Dagblaðið Vísir - DV - 30.12.1981, Blaðsíða 12

12
DAGBLAÐIÐ & VÍSIR. MIÐVIKUDAGUR 30. DESEMBER 1981.
Neytendur Neytendur Neytendur Neytendur Ney
Reykskynj-
ara á hvert
heimili
Margar ástæður geta verið fyrir elds-
voða. Ein algeng orsök er kæruleysi
með vindlinga. Til dæmis kviknar út
frá vindlingi í dýnu, fyrst myndast glóð
og þar með eitraðar lofttegundir,
glóðin verður síðan að logandi báli.
Þannig hefst ágætis grein um reyk-
skynjara í desemberblaði Fréttabréfs
Neytendasamtakanna á Akureyri og
nágrennis. Nú erárstími kertaljósanna,
en í greininni segir, að algeng íkveikja
sé út frá kertaljósum. Varast verður að
láta kertin brenna alveg niður. Sérstaka
gát skal viðhafa með aðventukransa og
kertastjaka úr tré eða plasti. Eldhúsið
er oft sú vistarvera hússins þar sem
eldsvoði á upptök sín. Ofhituð feiti í
potti á eldavél og ef til vill fitumettaður
viftufilter rétt fyrir ofan pottinn. Hita-
stillar í sjálfvirkum kaffikönnum hafa
bilað og valdið íkveikju.
Æ fleiri heimili hér á landi eru nú
með reykskynjara, en þó er trúlega
langt í frá að skynjarar séu í öllum
íbúðum. f blaði sænsku neytendasam-
takanna, Rád & rön, No. 12 1980, er
haft eftir Hans Lagerhorn hjá sænska
eldvarnareftirlitinu eftirfarandi:
„Reykskynjarar eru mikilvægari en
slökkvitæki”.
mínútur, frá því kveikt var í viðar-
kubbnum, samanborið við 48 mín.
fyrir jónisku reykskynjarana.
Mest öryggi fæst með þvi að setja
báðar gerðir upp í íbúðinni. Þá fær
fólk snögga aðvörun, ef bráður eldur
brýzt út, og einnig er varað fyrr við, ef
eldur kemst í húsgögn og kraumar þar.
Síðar talda gerð eldsvoða er mun al-
gengari, hin aftur á móti lífshættulegri.
Staðsetning
Bezt er að festa skynjarann upp í
loftið, á nálægt miðju, á gangi eða fyrir
ofan stiga. Einnig má festa þá á vegg,
en gæta þess að hafa þá í 15—20 cm
fjarlægð frá lofti. í tveggja hæða ibúð
er bezt að hafa reykskynjara á hvorri
hæð, raflagna-Gónskan) á efri hæð en
rafauga-skynjara á neðri hæð.
Sumir reykskynjarar bjóða upp á
möguleika til raðtengingar þannig, að
ef einn verður reyks var, kviknar á
öllum.
Rafhlaða
Allir nýir reykskynjarar taka straum
frá venjulegri 9 volta rafhlöðu, sem á
Tvœrgerðir
re ykskynjara
að endast I u.þ.b. eitt ár. Eldri gerðir
reykskynjara eru með sérstökum
dýrum rafhlöðum, sem erfitt getur
verið að fá núna. Þegar hleðsla þeirra
er búin, er einfaldast að kaupa nýjan
skynjara, það borgar sig upp á tveimur
árum.
Allir reykskynjarar gefa frá sér
hljóðmerki, þegar þarf að skipta um
rafhlöðu. Á þeim er líka takki til að
prófa hvort rafhlaðan og bjallan séu í
lagi. Þar er hins vegar góð regla að
prófa skynjarann með reyk, til dæmis
tóbaksreyk eða eldspýtu, af og til.
Prófunartakkinn gefur ekki til kynna
hvort innra hólfið sé stíflað af ryki.
Viðvörunin
Aðvörunarhljóð reykskynjarans láta
hæfilega illa í eyrum og eru nógu há-
vær til þess að vekja flestalla, ef
skynjarinn er í nánd við svefnherbergi,
eins og mælt er með. Þeim sem sofa
sérlega fast, er þó ráðlagt að velja sér
sem háværasta reykskynjara, en
munur er talsverður milli tegunda.
Gabb
Reykur frá eldamennsku getur auð-
vitað kveikt á reykskynjaranum,
einkum ef ekki eru viftur eða gufu-
gleypar fyrir hendi, en prófanir
„brennuvarga” bandarísku neytenda-
samtakanna sýndu að skynjararnir
vorú ekki svo uppnæmir fyrir því, að
til óþæginda væri. Mælt er þó með því
að setja ekki reykskynjara upp í
eldhúsi.
Ýmsilegt fleira markvert er um reyk-
skynjara í Fréttabréfi Neytendasamtak-
anna á Akureyri en við ljúkum hér og
nú þessum fróðleikskornum um reyk-
skynjara með því að vitna í ummæli
Tómasar Búa Böðvarssonar, slökkvi-
stjóra á Akureyri. En hann segir meðal
annars í umræddri grein: Fréttabréfs-
ins.
Ég hef oft verið spurður að því,
hvort ekki væri sjálfsagt að skylda alla
til að hafa reykskynjara í íbúðum
sinum. Ég hef jafnan svarað því til, að
reykskynjarar séu svo sjálfsagðir i
íbúðumað ekki ætti að vera þörf á að
skylda fólk til að kaupa þá. Auk þess
eru allar líkur á að fólk, sem nauðugt
hefur keypt reykskynjara og án þess að
skilja þörfina, hugsi ekki um hann eins
og þörferá.”
Tvenns konar reykskynjarar eru til.
Báðar gerðir hafa sína kosti og galla.
Önnur byggir á rafögnum (jðnum), hin
á rafauga (fótosellu). í blaði banda-
rísku neytendasamtakanna, Consumer
Report, er greint frá prófunum á
báðum gerðum með ferns konar eldi,
sem kveiktur var í þar til gerðu her-
bergi:
1. Dagblaðasneplar, 30 cm stafli í
15 cm breiðum virnetshólki.
2. 3 lög af u.þ.b. 2x2 cm spæni í
15x15 cm stafla.
3. 30 cm djúp virkarfa, fyllt með
polystyren svampi. í öllu þessu var
kveikt sjálfkrafa með alkóhóli.
4. Viður var settur á hitaplötu til þess
að líkja eftir hægum eldi, sem kraumar
í dýnu. Átta reykskynjarar voru próf-
aðir í einu og komið fyrir uppi við loft í
herberginu, um 5 metra loftlínu frá
eldinum.
Rafagna-
reykskynjarar
í rafagna-reykskynjurum Oóniskum)
er örlítið af geislavirku efni, sem veldur
því, að loftið milli tveggja rafskauta
leiðir rafmagn. Þegar reykagnir berast
milli rafskautanna, dregur úr raf-
straumnum. Þetta setur viðvörunina i
gang. Slíkir reykskynjarar bregðast
fljótar en hin gerðin við léttum reyk af
eldi, sem brennur glatt. Það tók þá
jónísku reykskynjara, sem prófaðir
voru, að meðaltali 5 sekúndur að
bregðast við blaðsneplaeldinum, 229
sek. Við eldi af spænum og 95 sek. við
eldi af svampi. Það tók hins vegar raf-
auga-reykskynjarana að meðaltali 98
sek. að bregðast við pappirsbrunanum.
Munurinn var 23 sekúndur.
Rafauga-
reykskynjarar
(optískir)
í rafauga-reykskynjara (optískum)er
Ijósgeisli, sem ekki lýsir á ljósnæmt raf-
augað nema því aðeins að reykagnir
berist inn í skynjarann og brjóti ljós-
geislann. Þá fer viðvörunin í gang
þegar nægilegt ljósmagn berst að raf-
auganu. Þetta hentar vel fyrir reyk af
hægum, kraumandi eldi, en tekur þó
allmargar mínútur. Að meðaltali fóru
bessir reykskvniarar í gane eftir 26
RAFAUGA
Innra hólf-reyklaust
Innra hólf-reykur
I reykskynjaranum er ljósnæm eining (rafauga) i innra hólfinu.
Ljósgeisli lýsir inn í hólfió,en framhjá rafauganu i reyk-
lausu lofti(efri mynd t.h.).Reykur í hólfinu brýtur ljós-
geislann,svo aó rafaugaó "sér" hann(neðr.i mynd t.h.).
IAFAGNA-
©-voit
bahery
tiecinc
Ohindraóur ‘"'c”''**0*'"0
rafstraumur 1
Reyklaust hólf
El*Clnc
Reykur dregur n*'no
úr straum _ I _
i.'
9-Volt
b«t1ery
• Reykur í hólfij
í rafagna-reykskynjaranum er örlitlu af gei^lavirka frumefn-
inu Americum 241 komió fyrir í sérstöku rafagnahólfi(að ofan
t.v.).íreyklausu lofti berst rafstraumur óhindraó um hólfið
(efri mynu" t.h.) .Þegar reykur berst í hólfió(neóri mynd t.h.)
drecjur úr raf straumnum, sérstök rafrás greinir þennan straum-
missi og kveikir á bjöllunni.