Dagblaðið Vísir - DV - 14.11.1992, Blaðsíða 17

LAUGARDAGUR14. NÓVEMBER 1992.
17'
Meiming
Fangar í fjarlægu landi
Árið 1980 voru systumar Zana og Nadia
Muhsen sendar frá Bretlandi til fæðingar-
þorps foður þeirra í Yemen. Þeim var taiin
trú um að þær væru aðeins að fara í stutt
sumarfrí til þess að hitta ættingja sína og
þeim væri frjálst að snúa aftur til síns heima
hvenær sem þeim sýndist. En veruleikinn
varð allt annar. Sólarstrendumar og pálmat-
rén, sem þeim háfði verið lofað, voru aðeins
til á póstkortum. Dvöhn í Yemen snerist upp
Bókmenntir
Sigríður Albertsdóttir
í óhugnanlega martröð þegar í ljós koma að
faðirinn hafði selt hinar bresku dætur sínar
í hjónaband og þegið þrettán hundruð pund
fyrir. Þá var Zana fimmtán ára en Nadia
fjórtán.
Svo vel hafði verið búið um hnútana aö
þeim var engrar undankomu auðið. Þær
vom fangar í afskekktum þorpum sem vom
ekki einu sinni til á landakorti, ofurseldar
grimmdarlegum hugmyndum þar sem karl-
maðurinn er allsráðandi og líf konunnar
einskis metið. Ofbeldi og nauðganir urðu
daglegt brauð eftir að stúlkurnar vom
neyddar til að ganga í eina sæng með drengj-
mn sem vora enn yngri en þær og háðar eign-
uðust þær böm við hin frumstæðustu skil-
yrði.
Sjö ár hðu áður en þær náðu sambandi við
umheiminn og eitt ár enn áður en Zönu tókst
að komast undan. Hún neyddist þó til að
skilja eftir ungan son sinn, Nadiu og bömin
hennar tvö. Síðasthðin ár hefur Zana unnið
markvisst að því að koma ástvinum sínum
heim en það hefur reynst flókið mál að koma
réttvísinni í skilning um að þeim hafi verið
rænt. Nadia er enn fangi í nauðungarhjóna-
bandi í Yemen.
Na'dia og Zana Muhsen í Yemen 1987.
Aó láta ópið óma
í bókinni Seld, sem kom nýverið út í ís-
lenskri þýðingu Guðrúnar Finnbogadóttur,
segir Zana sögu þeirra systra. Og þetta er
vissulega áhrifamikh saga þótt fyrirvara-
lausar og að því er virðist marklausar svipt-
ingar á milh nútíðar og þátíðar hafi á köflum
truflandi áhrif á frásögnina. Þrátt fyrir þessa
smávægilegu galla skhar textinn sinu og í
gegnum stuttar og knappar setningar skhar
sögukona tilfmningum sem manni finnst oft
að muni þá og þegar hera hana ofurhði. Það
er eins og hún skyrpi út úr sér orðunum og
maður skynjar hatrið, reiðina, fyrirhtning-
una og vanmáttarkenndina sem hefur gegn-
sýrt líf hennar öh þessi ár. En án reiðinnar
hefði hún ekki komist neitt, segir hún, án
reiðinnar hefði hún týnt sjálfri sér eins og
Nadia, dofnað upp og glatað baráttuþrekinu:
„Mér er ekki runnin reiðin. Ég neita að vera
eldfjall sem deyr undir hrauninu en ég á
bara eitt líf th að berjast. Móðir, sem er svipt
réttinum til að ala upp hamið .sitt, er kona
sem hefur verið særð th ólífls.“ (Bls. 239).
Það er hatrið sem heldur henrn gangandi
og það er hatrið sem knýr hana th þess að
skrifa þessa hók. En manneskja sem hatar
er ekki heh og kannski er Zana með þessari
frásögn að reyna að nálgast aftur það sem
stohð var þótt hún geri sér ljósa grein fyrir
að þessi lifsreynsla hafi markað hana fyrir
lífstíð. Hún verður aha ævina fyrrverandi
gísl (Bls. 238).
En Seld er fyrst og fremst örvæntingarfuht
hróp á hjálp. Ákah th ahra þeirra sem vita
ekki hvað frelsissvipting er og gera sér ein-
ungis óljósa grein fyrir því hve margar kon-
ur eru hnepptar í fjötra þvert gegn vhja sín-
um:
„Við þann sem hefur lesið sögu mína og
mun nú loka hókinni segi ég: Gleymdu mér
ekki þegar þú hefur lagt hana til hliðar.
Hjálpaðu mér. Láttu óp mitt enduróma í
huga þínum, það er neyðaróp svo margra
annarra kvenna. Ahra þeirra sem réttvísin
gleymir og skiptir sér ekki af, þar sem lögin
eru gerð af karlmönnum sem hafa þær á
valdi sínu, fara með þær verr en dýrin og
taka aht af þeim, líkamann, sáhna og börn-
in.“ (Bls. 239).
Þetta er ákah langþreyttrar konu sem hef-
ur árum saman barist fyrir því sem okkur
flnnst vera sjálfsögð réttindi hverrar mann-
eskju; frelsinu. Frásögnin er nístandi og hríf-
ur mann með sér inn í annarlegan heim sem
maður vhl helst ekki trúa að sé th. Ógeösleg-
an, kaldranalegan og grimman heim. En ef
lesandinn trúir þá er tilgangi höfundarins
náð. Þeim thgangi að opna augu fóiks fyrir
því að saga Zönu og Nadiu sé ekkert eins-
dæmi og að þetta sé saga sem komi okkur
öhum við.
Seld.
Zana Muhsen - Andrew Crofts.
Forlagið 1992.
...BÆTA TM TRYGGINGAR TJÓNIÐ!
sína, t.d. símaþjónustu, upplýsinga-
gjöf og persónulegri þjónustu.
Við erum sveigjanleg í samningum,
bjóðum góð greiðslukjör og sann-
gjarna verðlagningu.
Hafðu samband við sölumenn
Tryggingamiðstöðvarinnar í nýjum
húsakynnum í Aðalstræti 8,
sími 91-26466 eða næsta umboðs-
mann og kynntu þér góð kjör á
TM tryggingum.
TRYGGINGA
MIÐSTÖÐIN HF.
Aðalstræti 6-8, sími 91-26466
Tryggingamiðstöðin hefur starfað
á íslenskum vátryggingamarkaði í
áratugi og er nú þriðja stærsta vá-
tryggingafélag landsins. Félagið er
leiðandi í fiskiskipatryggingum
landsmanna, en býður einnig allar
almennar vátryggingar fyrir
einstaklinga svo sem bifreiða-,
fasteigna- og fjölskyldutryggingar.
í nýlegri könnun kom fram sterk
staða Tryggingamiðstöðvarinnar í
allri þjónustu við viðskiptavini