Dagblaðið Vísir - DV - 12.08.1985, Blaðsíða 12

12
DV. MÁNUDAGUR12. AGUST1985.
Útgáfufé'ag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaöur og litgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON.
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRDUR EINARSSON.
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM.
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON.
Fréttastjórar: JÓNAS HARALDSSON og ÓSKAR MAGNÚSSON.
Auglysingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON.
Ritstjórn: SÍÐUMÚLA 12—14. SÍMI 686611. Auglýsingar: SÍDUMÚLA 33. SÍMI 27022.
Afgreiðsla, áskriftir, smáauglýsingar, skrifstofa: ÞVERHOLTI11. SÍMI 27022.
Sími ritstjórnar: 686611.
Setning, umbrot, mynda-og plötugerð: HILMIR HF„ SÍÐUMÚLA 12.
Prentun: Árvakurhf.,
Áskriftarverð á mánuði 360 kr. Verð i' lausasölu 35 kr.
Helgarblað40kr.
Verkaövinna
Byrjað er að undirbúa fjárlög fyrir næsta ár. Því er
ekki seinna vænna að brýna stjórnvöld til að halda ótrauð
áfram þeim umbótum í skattamálum sem hafnar voru í
fyrra.
Alþingi samþykkti fyrir rúmu ári samkvæmt tillögu
Sjálfstæðisflokks og Alþýðuflokks, að hafizt skyldi handa
um afnám tekjuskatts ,,á almennar launatekjur” strax
haustið 1984. Síðar var lýst yfir, að tekjuskattur á slíkar
tekjur skyldi afnuminn á næstu þremur árum.
Fyrsta skrefið er stigið nú í ár. Víst munu margir bera
sig illa yfir tekjuskattinum, sem þeir fengu að vita um
fyrir fáum vikum. Tekjuskatturinn er ranglátastur
skatta. Hann er launþegaskatturinn, sem ákveðinn hópur
landsmanna ber. Aðrir fara létt frá þessum skatti, sumir
þeirra með „breiöust bökin”. Því var réttmætt að sam-
þykkja tillöguna um afnám tekjuskatts á almennar
launatekjur, og hefði átt aö gerast miklu fyrr.
Meðallækkun á álögöum tekjuskatti í ár, samkvæmt
fyrirheitum stjórnvalda, á að vera 17—18 prósent.
Síöan er ætlunin að halda áfram á sömu braut, þannig
að hinn almenni tekjuskattur verði afnuminn við skatt-
lagningu fyrir árið 1988.
Auðvitað er ekki nógu langt gengið með þessum að-
gerðum. Enn mun ætlunin, að einhverjir þeir, sem hafa
meira en „almennar launatekjur” beri tekjuskatt eftir
þann tíma. Jafnrétti fæst ekki, fyrr en tekjuskatturinn
hefur verið með öllu afnuminn.
Það er mikilvægt, að afnámi tekjuskattsins verði mætt
með niðurskurði ríkisútgjalda, eins og framast er kostur.
Að öðru leyti er þó réttlætanlegt að færa skattinn yfir í
eyðsluskatta, því að í eyðslunni kemur fram, hvaða
tekjur menn raunverulega hafa. Þessi skattabreyting
eykur einnig sparnað, eins og brýna nauðsyn ber til.
Brátt kemur í ljós, hvort Albert Guðmundsson fjár-
málaráðherra og ráðgjafar hans hyggjast standa við
fyrirheitin um aö vinda áfram stórlega ofan af tekjuskatt-
inum á fjárlögum fyrir næsta ár.
Þá kemur einnig í ljós, að hve miklu leyti ætlunin er að
standa við fyrirheitin, sem húsbyggjendum hafa verið
gefin um mikinn skattfrádrátt á næsta ári. „Greiðslu-
jöfnunin”, sem samþykkt var á Alþingi, nær skammt til
að bæta hag húsbyggjenda og húskaupenda. Hún nær enn
ekki til lífeyrissjóða nema að hluta, hvað þá til hins al-
menna bankakerfis.
Stjórnvöld fóru síðastliðið haust af stað með réttarbót
til handa þeim hjónum, þar sem annað hjóna vinnur fyrir
mestum eða öllum tekjunum. Enn gildir þó það óréttlæti,
að hjón greiða miklu meiri skatta af sömu f járhæð, þegar
aðeins annað þeirra aflar teknanna heldur en er, þegar
bæði afla þeirra. Réttmætt er að rétta enn hlut „hinnar
heimavinnandi húsmóður” meö því að halda áfram þeirri
leiðréttingu, sem byrjað var á í f járlögum fyrir yfirstand-
andi ár.
Loks ber að þakka þá réttarbót, sem tók gildi við skatt-
lagningu í ár. Þar sem aldraðir, sem hætta störfum, fá
skattlausar tekjur sínar fyrir síðustu tólf mánuði, sem
þeir unnu.
Fylgjast verður grannt með því, sem fjármála-
ráðherra gerir nú í skattamálum. Þar er mikið óunnið.
Haukur Helgason.
Um fisksölu
erlendis
Undanfarnar vikur hefur ekki
annaö fréttaefni veriö meira áber-
andi en sölur á íslenskum fiski í Bret-
landi. Sölur þessar hafa verið á
vegum einstakra útgeröarmanna eöa
fiskvinnslufyrirtækja. Hér er í gangi
starfsemi sem hlýtur aö orka mjög
tvímælis. Flutt er út óunniö hráefni í
mjög stórum stíl. Því hefur verið um
kennt aö ekki væru möguleikar á aö
vinna þetta hráefni hér á landi vegna
manneklu.
þegar stefnt er aö því aö klára veiöi-
kvótann fyrir veturnætur.
Þjóöartekjur okkar fslendinga
byggjast á fiskveiöum. Til þess aö
þær geti oröið sem mestar er
nauösynlegt að fá sem mest út úr
aflanum. Þaö verður aðeins gert meö
því aö fullvinna hann í landi. Til aö
annast þá vinnu er til nægur
mannafli. Þaö þarf hins vegar aö
bæta kjör þessa fólks og gefa því kost
KÁRI
ARNÓRSSON,
SKÓLASTJÓRI
w „Þessi óstjórn í markaðsmálum
veldur miklum skaða og gengur
gegn þeirri stefnu ríkisstjórnarinnar
að efla verðmætasköpun innanlands og
gegn því að auka atvinnuöryggi fisk-
vinnslufólks.”
Kvótinn að klárast
Rétt er aö skoöa þetta dæmi örlítiö
nánar. Um veiðar íslenska flotans
gilda ákveönar reglur, svokallaö
kvótakerfi. Með því er sett ákveðið
hámark fyrir hvert skip. Nú mun svo
komiö að mörg skip eru langt komin
meö sinn kvóta og sjáanlegt aö hrá-
efni kemur til meö aö skorta víöa um
land er liöa tekur á haustiö. Viö
höfum stært okkur af því aö við
gætum stjórnaö fiskveiðum viö
landið og með þeim hætti verndaö
fiskstofnana. Nú hljóta menn aö
spyrja sig að því hvort þaö sé
skynsamleg stjórnun aö veiða svo til
allt þaö magn sem leyfilegt er á
nokkrum mánuðum. Heföi ekki verið
skynsamlegra aö fara hægar í
sakirnar og veiöa ekki mikiö
umfram það sem hægt er aö vinna í
landi? Við hefðum þá ekki tapaö
þeim verömætum sem vinnslan
gefur út úr landinu eins og viö erum
aö gera nú.
Mannekla
Því hefur veriö um kennt að
mannekla sé svo mikil í fisk-
vinnslunni aö engin leiö sé til aö
vinna þennan afla. Viö þessa
kenningu er ýmislegt aö athuga. I
fyrsta lagi er rétt aö benda á það
meginatriði hve fiskvinnslufólki er
illa greitt fyrir störf sín. I ööru lagi
er engin þörf á því aö ausa hráefninu
upp í svona stórum stíl á skömmum
tíma. Þaö hefur verið mikið talaö um
atvinnuöryggi í fiskvinnu. Nú er aug-
ljóst aö þaö atriöi er einskis metiö
á aukinni menntun. Einnig þarf aö
stýra veiðum þannig aö hráefnis-
öflun dreifist sem mest yfir allt áriö.
Fjárhagslegt tjón
Ohemjulegur auglýsingaáróöur
hefur veriö í gangi í sambandi viö
fisksöluna í Bretlandi. Sífellt hefur
veriö hvatt til aukins útflutnings.
Þegar athugað er það verö sem verið
hefur í boöi kemur í ljós aö þar er
ekki feitan gölt að flá borið saman
viö verð hér heima.
Miðað viö meðalveröiö síðustu
vikurnar (þá er átt viö verö þegar öll
gjöld hafa verið greidd) fær útgerðin
heldur lakara verö en hér heima.
Sjómenn fá hins vegar mjög svipað.
Þá vantar á þau ca 15% sem vinnslan
gefur í verðmætaaukningu og svo
allan þann hag sem hafa má af veltu
fjármunanna ef þessu heföi veriö
landaö heima og unnið þar. Hér er
því um verulega fjárhagslegan
skaöa aö ræða fyrir þjóöarbúið. Þeir
einu sem hagnast á þessu eru
umboðssalarnir í Bretlandi enda
viröast þeir vera í sérlega góöu
sambandi við fréttamenn og dug-
legir aö koma sér á framfæri.
Vitaö er aö mikiö af þeim afla sem
seldur er í Bretlandi fer í vinnslu
þar. Þann hagnaö hiröa Bretarnir.
Þannig mun sá aðili þar sem kaupir
saltfisk héöan ekki þurfa á því aö
halda sem eftir lifir ársins því hann
hefur getaö keypt nógan fisk til að
salta sjálfur.
Þessi óstjórn í markaösmálum
veldur miklum skaöa og gengur gegn
þeirri stefnu ríkisstjórnarinnar að
efla verömætasköpun innanlands og
gegn því aö auka atvinnuöryggi fisk-
vinnslufólks.
Kári Arnórsson.
I grein í DV 8. þessa mánaðar gerði
ég grein fyrir andláti sjálfseignar-
stefnunnar í húsnæðismálum, á-
stæðum þess og afleiðingum. Þá geröi
ég einnig aö umtalsefni þróun gjald-
eyrismála og lánskjara hér á landi á
undangengnum sex árum. Fleiri og
fróölegar hliðar eru á þeim málum
sem vert er að skoða.
Gróði af erlendum lánum
Þaö setti aö mér óhug sl. vetur þegar
forsætisráöherra upplýsti aö meira en
helmingur af veltufé bankanna væri
erlendir peningar. Meö öörum orðum
hafa bankarnir tekiö fé aö láni erlendis
til aö endurlána hér. Þótt þetta sé ekki
gæfulegt fyrir þjóöina í heild er þetta
gullnáma bankanna. Aö taka fé aö láni
í evrópskum gjaldmiðli og lána síðan á
lánskjaravísitölu skilar góöum arði. Ef
t.d. banki heföi tekiö þýskt lán að
andvirði 630 millj. (núvirði) áriö 1979
til 6 ára meö 8% vöxtum og endurlánaö
þessa fjárhæð hér heima á lánskjara-
vísitölu meö 5% raunvöxtum væri
hagnaður bankans af þessu eina láni
360 milljónir, eöa eitt stykki Seðla-
banki. Þannig hafa hundruö ef ekki
þúsundir milljóna verið mjólkaöar út
úr íslenskum fyrirtækjum (enda flest
rekin með tapi) og nokkur þúsund
Islendingum sem hafa verið aö eignast
þak yfir höfuöiö undanfarin 6 ár.
Suður á Italíu er sérstök sveit
manna aö glíma viö fjárglæpamenn
mafíunnar á Sikiley. Mér sýnist ekki
vanþörf á því að fá þessa sveit í
heimsókn á okkar eyju þegar
aðgeröum lýkur þar syðra.
MAGNÚS JÓNSSON
VEDURFRÆÐINGUR
Að skilja og að þora
Fyrir mig sem sjálfstæðismann
hefur það veriö dapurlegt, svo ekki sé
meira sagt, aö horfa upp á flokks-
forystuna láta þaö afskiptalaust aö
einn af hornsteinum sjálfstæðisstefn-
unnar sé malaöur mélinu smærra. En
sumir þeirra eiga sér málsbætúr. Mér
hefur nefnilega fundist þeir skiptast í
þrjá nokkuð jafnstóra hópa í afstööu
sinni til þessara mála. I fyrsta lagi
hópinn sem ekki skilur, í öðru lagi
hópinn sem vill ekki skilja og í þriðja
lagi hópinn sem skilur en þorir eöa vill
ekki tala um þaö! Sá fyrstnefndi á sér
málsbætur, aörir ekki.
I lok síöasta þings var samþykkt
frumvarp um aö hækka eignaskatt á
stóreignir. Fjármálaráðherra neitaði
að styðja frumvarpið vegna þeirrar
eignaupptöku sem í því fólst. Viö sama
tón kvað hjá bæjarstjórnarmanni á
Akureyri í Islendingi fyrir nokkru. Þá
0 „Fyrir mig sem sjálfstæðismann
hefur það verið dapurlegt, svo ekki
sé meira sagt, að horfa upp á flokksfor-
ystuna láta það afskiptalaust að einn af
hornsteinum sjálfstæðisstefnunnar sé
malaður mélinu smærra.”