islandi á þessum tíma. Fáir aðrir höfðu farið til náms í greininni áður en kennsla hófst hér á landi. Ólafur F. Hjartar nam í London 1946-47 og Hulda Sigfúsdóttir útskrifaðist frá norska bókavarðaskólanum árið 1953. Einnig var þá komin til Iandsins Else Mia Einarsdóttir sem lauk prófi frá norska bókavarðaskólanum árið 1951. Flestir starfsmenn bóka- safna á íslandi fyrir tíma kennslu dr. Björns höfðu því enga sérmenntun í greininni. í svona stuttu yfirliti er ekki mögulegt að rekja ítarlega sögu greinarinnar. Því verður hér stiklað á stóru og reynt jafnframt að segja frá því sem nýtt er og gefa vísbendingar um það hvert greinin stefnir í ljósi umræðu um upplýsinga- samfélagið. Upphaf kennslu í bókasafnsfrœði við Háskóla Islands Fyrsta kennsla í greininni bar þess vitni að hún var hugs- uð sem stuðningur eða viðbót við háskólapróf í annarri grein, einkum fyrir þá sem á 6. áratugnum töldust sjálf- sagðir starfsmenn stærstu bókasafnanna, Landsbókasafns íslands og Háskólabókasafns og höfðu sérnám í íslenskum fræðum eða sagnfræði. Áhersla var lögð á flokkun og skrán- ingu, bókfræði og handritalestur. Starfsþjálfun var nokkur hundruð tímar sem voru aðallega unnir á Háskólabóka- safni og voru nemendur því nokkur viðbót við alltof lítinn starfskraft á safninu. Greinin var samt hluti af heimspeki- deild og námsvísir greinarinnar birtist með öðrum greinum þeirrar deildar í Kennsluskrá Háskóla íslands. Mjög fáir skráðust þó í nám í greininni. Fyrstu tveir nemendurnir luku fyrsta stigi 1957, tveir 1958 og einn 1959 svo að alls voru fjórir nemendur skráð- ir í greinina fyrir 1960. Á árunum 1960-1964 stunduðu alls 13 nemendur nám í bókasafnsfræði við Háskólann. Fyrsti nemandinn, Svan- laug Baldursdóttir lauk B.A.-prófi árið 1964 og má segja að þar með hafi greinin verið viðurkennd sem háskólagrein með eigin þekkingarkjarna. Tveir aðrir af þessum 13 hafa gert bókavarðastörf að lífsstarfi sínu án þess að hafa bætt við sig frekara námi. Einn fór til Bandaríkjanna í fram- haldsnám í greininni. Hinir níu hafa haslað sér völl á öðr- um starfsvettvangi sem sýnir vel hlutverk greinarinnar sem viðbót við annað háskólanám. Á næstu 10 árum eða fram til 1973 luku alls 16 manns B.A.-prófi með bókasafnsfræði sem aðalgrein en um 30 manns stunduðu eitthvert nám í greininni, venjulega sem aukagrein. Fyrstu framhaldsmenntuðu bókasafnsfræðing- arnir luku námi og komu til starfa en fyrst þeirra var Krist- ín H. Pétursdóttir sem lauk M.A.-prófi frá Bandaríkjunum árið 1966. Endurskoðun á námi í greininni Segja má að tímabilið 1972-1976 hafi einkennst af miklum hræringum í greininni. Árið 1973 var tekið upp einingakerfi innan Háskólans og stigum breytt í einingar og náminu í námskeið. Þetta gaf um leið svigrúm til að setja námið saman á nýjan máta og kennslan var ekki leng- ur bundin við það að allir lykju samskonar námi. Stunda- kennurum fjölgaði og þar með hófst nokkur sérhæfing og val innan greinarinnar sem síðan hefur breyst og margfald- ast. Sama ár var einn stundakennari, Susan Bury, gerð að aðstoðarmanni háskólabókavarðar við stjórn greinarinnar. Ennþá var enginn fastur kennari í bókasafnfræðinni og henni stjórnað af háskólabókaverði. Á þessum árum voru miklar hræringar í menntakerfinu og verið að undirbúa ný grunnskólalög. Þar var lögboðið að allir grunnskólar skyldu hafa skólasöfn.Víðar mátti merkja að samfélagið var tilbúið að taka við fleiri bókasafnsfræð- ingum til starfa. Samanburður við nágrannalöndin sýndi mönnum einnig fram á að þessa þekkingu þurfti að efla ef bókasöfnin áttu að geta þróast í takt við það sem var að ger- ast á hinum Norðurlöndunum. Félag bókasafnsfræðinga var stofnað árið 1973. Meðal markmiða félagsins var að efla menntun í greininni og auka hagnýtingu þekkingar á þessu sviði í samfélaginu. Þrýsting- ur var settur á Háskólann að endurskoða námið og skipu- lag þess. I framhaldi af því voru tveir erlendir sérfræðingar fengnir til landsins til að koma með tillögur að nýju skipu- lagi. Dr. Edward Evans frá Denver, Colorado og Douglas Foskett frá Bretlandi komu hingað til lands og unnu sínar tillögur. Auk þess setti Félag bókasafnsfræðinga upp sína eigin nefnd til að gera tillögur um námsskipan. Þótt tillögurnar væru um margt ólíkar höfðu þær allar einn sameiginlegan kjarna, þ.e. að skapa þyrfti greininni fastan kennslukraft. Háskólinn brást við skjótt og fyrsta lektorsstaðan var auglýst. Fyrsti lektorinn, Sigrún Klara Hannesdóttir, hóf störf haustið 1975 og á sama tíma kom til landsins fyrsti Fulbright-prófessor greinarinnar, dr. Charles Wm. Conaway. Var það mikill styrkur að fá strax aðstoð við að móta greinina undir nýjum formerkjum. 68 Bókasafhið 20. árg. 1996
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84

x

Bókasafnið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Bókasafnið
https://timarit.is/publication/245

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.