Þjóðviljinn - 22.12.1946, Síða 13

Jólin 1946
ÞJÓÐVILJINN
11
manni norður og austur með Öskjuvatni. Við göngum á
apalhrauninu, sem breiðir sig yfir dalinn, allt að vestur-
fjöllum, eins og brunarúst. Ötal vatnsgrafningar verða á
vegi okkar. I bökkum þeirra sér í hjarnhelluna, sem lá
hér á hrauninu, þegar vikurgosið mikla varð fyrir sjö-
tíu árum.
HJÁ VÖRÐU VON KNEBELS OG RUDLOFFS
Á norðurbarmi vatnsins er numið staðar við hálfhrunda
vörðu. 1 suðri blasa við snarbrattar skriður Þorvalds-
fjallsins; alveg niður í vatni, án fjöru. Þar eru skriðuföll
tíð, einkum í leysingum. E. t. v. felst í því skýringin á hin
um óupplýstu afdrifum Þjóðverjanna tveggja, sem týnd-
ust hér í rannsóknarleiðangri sumarið 1907 ? Eg rirja upp
í huganum það sem ég hef heyrt og lesið um þennan
hörmulega atburð.
Fyrsta dag júlímánaðar 190'í er þrem Þjóðverjum fylgt
úr Bárðardal inn í Öskju. Fylgdarmennirnir snúa fljótlega
við aftur, en Þjóðverjarnir verða eftir. Þetta voru þeir
dr. Walter von Knebel, jarðfræðingur, Max Rudloff, mál-
ari, og Hans Spethmann, jarðfræðinemi. Við rannsókn-
irnar skiptu þeir þannig verkum, að Knebel og Rudloff
rannsökuðu austurfjöllin og vatnið, en Spethmann hraun-
ið og v^sturfjöllin. Bát höfðu þeir félagar, og hugðust
nota hann til rannsókna á vatninu. Var hann úr segldúk,
þöndum á málmgrind. Höfðu þeir reynt hann á Akureyr-
arpolli og gefizt illa. Eftir rúmlega viku dvöl í Öskju var
ákveðið að freista þess að komast út á vatnið í bátnum.
Að morgni 10. s. m. skilur Spethmann við þá félaga.
Skunda þeir ofan að..vatni, en liann upp í fjöllin. Um
kvöldið komu Knebel og Rudloff ekki aftur. Hóf Speth-
mann leit að þeim, en án árangurs. Fylgdarmennirnir
koma nú í Öslcju með auknar vistir, og halda þeir leit-
inni áfram. Loks er fenginn fjölmennur flokkur manna
til* að leita, og höfðu þeir bát meðferðis til að geta slætt
í vatninu, en allt kom fyrir ekki. Þcir félagar fundust
hvorki lifandi né dauðir, og hafa aldrei fundizt. Merkilegt
þótti að ckkcrt skyldi finnast úr bátnum nema önnur
árin. Uppi voru ýrnsar getgátur um afdrif þeirra félaga,
og cklri allar trúlegar. Þó hallast sennilega flestir að
þeirri skoðun, að skriða úr Þorvaldsfjalli hafi orðið þeim
að fjörtjóni.
Sumarið eftir kom unnusta Knebels, Ina von Qrumb-
kow, í Öskju, ásamt landa sínum dr. Hans Rcck. Dvöldu
þau þar nokkurn txma og héldu lcitinni áfram. Eitt af
verkum þeirra þessa daga var að hlaða hér vörðu til
minningar um hina týndu landa sína. Á flatan grá-
grágrýtisstein sunnan í vörðubrotinu cr þctta lctrað:
Skjaldar-
merki von
Knebels.
Ofar á
myndinni
er steinn-
inn með
nöfnum
þeirra von
Knebels og
Rudloffs.
(Ljósm.
Þorbergur
Guðlaugs-
son).
Við Öskjuvatn.