Þjóðviljinn - 22.12.1946, Blaðsíða 5

Jólin 1946
ÞJÓÐVILJINN
3
Úlufur Jóh. Sigurðsson:
(Upphaí sögu)
Fáeinum klukkustundum eftir að undrið hafði gerzt,
gat hann engan veginn komið því fyrir sig, hversvegna
hann hafði sveigt Grána gamla út af lyngmóágötunni og
riðið eftir ógreiðum og krókóttum slóðanum upp
með ánni, í stað þess að hafa hraðan á og fara beinustu
leið heim til sín. Ef til vill ætlaði hann að svipast eftir
kindum, ef til vill langaði hann til að hlusta dálítið leng-
ur á niðinn i ánni, ef til vill hafði honum dottið eitthvað
nýstárlegt í hug, sem hann vildi brjóta til mergjar í ein-
rúmi, — að minnsta kosti svóigði hann Grána gamla út
af lyngmóagötunni, skjótt og hvatlega, eins og mikið lægi
við, en slakaði síoan á taumnum, blístraði lag eða lag-
leysu, sem hann samdi jafnóðum, og gleymdi því alveg,
að hann þurfti að hjálpa föður sínum til að flytja nokkr-
ar torfur úr mýrinni upp að fjárhúsunum.
Því fór fjarri, að hann hefði áformað að draga heim-
komuna á langinn og slóra úti í góðviðrinu. En það var
enginn hægðarleikur fyrir sextán ára pilt að fjötra hug-
ann við torfur og skyldustörf á þessum blíða, lognværa
degi, fyrsta degi haustmánaðar, þegar helsingjarnir flugu
kvakandi til suðurs einhverstaðar hátt í lofti og sérhvc.rt
laufblað andaði að sér hinztu ilmkveöju sumarsins, ljúfri
og ölvandi. Slíkur dagur bjó yfir töfrum, sem svæfðu allar
hversdagslegar áhyggjur og vöktu þúsund drauma í brjóst
inu, vöktu hvikula og viðkvæma drauma, sem flögruðu
kringum hjartað eins og gullin fiðrildi, eða svifu á eftir
helsingjunum út í geiminn, eða leiddu hugann að myndum
jarðarinnar og fylltu hann innilegri, þakklátri hrifningu.
Jörðin hafði aldrei verið svona litrík og fögur: Hún var
brún og græn, bleik og gul, rauð og Ijós, sumstaðar hálf-
sölnuð og falliip en annarstaðar í mildum skrúða og næst-
um því óbliknuð eftir kuldann og norðangjóstinn undan-
farnar nætur. Hann hætti að blístra, lét Grána gamla
ráða ferðinni og horfði á þessa litríku jörð, horfði á ský-
in yfir jörðinni, blágrá og kyrrlát, horfði á fjöllin og liæð-
irnar, horfði á lyngbreiðurnar og víðiflákana. hinum
megin við ána, hlustaði á niðinn í ánni og andaði að sér
svölum, haustþungum ilminum frá laufi og grasi.
Þannig hélt hann áfram göða stund.
Hann tímdi varla að depla augunum og gaf sig í svo
ríkum mæli á vald litanna í ruununum liinu megin, að
hann veitti því naumast athygli, að götuslóðinn rétti
skyndilega úr sér og lagðist sniðhallt upp silfurhvíta,
mosavaxna bungu. Hesturinn spyrnti fastar í jörðina og
reisti eyrun, niðurinn í ánni þyngdist og dýpkaði, eins og
flötum bogum væri strokið yfir dimmtóna strengjahljóð-
færi, það blikaði á hvíta sveipi í straumnum og andartaki
síðar birtist lítill foss í slakkanum undir bungunni, freyð-
andi og bjartur. Því næst hvarf fossinn, niðurinn í ánni
varð aftur lágvær og þýður, götuslóðinn snaraðist niður
á jafnsléttu og ný útsýn blasti við augum. Þarna voru
móarnir, gullinrauðir og mjúkir, eins og skrautlegir dúk-
ar, sem fingur grósku og bliknunar höfðu ofið í sam-
einingu. Þarna var vagnbrautin uppeftir, holótt og yfir-
lætislaus. Og þarna var vaðið á ánni.
Iiann rétti úr sér, stríkkaði á beizlistaumunum, danglaði
fótunum við síður hestsins og tók stjórn ferðarinnar
snögglega í sínar hendur. Það var eins og hann hefði
vaknað af dvala. Litirnir í skynjun hans þokuðu til hlið-
ar, því að spölkorn framundan sat ung stúlka á bleikri
lyngþúfu skammt frá vaðinu á ánni. Hann þekkti hana
strax, hún hét Sigrún María Einarsdóttir, seytján ára
heimasæta á næsta bæ, lítil og hnellin, kölluð Sigga, Rúna
eöa Rúna María, — hún sat þarna álút á lyngþúfunni og
hafði farið úr öðrum sokknum, en flett hinum ofan á
mjóalegginn.
Góðan daginn, sagði hann og renndi sér af baki, en
stúlkan leit í kringum sig, hnykkti til höfðinu og varð
dálítið forviða, þegar hún sá hestinn og piltinn.
Sæll, anzaði hún glaðlega og hætti við að fara úr
sokknum, færði sig ofar á lyngþúfuna og kippti í pilsið,
sem hafði dregizt upp fyrir hnén, en rétti honum síðan
höndina og brosti. Þú sækir aldeilis vel að mér, hélt hún
áfram. Mér datt ekki í hug, að ég myndi rekast á þig
hérna. Eg hef ekki séð þig síðan einhverntíma í fyrra-
vctur.
Ilvaðan kemurðu, spurði liann.
Eg kem frá Gili, svaraði hún. Eg skrapp út að Gili á
laugardaginn til að hitta hana frænku mína.
Hún kippti aftur í pilsið sitt, leysti af sér skýluklút-
inn, strauk flötum lófanum yfir dökkt hárið og þrýsti á
samnældan fléttuhnútinn í hnakkanum, cn slétti þvínæst