Þjóðviljinn - 22.12.1946, Síða 12

10
ÞJÖÐVILJINN
Jólin 1916
I Mývetningahrauni. Öskjuvatn framundan, Þorvaldsfjall
til liægri.
Eftir nokkrar bollaleggingar, er ákveðið að hætta sér
ekki út á kvíslakviksyndið með bíiana, heldur snúa við
að Dyngjufjöllum. Tveir félagar okkar héldu þó áfram
fótgangandi. Ætluðu þeir að ganga á Kverkfjöll og
Vatnajökul, en þaðan niður á Jökuldal.
Við ökum til baka upp melöldurnar. Sandurinn er laus,
en þó miðar bílunum sæmilega, nema vörubílnum, hann
situr fastur í einni 'dældinni. Ferðafélagsbíllinn kemur
til hjálpar. Dráttarvírar beggja bílanna eru tengdir sam-
an og nú er byrjað að draga. Sá stóri er nokkuð þungur
í taumi, fyrst í stað, en svo mjakast hann upp á við, hægt
og hægt, alla leið upp á melölduna. Við háan hraunhól
undir Suðurskörðum er farangurinn tekinn af bíiunum
og tjaldað í fyrsta skipti á sandi. Við berum grjót á hæl-
ana, sem halda toppstögunum, og sópum sandi að tjald-
skörum, eins og við eigum von á hvassviðri. Sandurinn
er rakur, en enginn heyrist samt kvarta um kulda eða
svefnleysi morguninn eftir.
SÉÐ YFIR ÖSKJU ÚR SUÐURSKÖRÐUM
Þegar ég vaknaði, mánudagsmorguninn 8. júlí, var
bezta veður, logn og sólskin. Nú þarf að búa sig út til
i langrar gönguferðar, því í dag skal farið fótgangandi um
Dyngjufjöll inn í Öskju. Klukkan 10,30 erum við fcrð-
búin og höldum af stað. Bílarnir flytja okkur fyrsta
spölinn, en foksandur og hraunhólar hefta fljótlcga för
þeirra. Við stefnum á Suðurskörð, yfir apalhraun, fannir
og mela. Athyglin beinist að einmanalegum klettadrang,
rétt í hraunjaðrinum. Hraunið hefur streymt upp eftir
honum og stöðvast á toppinum. Það vefst að honum á
þrjá vegu.
Eftir nokkurn tírna erum við í Suðurskörðum. Til hægri
er Þorvaldsfjall (1510 m), hæsta fjall Dyngjufjalla, en
Wattsfell til vinstri. Framundan er Aslcja. Hvílíkt út-
sýni! Hér hafa fjöllin rifnað, þar til rauðglóandi hraunið
spýttist úr sprungunum, eins og blóð úr tröllaæðum. Með
boðaföllum, drunum og hvæsi hafa hraunelfurnar
streymt niður í dalinn, þar til hann varð eitt hraunhaf,
þar sem alda reis eftir öidu. Og blæðandi undir fjallanna
voru ekki fyrr storknaðar en nýjar mynduðust og hlóðu
hverju liraunlaginu ofan á annað. Er hlé varð á þessum
1 hamförum, þakti snjórinn dalinn. 1 vikurgosum barst ask-
an til fjarlægfa landa, en víða í nágrenni gobstöðvanna
mynduðust vikui'breiður, sem enn hylja hraun og fannir.
Askja er um 50 fer. km að stærð. Suðausturhluti henn-
ar er geysimikið jarðfall, hálffullt af vatni. Yfirborð þess
er 1053 m yfir sjó. í norðurhlíð Þorvaldsfjalls vestan-
verðri eru hverir, og stígur gufa þar upp af. Skammt frá
er eyja í vatninu. Hún myndaðist fyrir tuttugu árum
síðan við eldsumbrot í vatnsbotninum.
MÝVETNINGAHRAUN OG HJALLINN
VIÐ VATNIÐ
Við göngum stytztu leið að jarðfallinu, yfir bruna
hraun, fannir og vikurbreiður. Á vinstri hlið okkar er
Mývetningahraun, sem rann úr Trölladyngjuskarði (vest-
an Wattsfells), í nóv. 1922, og er kennt við mývetnska
bændur, er fyrstir lcönnuðu upptök þess. Á nokkuð breiðu
svæði hefur hraunið runnið fram í vatnið, með hvæsi
og drunum. Nú sýnist það alveg nýstorknáð, er við klöngr
umst yfir það. Sumstaðar er grjótið eins og hnoðað af
mannahöndum og hraunhellunum svipar til ísjakaruðn-
ings.
Hamraveggurinn, sem umlykur vatnið að norðan og
/ vestan> hefur sigið á nökkru svæði, og myndast hjalli
niður við vatnið. Við göngum þangað, niður bratta hjarn-
fönn. Á rauðbrúnum hraunsallanum setjumst við niður
og borðum nesti. Undir bakkanum finn ég ofurlítinn hell-
isskúta, rétt við vatnsborðið. Fyrir ofan hann er hamar-
inn hvítur, eins og stráð hafi verið á hann sykri. Þarna
á stallinum er lítil varða. Hún er ekkert merkileg að sjá,
en við nánari athugun sér á flöskubotn. Við yfirgefum
ekki þennan stað fj rr en allir liafa skrifað nöfn sín á
miða og bætt honum í hóp þeirra, sem fyrir eru í flösk-
unni.
Ekki verður með réttu talið, að fljótfarið sé gangandi