Dagblaðið Vísir - DV - 12.11.1987, Blaðsíða 14

14
FIMMTUDAGUR 12. NÓVEMBER 1987.
Frjálst.óháÖ dagblaö
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjómarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELlAS SNÆLAND JÖNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift,
ÞVERHOLTI 11, SlMI 27022
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
PRENTSMIÐJA FRJÁLSRAR FJÖLMIÐLUNAR HF„ ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 600 kr.
Verð í lausasölu virka daga 60 kr. - Helgarblað 75 kr.
Helmingafélag hrökk íkút
Viðbrögð formanna stóru hagsmunaflokkanna
tveggja við auknu frelsi til útflutnings eru skiljanleg.
Einhverjir hinna sex nýju aðila í útflutningi freðfisks
til Bandaríkjanna gætu náð betri árangri en einokunar-
fyrirtæki Framsóknar- og Sjálfstæðisflokksins.
Engum kemur á óvart, að Framsóknarflokkurinn
skuli gæta hagsmuna Sambands íslenzkra samvinnufé-
laga. Það hefur hingað til verið og verður áfram aðal-
verkefni flokksins. Og uppákoman í Útvegsbankasöl-
unni rifjaði upp gamalkunna stöðu Sjálfstæðisflokksins.
Fyrr á árum voru hinar tiltölulega tíðu ríkisstjórnir
Framsóknar- og Sjálfstæðisflokks kallaðar helminga-
skiptastjórnir vegna þeirrar áráttu að misnota óhóflegt
ríkisvald til að hygla Sambandinu annars vegar og
nokkrum gælufyrirtækjum í Reykjavík hins vegar.
í núverandi þríhyrningsstjórn hefur viðskiptaráð-
herra Alþýðuflokksins á skömmum tíma lent tvisvar
milli þessara öflugu hagsmunaafla, sem stundum keppa
og stundum starfa saman. í Útvegsbankamálinu kepptu
þau, en í nýja freðfiskmálinu vinna þau saman.
Jón Sigurðsson viðskiptaráðherra fór sem gæzlumað-
ur almannahagsmuna halloka í Útvegsbankamálinu.
Þar skar hann ekki á hnútinn, svo að bankinn er enn
óseldur og selzt tæplega fyrir svipaðar upphæðir og
boðnar voru í slag Framsóknar- og Sjálfstæðisflokks.
í freðfiskmálinu hefur Jón hins vegar gætt almanna-
hagsmuna. Hann hefur þar dregið úr ríkisafskiptum í
atvinnulífinu, hvatt til flutnings viðskiptahæfileika frá
innflutningi til útflutnings og stofnað til aukinnar fjöl-
breytni í framboði íslenzkra útflutningsafurða.
Fyrirtækin sex, sem fengu tímabundna undanþágu
til að selja freðfisk til Bandaríkjanna, hafa flest, ef ekki
öll, unnið sér sess í útflutningi annarra fiskafurða. Þau
hafa tekið þátt í að opna nýja markaði á nýjum stöðum
fyrir nýjar afurðir. Þau eru þáttur í vaxtarbroddinum.
Þegar fyrirtækjum hefur verið treyst fyrir frjálsum
útflutningi margs konar sjávarafurða til Evrópu og Jap-
an og það með góðum árangri, er orðið tímabært að
leyfa þeim að spreyta sig á freðfiski í Bandaríkjunum,
í þágu íslenzkra almannahagsmuna, ekki sérhagsmuna.
Athyglisvert er, að formaður þess stjórnmálaflokks,
sem löngum hefur þótzt vera flokkur einkaframtaksins
og stundum hefur gælt við frjálshyggju, skuli sem for-
sætisráðherra snúast gegn framtaki viðskiptaráðherra
og afgreiða það sem eins konar skort á mannasiðum.
Einnig er athyglisvert, að formaður stjórnmálaflokks
Sambandsins skuh nú sem utanríkisráðherra vara fyrir-
tækin sex við að nota hið nýfengna frelsi, því að hann
muni taka við utanríkisviðskiptunum eftir nokkrar vik-
ur og hugsanlega afturkalla þetta verzlunarfrelsi.
Viðskiptaráðherra vakti í september athygli forsæt-
is-, utanríkis- og sjávarútvegsráðherra á fyrirætlunum
sínum. Auk þess eru hin veittu leyfi tímabundin. Þann-
ig hefur hann gefið stjórnmálaflokkum hagsmunaafl-
anna gott og nægilegt tækifæri til áhrifa á gang mála.
í freðfiskmálinu eru helmingaskiptaflokkarnir tveir
að venju að gæta annarlegra sérhagsmuna. Fólk áttar
sig ef til vih ekki á þessu, því að helmingaskiptin í freð-
Iskútflutningi eru í senn gamalgróin og klædd marg-
ivældu kenningakerfi um snihd einokunarfyrirtækja.
Hávaðinn í freðfiskmálinu sýnir, að helmingafélagið
íefur hrokkið í kút, eins og skiljanlegt er, þegar fram-
tíð og fortíð takast á. Og máttur fortíðarinnar er mikill.
Jónas Kristjánsson
Matarskattur kemur til með að hækka framfærsluvísitöluna" segir greinarhöfundur m.a
Enga þjóðar-
sátt um
matarskatt
Að undanfórnu hefur talsverð um-
ræða átt sér stað um sk. þjóðarsátt.
Þessi umræða jókst að vonum
verulega í kjölfar þings Verka-
mannasambandsins nú nýlega.
Frestunin
Þjóðarsáttarhugmyndin er byggð
að verulegu leyti á þeirri ákvörðun
ríkisstjórnarinnar að fresta í tvo
mánuði álagningu söluskatts á þau
matvæli sem enn eru undanþegin
honum. Ákvörðun ríkisstjórnar-
innar virðist byggjast á því að
ríkisstjórnin telur sig hafa vilyrði
einhverra fyrir því að gerðir verði
„skynsamlegir kjarasamningar".
Ríkistjórnin hefur ekki fallið frá
þeirri ákvörðun að leggja söluskatt
á matvæli og því finnst mér með
ólíkindum að nokkurt verkalýðs-
félag eða samband sé tilbúið að
ganga til viðræöna við ríkisstjórn-
ina á hennar forsendum þar sem
enn hefur ekki verið ákveðið að
hætta alfarið við álagningu matar-
skatts.
Engin rök
Minna má á að afnám söluskatts
á matvælum haustið 1978 er viður-
kennd ein mesta kjarabót sem
láglaunamenn hafa fengið.
Mér frnnst engin þau rök hafa
komið fram sem réttlæta matar-
skattinn. Fjármálaráðherra og
fleiri hafa haft mörg orð um ein-
fóldun kerfis og skOvirkari inn-
heimtu á söluskattinum verði allar
undanþágur felldar niður. Með
þessu er að vissu marki verið að
gefa í skyn að undandráttur á sölu-
skatti eigi sér einkum stað í
matvöruversluninni. Þama tel ég
um mikinn og raunar alvarlegan
misskOning að ræða, sé þessi ágisk-
un mín rétt. Ég tel að mestur
undandráttur undan sölskatti og
raunar öðram sköttum eigi sér stað
í hinum ýmsu þjónustugreinum
KjaUarinn
Hansína Á.
Stefánsdóttir
starfsmaður Verslunar-
félags Árnessýslu
þar sem nótulausu viðskiptin, sem
flestir þekkja af eigin raun, eiga sér
stað. Því þætti mér stórmannlegra
ef ráðamenn snera sér að því aö
uppræta slík skattsvik fremur en
leggja söluskatt á matvöru. Það er
öllum ljóst að matarskatturinn
bitnar mest á þeim sem lægst hafa
launin og þeim sem flesta munnana
þurfa að metta.
Aðeins stjórntæki
En matarskatturinn hefur víðar
áhrif. Hvað um skuldum vafna
húsbyggjendur? Matarskatturinn
kemur tO meö að hækka fram-
færsluvísitöluna og þ.a.l. láns-
kjaravísitöluna og um leið lánin.
Ekki er nokkur leiö að gera sér
grein fyrir hversu háar upphæðir
er þarna um að ræða en víst er aö
þær skipta hundruðum milljóna.
Við höfum áralanga reynslu af því
að ráðstafanir stjórnvalda til að
vega upp hækkanir á ýmsu eru oft
harla léttvægar. Niðurgreiðslur á
landbúnaðarvörum, bamabætur
o.fl. er aöeins stjórntæki í höndum
þeirra sem völdin hafa hverju
sinni. Það er ekki hægt aö treysta
á að slíkar ráðstafanir haldi.
Kjarasamningar aðOdarfélaga
ASÍ eru lausir um næstu áramót.
Samböndin og félögin undirbúa nú
kröfugerð og víðtæk umræða á sér
stað. Við hljótum að krefjast þess
að ríkisstjórnin stígi skrefið til fulls
og hætti. við frekari áform um að
leggja söluskatt á matvæli og af
nemi jafnframt þær álögur sem
tóku gildi 1. ágúst sl. Verkalýðs-
hreyfingin stóð við sinn hluta
síðustu samninga; þaö voru aðrir
sem bragðust. Við getum ekki sætt
okkur við að láglaunafólkinu skuli
ætlað að greiða niður halla ríkis-
sjóðs. í komandi kjarasamningum
hljóta öll félögin og samböndin að
leggja höfuðáherslu á tryggingu
kaupmáttar og hækkanir taxta-
kaups, samhliða því að yfirborgan-
ir komi inn í taxtana.
Við erum ekki til viðræðu um
neina þjóðarsátt sem felur í sér
matarskatt.
Hansína Á Stefánsdóttir
„Minna má á að afnám söluskatts á
matvælum haustið 1978 er viðurkennd
ein mesta kjarabót sem láglaunamenn
hafa fengið.“