Dagblaðið Vísir - DV - 14.07.1987, Blaðsíða 18

18
ÞRIÐJUDAGUR 14. JÚLÍ 1987.
Vinningar í
HAPPDRÆTTI
HÁSKÓLA ÍSLANDS
vænlegast til vinnings
VINNINGAR I 7. FLOKKI '87
UTDRATTUR 10. 7. '87
KR. 1.000. 000
51353
AUKAVINNINGAR KR.20. 000
5135Í
51354
706
1125
2381
6302
6684
8192
KR. 100.000
7080 52207
KR. 20.000
9383 11557 24808
9620 15230 28267
10894 23273 34227
34824 54973
35242 57274
49169
KR 10 000
3 2946 7980 12074 20100 25343 28185 37688 43354 50669 53907 56118
68 3643 8434 15164 21161 26080 29080 40210 44040 51569 54299 56559
399 3941 11308 16612 21670 26185 29992 41238 45892 51901 54753 56893
1283 4581 11393 16969 22485 26716 31277 41933 46077 52711 54880 57210
1787 7970 12200 17484 24778 27727 35757 42732 48928 53484 55657 59011
KR 5 000
56 4210 8251 13434 17535 21664 26156 30721 34542 38807 44080 48647 52371 56417
00 4333 8310 13484 17642 21665 26206 30856 34635 38935 44207 48655 52435 56512
83 4408 8338 13576 17726 21684 26227 30919 34651 39011 44215 48657 52440 56538
110 4450 8302 13579 17731 21695 26278 30973 34710 39159 44222 48701 52486 56620
31 5 4521 8393 13586 17827 21741 26311 31153 34777 39172 44225 48723 52543 56632
317 4528 8410 13658 17854 21752 26334 31180 34799 39187 44252 48766 52563 56730
417 4575 8438 13667 17861 21770 26380 31209 34808 39328 44382 48860 52593 56767
475 4593 8506 13733 17908 21807 26443 31261 34826 39343 44476 48916 52602 56790
514 4601 8510 13748 17921 22019 26488 31265 34865 39424 44496 48948 52611 56884
546 . 4638 8534 13754 18017 22053 26670 31335 34904 39431 44 533 48978 52656 56910
577 4696 8583 13799 18095 22095 26765 31478 35033 39437 44648 49018 52713 56914
702 4703 8584 13833 18128 22115 26813 31618 35034 39465 44662 49053 52869 56936
735 4716 8623 13851 18147 22166 26843 31632 35069 39573 44777 49157 53022 56955
755 4728 8790 13857 18183 22223 27207 31659 35144 39710 44782 49172 53042 56957
032 4848 8873 13883 18191 22429 27212 31728 35236 39712 44885 49106 53218 56981
935 4876 8893 14169 18199 22467 27233 31743 35241 39737 44988 49252 53305 57112
1070 4909 8942 14250 18232 22587 27253 31847 35254 39998 44990 49305 53313 57211
1081 4998 8977 14272 18316 22648 27317 31887 35294 40002 45038 49399 53317 57248
1086 5039 9006 14320 18324 22759 27348 31913 35349 40081 45056 49431 53354 57279
1318 5051 9046 14477 18389 22796 27392 31981 35451 40088 45086 49504 53482 57326
1319 5052 9071 14481 18397 22832 27504 32001 35463 40125 45201 49538 53501 57350
1435 5108 9116 14496 18478 22958 27512 32028 35467 40269 45247 49596 53553 57365
1607 5188 9153 14526 18548 23053 27526 32032 35594 40274 45255 49691 53570 57504
1653 5398 9275 14535 18572 23162 27597 32052 35639 40454 45502 49774 53589 57570
1691 5419 9631 14541 18613 23306 27623 32106 35669 40559 45635 49793 53608 57656
1700 5427 9847 14571 18614 23316 27728 32150 35741 40588 45722 49902 53619 57727
1725 5518 9877 14595 18618 23356 27757 32251 35902 40832 45732 49959 53652 57757
1741 5603 9898 14601 18650 23435 27889 32264 36065 40879 45749 50032 53788 57758
1001 5608 9954 14653 18657 23592 27898 32274 36096 40906 45790 50136 53857 57892
1832 5651 10051 14751 18717 23650 27977 32408 36209 40989 45998 50139 53916 57899
1835 5796 10091 14760 18802 23651 27997 32467 36285 41066 46040 50221 53948 57902
1894 5945 10124 14822 18871 23684 28029 32622 36317 41137 46069 50245 53955 57906
2013 6028 10331 14961 18902 23795 28047 32690 36319 41260 46218 50280 54044 57965
2113 6056 10354 14996 18909 23920 28059 32702 36392 41311 4625C 50303 54128 57980
2175 6070 10366 15011 18957 23961 28109 32721 36394 41482 46255 50304 54186 57996
2243 6077 10371 15023 19288 24013 28329 32768 36397 41523 46329 50364 54187 58189
2324 6090 10392 15064 19377 24101 26360 32775 36407 41567 46378 50366 54236 58197
2613 6206 10409 15152 19496 24127 26446 32786 36461 41596 46525 50478 54322 58201
2622 6398 10504 15310 19536 24155 28458 32811 36508 41707 46550 50522 54380 56204
2643 6422 10548 15382 19561 24241 26467 32827 36582 41834 46553 50533 54420 58395
2675 6449 10560 15505 19639 24438 28604 32930 36601 41884 46590 50543 54443 58398
2700 6465 10605 15523 19798 24493 28808 32958 36641 41963 46625 50590 54444 58430
2899 6503 10688 15625 19836 24531 28931 33006 36695 42094 46711 50647 54503 58474
2911 6621 10936 15823 19855 24624 29033 33110 36705 42105 46748 50661 54534 58602
2964 6714 11030 15835 19888 24731 29066 33119 36731 42188 46810 5076B 54841 58713
2969 6735 11051 15849 19935 24810 29086 33147 36774 42284 46894 50774 54956 58725
2970 6842 11127 15893 20041 24827 29117 33177 36878 42435 46897 50810 55008 58760
3052 6875 11139 15937 20128 24973 29203 33180 36881 42551 46901 50950 55044 58778
3064 6929 11147 15938 20162 24992 29344 33209 36906 42613 46907 50986 55075 58794
3123 6946 11248 15961 20239 25019 29367 33270 36915 42639 46940 51000 55098 58935
3150 7016 11253 16161 20292 25073 29484 33272 36928 42728 46980 51009 55159 58941
3170 7037 11443 16353 20305 25104 29499 33457 36974 42775 47051 51036 55215 59003
3235 7059 11715 16355 20329 25116 29628 33510 37085 42976 47094 51150 55293 59026
3248 7117 11751 16473 20409 25141 29634 33542 37168 43101 47112 51171 55327 59048
3441 7274 12039 16486 20418 25166 29657 33640 37303 43110 47122 51390 55333 59201
3468 7279 12056 16638 20535 25189 29737 33650 37448 43120 47153 51417 55437 59224
3507 7385 12075 16726 20679 25258 29863 33707 374B3 43138 47225 51455 55445 59305
3534 7454 12078 16790 20696 25296 29875 33723 37546 43171 47278 51642 55572 59311
3573 7485 12140 16831 20702 25312 29905 33820 37573 43262 47334 51709 55604 59394
3590 7489 12146 16860 20709 25460 29960 33889 37621 43313 47360 51715 55643 59438
3683 7572 12199 16911 20720 25476 29964 33908 37673 43336 47468 51795 55688 59469
3732 7595 12247 16918 20767 25667 30136 33945 37710 43365 47490 51804 55691 59536
3733 7707 12290 17024 20781 25783 30176 33957 37774 43404 47569 51855 55695 59592
3747 7758 12326 17028 20786 25853 30261 33979 37779 43427 47819 51860 55707 59594
3838 7803 12380 17052 20922 25866 30349 34127 37814 43434 47854 51916 55789 59712
3909 7941 12400 17187 20934 25881 30391 34132 37876 43438 47923 52021 55845 59846
3915 8001 12440 17268 20988 25899 30419 34147 38015 43568 47946 52046 55927
3944 8007 12809 17393 21012 25910 30420 34204 38095 43570 48051 52093 56068
4001 8098 12902 17411 21059 25942 30465 34232 38248 43573 48116 52112 56176
4085 8123 12976 17415 21066 25967 30474 34252 38348 43613 48138 52166 56241 •
4102 8219 13053 17456 21135 26024 30623 34335 38554 43675 48351 52213 56245
4123 8236 13148 17495 21471 26068 30640 34399 38763 43879 48362 52239 56251
4189 8240 13187 17518 21484 26104 30667 34492 38782 43996 4BS36 52265 56342
Menning dv
Sá langítarlegasti
og heimspekilegasti
Þórir Óskarsson:
Undarleg tákn á tímans bárum
íslensk fræði 45, 1987, 164 bts.
Þessi kandídatsritgerð um einn
merkasta listamann 19. aldar, skáld-
ið Benedikt Gröndal sem feddist að
Bessastöðum 1826, sonur Svein-
bjamar Egilssonar skólameistara
sem þýddi Hómerskviður og kenndi
Fjölnismönnum. Sjálfur var Bene-
dikt aftur arftaki þeirra, rómantískt
skáld og kemur fram um miðja 19.
öld, eftir að Jónas Hallgrímsson er
dáinn og Fjölnir hættur að koma út.
Benedikt var mikilvirkt skáld, og
óvenjumikill hugsuður um bók-
menntir og listir, hann nam náttúru-
ffæði eins og Jónas Hallgrímsson
og kenndi hana við Lærða skólann
í Reykjavík, teiknaði myndir á þvi
sviði sem birtust í viðhafharútgáfu
hjá Emi og Örlygi á 150 ára afmæli
Gröndals fyrir ellefu árum: Dýraríki
Islands.
Gildi
Núorðið lesa fáir ljóð Gröndals,
saga hans Heljarslóðarorrusta og
endurminningamar Dægradvöl em
miklu vinsælli. En ljóð hans vom
vinsæl á 19. öld, em því til vitnis
um smekk tímans. Og eins og Þórir
rekur ljóslega er Gröndal helsti fag-
urfræðingur Islands á 19. öld, sá
langítarlegasti og heimspekilegasti.
Á undan honum er helst áfellis-
dómur Jónasar Hallgrímssonar um
rímur, 1837, á eftir kemur boðskapur
raunsæisskálda hálffi öld síðar.
Bókmenntir
Örn Ólafsson
Einhver kynni nú að ætla að hug-
leiðingar um eðli skáldskapar frá því
um miðja 19. öld muni orðnar úrelt-
ar. En hitt er sanni nær að fæstir
síðari tíma menn hafi náð eins langt
í skilningi á þessum efhum og
Gröndal og er því fengur að því að
fá yfirlit um kenningar hans. Hann
ber m.a. saman störf vísindamanna
og skálda. Vísindamenn höfði til
skynseminnar einnar, með greiningu
og rökum, en
„um leið og skáldið sýnir
okkar eininguna í marg-
breytileikanum, höfðar það
til tilfinninga manna, vekur
grun án þess að veita sannan-
ir, gefur í skyn í stað þess að
tala berum orðum, sveipar
hugmyndimar litblæ ímynd-
unaraflsins og sýnir hvers-
dagslega hluti í nýju ljósi“,
segir Þórir (bls. 119)
Viðfangsefhið er semsagt merki-
legt og Þórir fjallar skipulega um
það í ljósu máli þar sem aðalatriðin
koma glöggt ffam og eru séð í víð-
ara samhengi. Svo langt sem mín
þekking nær sýnist mér höfundur
gera efninu góð skil. Það þarf ekki
sérffæðiþekkingu til að lesa þessa
bók sér til gagns og ánægju, hún er
aðgengileg almenningi.
Kenningar og framkvæmd
Ritið skiptist í þrjá hluta. Fyrst
fjallar rúmur sjöttungur um róman-
tísku stefnuna, einkenni hennar,
forsendur og sögu. Annar hluti,
helmingur textans, er um ljóð Grön-
dals en síðasti hlutinn er skipuleg
greinargerð fyrir kenningum hans á
sviði fagurfræði. Þama hefur orðið
vemlegur smíðagalli þvi 3. hlutinn
tekur upp þráðinn þar sem sleppir í
1. hluta og hefði orðið ávinningur
að beinu framhaldi, þá hefði fengist
ljósari mynd af því að hvaða leyti
Gröndal fylgir hefð, hver staða hans
er í stefnuyfirlýsingum um listir. Svo
dæmi sé tekið þá rekur Þórir deilur
sem Gröndal lenti í við talsmenn
raunsæisstefnunnar á íslandi 1888
og hefur eftir Gröndal „að bestu
skáldin hafi jafhan þrætt meðalveg
raunsæis og hughyggju (...) sveiflast
stöðugt milli draums og vöku, hug
Benedikt Gröndal.
sjónar og vemleika", (bls. 146). Nú
sagði Gestur Pálsson nokkum veg-
inn hið sama í deilum sínum við
Gröndal þetta ár og hefði því verið
ástæða til að brjótast meira í því
hver ágreiningur þeirra raunvem-
lega var.
Ennfremur sýnist mér að hlutinn
um ljóð Gröndals hefði betur komið
á eftir umfjöllun um fagurffæði hans
því þá hefði Þórir væntanlega fjallað
um það að hve miklu leyti Gröndal
fylgir kenningum sínum þegar hann
yrkir. Það hefði verið eðlilegt í riti
sem fjallar bæði um fagurffæði höf-
undar og ljóðagerð og ætla verður
að Þórir sé hvom tveggja svo kunn-
ugur að ekki hefði kostað mjög
mikla vinnu að tengja þetta tvennt.
En eins og ritið er þá er sá dómur
lítt undirbyggður að „fullkomnun
forms og efnis er vandfundin í
kvæðasafhi Gröndals, auðveldara
væri að benda á braglýti, óná-
kvæmni og klúðurslega framsetn-
ingu“. Þetta hefði Þórir þá átt að
sýna skipulega. Um sjálfa skáld-
skaparhliðina á ljóðum Gröndals
fjallar hann aðeins á 13. bls., en um
skoðanir þær sem birtast í ljóðunum
í meira en þrefalt lengra máli. Þá
umfjöllun tengir hann reyndar við
áhugamál rómantíkurinnar sem
rætt var um í fyrsta hluta. Kaflinn
um skáldskapareinkenni er góður
svo langt sem hann nær, virðist
gagnort yfirlit um meginatriðin. En
þar hefði þurft að útlista, t.d. hefði
verið mikill ávinningur að ítarlegum
dæmum með þeirri fullyrðingu (bls.
96) að
„Gröndal á það sameiginlegt
með Matthíasi Jochumssyni
og Einari Benediktssyni að
ljóðmál hans er fremur þungt
og klunnalegt og oft svo
flúrað að stutt er í ofhlæði,
og myndimar eru gjama
sundurleitar og byggðar upp
af andstæðum. Það er fyrst
og fremst þetta sem veldur
áðumefndum skorti á sam-
ræmi innan ljóðanna."
Það var og merkilegt að sjá þann
dóm Þóris, að vel hafi Gröndal eigin-
lega bara ort á einu ári. En þetta
hefði þurft að útfæra nánar, t.d. með
greiningu á einu kvæði frá þessu
skeiði sem væri borið saman við eitt-
hvert dæmigert kvæði af öðm tagi,
sem þó væri sambærilegt. Gott hefði
verið að fá lýsingu á byggingu val-
inna kvæða, og fleira mætti nefna
að þvi tagi. Þessi greinargerð fyrir
skoðunum Gröndals er fróðleg, en
drottnar um of yfir umíjöllun um
skáldskaparhliðina.
En rétt er að leggja áherslu á að
þetta rit er vel skrifað, það setur
meginatriði skýrt fram og skipar
kenningum Gröndals vel niður í al-
þjóðlegt samhengi.