Dagblaðið Vísir - DV - 20.04.1996, Qupperneq 35

43
13 "U LAUGARDAGUR 20. APRÍL 1996

^SA S'T K
Allt í einu kom breski skipstjórinn
með linubyssu og miðaði henni á
okkur. Hann sagðist nú vera með
stjórn á skipinu og ef við gerðum
minnstu tilraun til að hefta för tog-
arans myndi hann skjóta. Ég sá að
ég var of seinn til að taka upp byss-
una mína því ég hafði sett hlífina
yfir aftur. Ég ákvað að ef hann ætl-
aði að taka af mér vopnið gripum
við til örþrifaráða en annars léti ég
kyrrt liggja. Skipstjórinn fór í tal-
stöðina og kallaði til varðskipsins:
„Ég hef tekið völdin hérna og hér
eftir ræð ég í mínu skipi. Stýrimað-
urinn fær ekki að fara í talstöðina
nema með mínu leyfi.“
Eftir þetta vorum við sambands-
lausir við varðskipið. Guðmundur
gaf okkur hins vegar orðsendingu í
talstöðina um að verið væri að tala
við stjórnvöld, útgerðina og sendi-
ráðið - við skyldum bara taka það
rólega. Hann teldi best að ef til
átaka kæmi yrði það að vera að vel
yfirlögðu ráði. Bretarnir skildu
Guðmund auðvitað ekki en ég gat
hins vegar ekki svarað honum.“
Ríkisstjórnin gaf
„skammbyssuleyfi"
„Kvöldið leið og komið var langt
fram á nótt þegar Guðmundur til-
kynnti að ég hefði nú leyfi til að
beita skammbyssunni afleiðingarn-
ar yrðu á ábyrgð ríkisstjórnarinnar.
„En þú stoppar skipið,“ sagði
hann. „Ég gef þér tíma til að hugsa
og ég ætla að sigla varðskipinu í ró-
legheitum að togaranum og sjö
menn hjá okkur verða klárir í bát-
inn sem er tilbúinn á síðunni,"
sagði Guðmundur. Ég lét sem ekk-
ert væri og sagði brosandi við strák-
ana: „Það er best að fá sér tesopa.“
Bretarnir skynjuðu ekki að eitthvað
alvarlegt væri á seyði. Við tókum
upp kaffíbrúsana sem við höfðum
tekið með okkur og ég sagði strák-
unum að fá sér að drekka. Ég vissi
að línubyssan lá á bekknum í korta-
klefanum.
Ég sagði nú 3. stýrimanni að ef
skipstjórinn kæmi fram í brúna
myndi ég stökkva í veg fyrir hann
og hann tæki þá línubyssuna. Auk
okkar íslendinganna voru í brú tog-
arans breski stýrimaðurinn og há-
seti við stýrið. Nokkru síðar gekk
skipstjórinn fram á stjórnpallinn og
leit út um einn brúargluggann. Um
leið losaði ég um byssuhulstrið og
hljóp í dyragætt kortaklefans og
miðaði byssunni á skipstjórann. Ég
sagði að ef hann hreyfði sig myndi
ég skjóta hann. Um leið hljóp 3.
stýrimaður að línubyssunni og tók
hvellhéttuna úr.
Ég teygði mig upp í talstöðina og
tilkynnti Guðmundi að ég hefði vald
á skipstjóranum og miðaði á hann
byssunni - þeir skyldu sigla nær
okkur og senda mannskapinn yfir.
Eftir að við höfðum stöðvað togar-
ann komu sjö varðskipsmenn um
borð til okkar,“ segir Höskuldur.
Breski skipstjórinn var sýknaður
af landhelgisbroti en dæmdur í
fangelsi fyrir að sýna skipverjum á
Þór mótþróa og ofbeldi við töku tog-
arans. Hann kom til landsins rétt
fyrir jól til að taka út refsingu sína
en var sleppt fáum dögum síðar af
mannúðarástæðum þar sem ekki
þótti tilhlýðilegt að hann sæti í
fangelsi yfir hátíðirnar.
Hagsmunir
eða kjarkleysi?
„Nei, ég ætlaði ekki að hætta
svona snemma," segir Höskuldur
aðspurður um uppsögn sína. „Ég
hætti reyndar ekki vegna þess að
rússneska togaranum var sleppt um
daginn. Hins vegar stend ég við að
það var hneyksli," segir Höskuldur.
„Það er erfitt að fara í hugar-
fylgsni stjórnmálamanna og full-
yrða að þeir séu að missa kjarkinn.
En mér er næst að halda að ein-
hverjir hagsmunir hafi verið ofar-
lega í huga ráðherranna frekar en
að taka rússneska togarann. Það
voru engar skýringar gefnar. Mér
finnst menn ekki nógu hreinskiptn-
ir því benda má á að þeir skera
Landhelgisgæsluna niður ótæpilega
og á meðan er sett nefnd á laggirn-
ar til að athuga og undirbúa bygg-
ingu nýs skips. Hvaða heilbrigður
maður sér samræmið í þessu?“
Höskuldur stefnir á að sjósetja bátinn sinn á ný um næstu mánaðamót. Hann ætlar fyrst að reyna fyrir sér í Faxaflóa en gerir síðan ráð fyrir að róa frá Tálkna-
firði. Hann er ættaður frá Bíldudal. DV-mynd ÞÖK
Sem ástæður fyrir uppsögninni
bendir skipherrann sérstaklega á van-
virðingu stjórnvalda gagnvart Land-
helgisgæslunni. Hann bendir einnig á
niðurskurð í rekstri Gæslunnar, sér-
staklega hvað varðar skipaflotann og
að leitað var til Dana um aðstoð vegna
öryggisgæslu um síðustu jól.
„Um jólin lá Óðinn bundinn við
bryggju í Reykjavík vegna sparnað-
ar en við vorum sendir á Tý til
Austfjarða. Ekkert skip var á Vest-
fjörðum. Til að bjarga málunum var
leitað til Dana til að sinna öryggis-
málum úti fyrir Vestfjörðum. Þetta
var nú öll reisn og ábyrgðartilfmn-
ing stjórnvalda þrátt fyrir nýorðið
stórslys þar vestra! Svo gráta menn
yfir slysinu sem vonlegt er en leita
tU erlendra þjóða um okkar eigin
öryggismál," segir Höskuldur.
„Auk þessa held ég að almenning-
ur hefði aldrei látið sér detta í hug
að vísað yrði á landhelgissjóð til að
kaupa varastykki í þyrlu á kostnað
skipanna. Sjóðurinn á lögum sam-
kvæmt að vera til þess að byggja
upp ný varðskip eða kaupa ný tæki.
Það eru því sárindi í okkur sjó-
mönnum hve hlutfallið af litlum
tekjum Gæslunnar hefur færst á
þyrlurekstur. Ég er ekki að gera lít-
ið úr aðstoð við ferðamenn og fólk
uppi í landi. En ef það er talið nauð-
synlegt að sinna öryggi manna sem
dettur í hug að fara upp i öræfl hálf-
berrassaðir eða á keðjulausum bíl-
um þá verður ríkisvaldið að gera
það upp við sig og leggja til þess
peninga,“ segir Höskuldur.
Björt framtíð
Störf varðskipsmanna hafa löng-
um einkennst af því að leynd hvílir
yfir því hvar skipin eru stödd:
„Ég valdi mér þetta lífsstarf. En
áður fyrr var þetta erfítt t.d. á með-
an ekki var hægt að hafa samband
við fjölskylduna. Nema kannski
einu sinni í túr og þá voru útiver-
urnar lengri en í dag, kannski heill
mánuður.
Það var algjörlega lokað fyrir
samtöl úti á sjó. Það var aðeins
hægt að hringja heim ef komið var
í höfn úti á landi. Það var helst í
neyð eða ef eitthvað meiri háttar
var að gerast að konurnar gátu
komið skilaboðum til okkar, um
dauðsfall eða að börn voru að fæð-
ast. Þá var hægt að koma skeytum á
milli eða skilaboðum. Með tilkomu
farsímans gjörbreyttist þetta - varð
allt annað líf. Nú geta menn talað
við sínar fjölskyldur og gert sínar
ráðstafanir ef það ætlar að gera eitt-
hvað. Þetta er miklu manneskju-
legra en var áður,“ segir Höskuldur.
Nú ætla ég bara að fara að sinna
bátnum minum, hafa það gott á ve-
turna og lifa á eftirlaununum. Ég
bæti mér það aðeins upp á sumrin
með því að vera á skaki og halda
mér við í sæmilegri heilsu."
Höskuldur er að vestan. Hann
segist helst ætla að róa frá Tálkna-
firði:
„Ég ætla þó aðeins og reyna fyrir
mér í Faxaflóa í maí, nú hef ég næg-
an tíma. Ég hef alltaf verið bundinn
fríum hér áður fyrr en nú get ég tek-
ið allt sumarið í þetta. Síðan ætla ég
að fara vestur," segir Höskuldur -
ákveðinn, einarður og býsna ánægð-
ur. -Ótt