Dagblaðið Vísir - DV - 02.11.1996, Blaðsíða 11

LAUGARDAGUR 2. NÓVEMBER 1996
11
I djúpviðtali
Ungir karlmenn eru mjög jafh-
réttissinnaðir, jafnvel svo mjög að
á óvart kemur. Þessu heldur félags-
fræðingur nokkur fram eftir að
hafa rannsakað karlkynið að und-
aníomu. Og maðurinn ætti að vita
hvað hann syngur því hann er ekki
neinn venjulegur félagsfræðingur.
Hann er líka starfsmaður karla-
nefndar jafnréttisráðs. Ég las það á
dögunum að þessi sérfræðingur í
karlkyninu hefði rannsakað hóp
karla, 20 til 35 ára. Hann kannaði
skoðanir þeirra á kynhlutverkum
með svokölluðum djúpviðtölum.
Afar jafnráttissinnaðir
Eftir djúpa köfun í vitund þess-
ara karla komst félagsfræðingur-
inn að því að karlamir eru afar
jafnréttissinnaðir. Miklu algengara
væri en almennt væri kunnugt að
íslenskir feður tækju sér fæðingar-
orlof. Flestir feður væm viðstaddir
fæðingu bama sinna og það sem
meira er. Þeir taka sér frí frá vinnu
til þess. Auk þessa bættu þeir jafn-
vel við viku-, háifsmánaðar- eða
þriggja vikna fríi fyrst eftir fæðing-
una. Þetta gerðu þeir með uppsöfn-
uðu sumarfríi. Það þyrfti því ekki
lengur að þvinga íslenska feður til
þess að taka sér fæðingarorlof.
Þessar upplýsingar bætast við
nýlegt tilboð Reykjavíkurborgar til
nokkurra væntanlegra feðra. Borg=
in vili borga þeim fæðingarorlofið
gegn því að fá að rannsaka þá svo-
lítið um leið. Hið stolta karlkyn er
því orðið rannsóknarefni út og suð-
ur, einkum varðandi bameignir.
Næstum allir í
fæðingarorlof
Þegar Reykjavíkurborg bauð
þessar fæðingarrannsóknir á karl-
kyninu gerði önnur sjónvarpsstöð-
in óformlega skoðanakönnun með-
al borgarstarfsmanna, karla vel að
merkja. Þeir vora spurðir að því
hvort þeir gætu hugsað sér að taka
sér fæðingarorlof. Allir nema einn
vora á því. Þessi eini var maður
nokkuð kominn á fullorðinsár.
Hann viðurkenndi fúslega aö
barnsfæðingar væru ekki sín deild.
Þetta pjatt tíðkaðist ekki i hans
ungdæmi.
Þannig vildi til að konan mín og
móðir fjögurra barna okkar hjóna
sá líka niðurstöður þessarar óform-
legu könnunar. Hún dásamaði jafn-
réttishugsjónir þessara ungu feðra
og nánast uilaði á þann fullorðna.
Sú ullun sneri þó ekki að mannin-
um persónulega heldur var upphaf
máls hennar er sneri eingöngu að
elskuðum eiginmanni.
Erfið vörn
„Aldrei tókst þú þér frí þegar
við áttum bömin,“ sagði konan. Ég
maldaði í móinn og sagði henni að
þetta hefði bara ekki tíðkast þá.
„Ég hlusta ekki á svona blaður,"
sagði konan. „Má ég benda þér á að
yngsta barnið þitt er bara sjö ára
gamalt." Hún lagði mikla áherslu á
„þitt“ í stað þess að segja „okkar“.
Ég benti henni góðfúslega á að ég
hefði verið viðstaddur fæðingu
bamanna og þannig veitt henni
mikinn andlegan stuðning. Þessu
gat konan ekki neitað en taldi að
þar með væri stuðningurinn upp-
talinn. Eina fríið sem ég hefði tek-
ið í tengslum við fæðingu fjögurra
barna okkar væri háifur dagur til
þess að vera viðstaddur skírn þess
yngsta. Jafnvel þá hefði presturinn
þurft að bíða þar sem engan vant-
aði í upphafi skírnarinnar nema
fóður barnsins.
Ég nefndi, í upphafi vamarræðu
minnar, að ég styddi fullkomlega
jafnréttishugsjónir hinna ungu
manna. Ef við ættum von á bami
núna, tæki ég mér fæðingarorlof.
Ég sá á konunni að hún trúði mér
ekki. Hún verður þó að búa við
vantrú sina og getur ekki sannað
neitt þar sem við höfum ekki lagt
drög að ffekari barneignum. Um
leið hugsaði ég með sjálfum mér að
þessir ungu menn litu á fæðingar-
orlofið sem kærkomið frí og létu
mæðumar eftir sem áður um allt
umstangið í kringum bömin. Vera
má að þessar ljótu hugsanir minar
séu bara leifar af gamalli karl-
rembu og því sagði ég þetta ekki
upphátt.
Hvað varðaði barneignir okkar
minnti ég konuna á að hún hefði
kosið að fæða frumburð okkar
sama morgun og ég gekk til prófs í
þjóðhagfræði hjá hinum merka
prófessor Ólafi. Björnssyni. Og
hvað gerir maður í miðri prófatöm
annað en mæta til prófs? Ég taldi
mér það til tekna að ná að taka á
móti barninu hálftíma áður en
prófið byrjaði. Fæðingarorlof hefði
því ekki komiö til greina. Skýring-
ar mínar vegna hinna barnanna
Laugardagspistill
Jónas Haraldsson
Fréttastjóri
voru vafasamari. Ég sagði henni að
ég hefði verið ómissandi í vinn-
unni. Hún átti bágt með að trúa
því.
Nátttröll á heimilinu
Þetta varð til þess að konan tók
mig í djúpviðtal, líkt og ég ímynda
mér að félagsfræðingurinn hafi af-
geitt ungu feðuma í könnun sinni.
Hún saumaði að mér og fór i gegn-
um fóðurlega frammistöðu mína
lið fyrir lið. Það verður að segjast
eins og er að mér vafðist oft tunga
um tönn þrátt fyrir meðfædda rök-
fimi og varnartaktík. Hún sagði
uppeldi barnanna á sína ábyrgð. Ég
hefði alltaf verið í vinnunni. Hún
heföi tekið þátt í gleði og sorgum
bamanna, verið heima hjá þeim,
klætt þau og fætt, sent þau í leik-
skóla og skóla með réttan útbúnað.
Lært með þeim og lesið fyrir þau
áöm- en þau fóru að sofa. í stórum
dráttum hefði ég aðeins séð börnin
sofandi í rúmi sínu.
Og konan lét allt gossa fyrst hún
náði mér í djúpviðtal. Hún benti á
að ég væri hin dæmigerða karl-
remba sem sjaldan eldaði, kynni
ekki á þvottavélina og vissi ekki
hvar skúringafata heimilisins væri
geymd. Kústur væri mér framandi
verkfæri og borðtuskur forðaðist
ég sem heitan eldinn. Með öðram
orðum, ég væri misheppnað eintak,
eins konar dínósáras meðal jafh-
réttissinnaðra karlmanna nútím-
ans. Hún hélt því fram að mig hefði
dagað uppi sem nátttröll, steingerð-
ur fulltrúi gamalla tíma. Ég ætti
hvergi heima nema á þjóðminja-
safninu.
Vafasöm fyrirmynd
Ég stamaði eitthvað og tautaði
og sagði konunni að synir okkar,
menn á jafnréttisaldri, væri lítið
skárri. Það var sem ég skvetti olíu
á eld. „Hverjum heldur þú að það
sé að kenna?" spurði konan. „Þú
ert þeim fyrirmynd. Þeir halda að
það sé eðlilegt að liggja fyrir fram-
an sjónvarpið með tæmar upp í
loftið og láta færa sér popp og kók.
Þeir bíða eftir matnum með amboð-
in í báðum höndum og ganga ekki
frá eftir sig. Það er eins og þeir
þekki ekki uppþvottavélina í sjón.
Þetta sækja þeir ekki í sjöunda
lið,“ sagði konan. „Þeir hafa þetta
beint frá fóðurmyndinni sinni.“
Endurhæft eintak
Svo má brýna deigt járn að bíti.
Ég taldi innra með mér að ég hefði
þroskast nokkuð með áranum og
væri betri í heimilisstörfunum nú
en áður. Ég sá þó að þetta þýddi
ekki að rökræða. Djúpviötalið var
allt á einn veg. Næsta dag tók ég
því til minna ráða og keypti í mat-
inn og eldaði. Konan fór með í búð-
ina en hafðist ekki að. Hún sá að ég
valdi vínarpylsur og pylsubrauð.
Svipur hennar var óræður en þó
mátti greina þar umburðarlyndi.
Hún ákvað að gefa hinrnn endur-
bætta eiginmanni sínum tækifæri.
Þegar heim kom sauð ég pyls-
urnar nema hvað ég grillaði eina
handa frúnni til hátíðabrigða. Kon-
an gerði ekki athugasemd við suð-
una þótt á pakkanum standi að að-
eins skuli hita pylsurnar. Ég sagði
börnumun að betra væri að setja
sinnep og tómatsósu á pylsurnar ef
þær spryngju. Raufin ofan á þeim
væri fyrir þessar sósur.
Fjölskyldan var þögul meðan
hún át sérrétt föðurins. Börnin
horfðu annað slagið á móður sína
en sögðu ekki neitt. Faðirinn lét
ekki þar við sitja. Hann tók af borð-
inu og setti í uppþvottavélina.
Hann var hinn fullkomni heimilis-
faðir á jafnréttistímum, fyrirmynd
ungu mannanna á heimilinu og að
eigin mati aðdáunarverður í alla
staði.
í rusli
Ég vaknaði upp úr þessari föð-
urlegu draumaveröld þegar ég var
að fara út með ruslið. Það var há-
punkturinn á stórkostlegri frammi-
stöðu. „Hverju ertu að henda?“
spurði konan og leit á ruslapokann.
„Bara dósum og drasli, tómum
mjólkurfemum og plasti,“ svaraði
ég. „Sérðu ekki að þetta „plast-
drasl“ sem þú ert að henda er Tup-
perver-dótið okkar, fokdýr Uát sem
ég hef saftiað árum saman?
Mér varð litið á gersemarnar í
ruslapokanum. Ég játaði að ég
þekkti þær ekki frá einnota um-
búðum úr plasti. Á samri stundu
var það ljóst að ég var ekki jafnrétt-
ur og ég hélt. Endurhæfingin var
mislukkuð. Enn var djúpviðtals
þörf.