Dagblaðið Vísir - DV - 12.12.1987, Page 17

K-
LAUGARDAGUR 12. DESEMBER 1987.
Fyrir framan höfuðstöðvar ABC-bankans i Osló.
mig að máli. Hann hefur ekki hringt
ennþá."
- Þetta mál vakti mikla athygli á
íslandi og ýmsir munu hafa gagnrýnt
fréttastofu Utvarps harkalega fyrir
óvönduð vinnubrögð i þessu tilfelli.
Hvernig tekur þú þeirri gagnrýni?
„Ég hef ekki átt þess kost að fylgj-
ast með framgangi málsins á íslandi
og get því ekki sagt neitt nema hvað
varðar mína hlið á málinu. Ég hef
enga ástæðu til að búa til frétt eða
taka þátt í rógsherferð á hendur Stef-
áni Jóhanni Stefánssyni. Ég var á
sínum tíma formaður Félags ungra
jafnaðarmanna á Akureyri og síðar
í Reykjavík, auk þess sem ég var um
eins árs skeið varaformaður Sam-
bands ungra jafnaðarmanna. Ég sat
hér í hverfisstjórn norska verka-
mannaflokksins og var þar formaður
menningarmálanefndar. Ég hætti
þessu þegar ég var ráðinn fréttaritari
Útvarpsins hér þar sem ég taldi ekki
rétt að starfa í ákveðnum stjórn-
málaflokki samhliða því aö vinna
fyrir Útvarpið. En ég taldi einfaldlega
að hér væri um frétt að ræða sem
mér bæri skylda til að koma á fram-
færi við fréttastofuna heima. Og ég
vil taka fram að Friðrik Páll Jóns-
son, starfandi fréttastjóri Útvarps-
ins, var mjög varkár og spurði mig
beint að því hvort hægt væri að
treysta þessum manni, það er Tang-
en, og ég taldi svo vera. En ég tel
málinu lokið frá minni hálfu og sendi
heim greinargerð þar sem ég rakti
allan gang málsins og hef engu við
það að bæta. Ég held hins vegar aö
það séu fáir fréttamiðlar sem hafa
ekki orðiö fyrir því að birta fréttir
sem síðar kom í ljós að ekki stóðust.
Slíkt er alltaf hvimleitt, svo ekki sé
meira sagt, en erfitt að tryggja að
slíkt gerist ekki stöku sinnum, því
miður."
Byrjaði á Alþýðublaðinu
o Við Jón Einar sitjum í stofunni að
Ársentarrase þar sem hann býr
ásamt eiginkonu sinni, Yngvild, og
syninum Sindra sem er tæpra
tveggja ára. Eldur logar á arni og
Sindri blandarsér í samræður okkar
við og við meðan Yngvild sýslar í
eldhúsinu. Ég kynntist Jóni Einari
fyrst þegar við unnum saman á Al-
þýðublaðinu árið 1976. Þá var hann
aö byija sinn blaðamannsferil ásamt
fleirum sem hafa haldið áfram í þess-
um bransa, svo sem Gunnar E.
Kvaran, fréttamaður sjónvarps, og
Einar Sigurðsson Bylgjustjóri. Mér

sem síðástur allra kastaði steini að
nokkrum manni, léttur í lund og ger-
ir gjárnan grín að sjálfum sér en er
ekki fyndinn á kostnað annarra.
Hann er fæddur á Akureyri árið 1954.
Fóreldrar hans bjuggu’ekki saman
en þegar hann var níu mánaða fór
móðir hans til dvalar á Vífilsstöðum
og dó þegar hann var flögurra ára.
Hann ólst upp hjá afa sínum og
ömmu í Kópavogi.
„Það er einmitt í Kópavogi sem
áhuginn á blaðamennsku vaknaði
fyrst. Gísli J. Ástþórsson hélt þá
námskeið í þessum fræöum hjá
Æskulýðsráði sem ég sótti. Skömmu
seinna fór ég til Akureyrar þar sem
ég hóf störf hjá Landsímanum pg
byrjaði nám í öldungadeild MA. Égý-
ætlaði jafnframt í símvirkjanám en ;
byijaði að taka myndir fyrir press-
una í Reykjayík. Þarna kynrítist eg
Sigrúnu Stefánsdóttur fréttainanni!
sem þá var ritstjóri Íslendings. Hún
hvatti mig mjög til að fara í blaöa-
mannaskóla í Noregi en hún hafði
sjálf lokið námi í Mgðamenrisku þar.l
Ég þráaðist eitthvað'við en Sigrún Fét
sig ekki. Fyrst fór ég raunar í lýð-
háskóla hér úti og vann síðan á
Alþýðublaðinu og Vísi fram til 1978
að við Yngvild fluttum til Oslóar og
ég var í tvö ár við nám í blaðamanna-
skólanum en var jafnframt fréttarit-
ari Vísis og síðan DV.“ -
Blaðamaður í banka
Eftir að hafa lokið námi hóf Jón
Einar störf sem blaðamaður á viku-
riti sem norsku kaupmannasamtök-
in gefa út. Hann vann þar í flögur
ár og skrifaði um viðskipti og versl-
un. Árið 1984 var hann ráðinn í
upplýsingadeild norska ABC-bank-
ans þar sem hann hefur starfað
síðan.
„Þetta er mjög líflegt og skemmti-
legt starf. Hjá bankanum vinna um
2.400 manns og við erum átta sem
erum í upplýsingadeildinni. Við gef-
um meðal annars út eigið blað sem
kemur út vikulega og er dreift til
allra starfsmanna. Við erum einnig
í sambandi við flölmiðla til að gefa
þeim kost á aö fylgjast með starfsemi
bankans. Nei, við gerum lítið að því
að senda út fréttatilkynningar.
Norskir flölmiölar eru ekki ginn-
keyptir fyrir að birta ókeypis auglýs-
ingar frá fyrirtækjum með þeim
hætti.“
- Áttu von á að þið flytjið til Islands
á næstunni?
„Eins og sakir standa á ég ekki von
á að það verði í bráð. Það er gott aö

17
búa í Noregi en auðvitað er alltaf
viss söknuður eftir vinum og ættingj-
um á íslandi. En ég á marga góða
vini hérna líka. Norðmenn og íslend-
ingar eru líkir að mörgu leyti. Þetta
á þó sérstaklega við um þá sem búa
í Norður-Noregi. Mér finnst ég kom-
inn heim þegar ég kem þangað. Þar
tíðkast ekki að læsa útidyrum og
gestrisnin er eins og á islenskum
sveitaheimilum. Þetta fólk, sem þarf
að sækja lífsbjörgina á miðin, líkist
íslendingum mest. Norömenn fara
vel með fé og eru sparsamir. Mér
þótti satt aö segja nóg um þessa að-
gæslu í flármálum þegar ég flutti
hingað úr óðaverðbólgu á íslandi þar
sem menn kepptust vdð að eyða því
samstundis sem aflað var.“
- Hvernig er svo afkoman hjá Óla
Norðmanni?
Yfirvinna óþekkt
„Hún er auðvitað nokkuð misjöfn.
En ég held að það sé ekki vafi á því
að íslendingar þurfa að vinna miklu
meira en til dæmis Norðmenn og
Svíar til að ná sömu lífskjörum.
Vinnusemi íslendinga er viöbrugðið
hér í Noregi og þeir eftirsóttir til
starfa. Yfirvinna er nær óþekkt hér
enda er hún skattlögð svo hátt að það
borgar sig engan veginn að taka
aukavinnu. Ég vinn frá klukkan átta
að morgni til hálfflögur yfir sumarið.
Fyrst vissi ég ekki hvað ég ætti viö
tímann að gera, vinnu lokið um miðj-
an dag! Nú vinn ég aðeins flóra daga
í viku, er í fríi á fimmtudögum til að
vera með Sindra. Það er gert ráð fyr-
ir því í vinnumálalöggjöfinni að
foreldri geti sótt um að hafa þennan
háttinn á og þannig varið meiri tíma
með börnum.sínum. Vinnuveitendur
þurfa að hafa mjög sterk rök til að
hafna slíkri beiðni en ég er víst fyrsti
karlmaðurinn hér í bankanum sem
notfærir sér þetta.
Kaupið í Noregi er almennt gott en
það er dýrt að lifa og sérstaklega er
íbúðárhúsnæði dýrt í Osló og stærri
bæjum. Þar verða hjón að virína
bæði úti ef þau ætla að kaupa hús-
næði. Þaö væri gaman að geta sent
fréttir heim af daglegu hfi fólks í
Noregi. Til þess gefst mér þó ekki
tími enda fréttaritarastarfið aðeins
aukastarf og þar verða tíðindin úr
heimi stjórnmála og viðskipta að
ganga fyrir. Ég man eftir því að ég
tók einu sinni viðtal við Fleksnes
(Rolv Wesenlund) fyrir Vísi. Hann
er mikill áhugamaður um norræna
samvinnu og sagði meðal annars að
stærsta verkefnið, sem væri óunnið
á því sviöi, væri að miðla upplýsing-
um milli þjóðanna um daglegt líf
fólksins í þessum löndum.“
Fjölmiðlar hér eru óbundnari
í framhaldi af þessu fórum við Jón
Einar að ræða um flölmiðlun hér í
Noregi og á íslandi. Ég læt þess getið
að sumum íslendingum þykir norska
sjónvarpið lítt spennandi og að
norskir flölmiðlar almennt flalh lítið
um íslensk málefni miðað við hvað
mikið er í fréttum heima af því sem
er að gerast í Noregi.
„Það er auðvitað vegna þess hve
fréttaritarar íslenskra flölmiðla eru
duglegir að senda heim fréttir af at-
burðum hér,“ segir Jón Einar og
brosir í skeggið. „Nú, staðreyndin er
sú að minni þjóð veit alltaf meira um
stærri þjóð en öfugt. En vissulega er
rekin mjög góð og yfirgripsmikil
fréttaþjónusta á íslandi og kannski
sérstaklega í útvarpi og sjónvarpi.
Og það er líka svo hér í Noregi. En
ég hef stundum haft gaman af því
þegar íslenskir blaðamenn eiga leið
um Osló og segja mér að þeir hafi
kíkt á sjónvarpsfréttir uppi á hótel-
herbergi og fundist þær leiðinlegar.
Svo koma Norðmenn til íslands_og
gægjast í sjónvarpsfréttir þar og
lenda kannski á fréttum um kal í
túnum í Eyjafirði eða eitthvað álíka.
Þeir verða ekkert sérstaklega upp-
rifnir. En flölmiölar hér eru óbundn-
ari en heima og ekki jafnháðir til
dæmis stjórnmálaflokkunum."
Flokksklafinn heima
Við ræðum þetta frekar og Jón Ein- ■
ar segir meðal annars:
„Mér skilst til dæmis aö á íslandi
ráði útvarpsráð og stjómmálaflokk-
amir tilhögun kosningaútvarps og
sjónvarps. Hér kæmi slíkt ekki til
greina. Flokksklafinn liggur á ríkis-
flölmiðlunum heima. Og ég 'vil geta
þess aö frá 1. mars á næsta ári verð-
ur norska ríkisútvarpið og sjón-
varpið algjörlega óháð og sjálfstæð
stofnun. Það verða umræður um
hana einu sinni á ári í Stórþingúju
þar sem rætt verður um hvemig skal
leggja aðallínur í starfseminni og þar
ber hæst skyldu stofnunarinnar til
að varðveita og hlúa að norskri
tungu og menningu. Stærstu blöðin
hér eru óháð stjórnmálaflokkum og
almennt held ég að umræða í flöl-
miðlum hér sé opnari og ágengari en
er á íslandi. Og ég er þeirrar skoðun-
ar að íslenskir flölmiðlar séu mjög
varkárir að flalla um liðna tíð og
jafnvel svo að það séu aðeins ein-
staka menn sem télji sig hafa rétt til
að koma þar nálægt."
- Heldur Tangenmálið enn vöku
fyrir þér?
„Nei. Það er eins og ég sagði áður.
Þessu máh er lokið af minni hálfu
og ég veit ekki betur en fréttastofa
hljóðvarpsins hafi gefið út sérstaka
yfírlýsingu og harmað að heimildir
reyndust ekki traustar þegar á
reyndi. En auðvitað hefur þetta
kennt mér það að aldrei er of varlega
farið og mun draga minn lærdóm af
því,“ sagði Jón Einar Guðjónsson._