Dagblaðið Vísir - DV - 24.10.1998, Qupperneq 18

18
&ygarðshornið
LAUGARDAGUR 24. OKTÓBER 1998 DV
enn einu sinni fram hversu prýði-
lega Frakkar hefðu staðið sig i
stríðinu
við
verja og það
var beinlínis unaðslegt að horfa á
Ég fékk eina af þessum instant-
flensum i vikunni, lá með hita
eitt mánudagskvöld undir sæng
og horfði á Sjónvarpið, hafði óró-
legar draumfarir um nóttina sem
snerust um að ég var Eddie
Murphy - sem er ekki öfundsvert
hlutskipti af þeim draumi að
dæma - og vaknaði svo stálsleg-
inn, mér til nokkurra von-
brigða því ég hafði hlakkað til
að liggja í rúminu allan dag-
inn og fá kannski
súkkulaðiís - til að kæla
mig. Það kom ekkert út úr
þessari flensu. Nema eitt:
Ég horfði á sjónvarpið
heilt kvöld.
allan þennan vínvið, alla þessa sól
- já - allan þennan landbúnað.
Eflaust var það hitanum og
flensunni að kenna að mér tókst
ekki að fá nokkurn botn í það hver
elskaði hvern - ég skildi að allir
elskuðu að minnsta kosti mikið
og það nægði mér, auk þess
sem konurnar voru allar
undurfagrar. Afar vel
heppnuð mynd í alla staði.
bíð enn eftir því að
sjónvarpsfólkið upp-
götvi Dalalíf Guðrúnar
frá Lundi og búi til
hundrað þátta syrpu
úr því verki. Eða Jóni
Trausta. Eða Þorgils
gjallanda. Eða jafn-
vel Einari H. Kvar-
an?
Þegar kom að Mánu-
dagsviðtalinu sem er
besti sjónvarpsþátt-
urinn var ég því mið-
ur farinn að um-
breytast í Eddie
Murphy en hins vegar
missti ég ekki af
myndinni sem kom á
undan Taggart og fjall-
aði um meðferð íslenska
fánans. Og eflaust var það
líka hitanum og flensunni
að kenna, en sú mynd fyllti
mig ónotalegri vanmáttar-
kennd. Mér varð hugsað til
frægra orða Sigurðar Nordal um
„vanda þess og vegsemd að vera ís-
lendingur".
Það kom sem sé á daginn í þess-
Gaman að því. Það rifj-
aðist upp fyrir mér hversu
ágæt dægradvöl er í því
fólgin að vera með hita og
horfa á ómerkilegt sjón-
varpsefni og mæla sig af
og til. Taggart var að vísu
hálfdaufur, aðalnáunginn,
sem mér finnst alltaf aö
heiti Kristján, er enginn bóg-
ur að taka við meistara hinn-
ar hlýlegu ólundar og þótt að-
alkonan sé sniðugri týpa virð-
ast handritshöfundar ekki vita
almennilega hvað þeir eiga að
gera við hana og eru sífellt að búa
til einhvern hálfvelgjulegan
rómans kringum hana - ég bíð
skelfdur eftir því að Kexið fari að
reyna við hana líka. Franskur
myndaflokkur sem mér virtist snú-
ast um örlög og ástríður vínbænda
átti miklu betur við mig. Þar kom
ari mynd að það er enginn smá-
ræðis vandi að umgangast þennan
fána okkar svo að rétt sé. Maður
þarf að vera vel að sér um hárfln-
ar siðareglur til að vita hvenær
við hæfl telst að flagga honum;
það þarf að gæta ýtrustu ná-
kvæmni upp á millímetra hvernig
honum er flaggað
og flóknar horna-
fræðilegar útlist-
anir um afstöður
á stönginni voru
mér gersamlega
ofviða, og það
virtist ámóta
erfitt að brjóta
þennan fána rétt
saman og að
binda pelastikk.
Er það kannski
meiri vandi en
vegsemd að vera
íslendingur? Það
hvarflar stund-
um að manni:
við höfum fána
sem aðeins fag-
menn ráða við að
nota; við höfum
þjóðsöng sem
eingöngu fagfólk
getur sungið; við aðhyllumst
tungutak sem einungis fagmenn
hafa fullt vald á, eða hversu marg-
ir ætli kunni að beygja rétt orð
eins og hönd eða kýr? Skilaboðin
eru: Það er eingöngu fyrir fag-
menn að vera íslendingar.
Þetta lýsir allt einhverju óör-
yggi. Þetta eru eins og fyrirmæli
að ofan um þjóðernisást, eins og
stressað foreldri sem vill fyrir alla
muni að afkvæmið standi sig nú
vel í útskriftinni og hegði sér rétt.
Hver er skýringin á þessu? Þú
álfu vorrar yngsta land, orti
Hannes Hafstein í byrjim aldar-
innar. Allt í einu var ekki lengur
talað um Eldgamla ísafold heldur
þurfti nú að skapa allt. Búa til
þjóð. Búa til
þjóðargersem-
ar. Og þá
héldu sumir af
mætustu
menntamönn-
um landsins að
íslendingum
væri ætlað
eitthvert alveg
sérstakt hlut-
verk í heimin-
um - það væri
einhvern sér-
stök vegsemd
að vera af þess-
ari þjóð, frekar
en til dæmis
að vera frá'
Surinam. Og
þeirri sérstöku
vegsemd fylgdi
sérstakur
vandi: þetta
viðhorf hefur með öðru leitt til
þeirrar stefnu að kenna börnum
íslensku í skóla eins og um væri
að ræða erlent tungumál sem
væri þeim með öllu ótamt. Getur
verið að menn hafl kannski verið
fullmikið að vanda sig við veg-
semdina þegar fullveldið var feng-
ið árið 1918?
%tgur í lífí
Eyjólfur Ólafsson lýsir deginum í Tákklandi er hann dæmdi síðasta leikinn á erlendri grund:
Vaknaði í Paradís
Eyjólfur Ólafsson dómari í hópi kollega sinna í búningsklefanum fyrir síð-
asta leikinn á erlendri grund. Frá vinstri eru það Gylfi Þór Orrason, vara-
dómari í leiknum, Pjetur Sigurðsson aðstoðardómari, Eyjólfur og Ólafur
Ragnarsson aðstoðardómari.
,,Það er miðvikudagurinn 14.
október 1998 og staðurinn er
Teplice í Tékklandi, skammt frá
þýsku landamærunum. Fram
undan var að dæma landsleik
Tékklands og Eistlands í und-
ankeppni EM í knattspyrnu.
Þetta átti að vera minn siðasti
leikur sem ég dæmdi á erlendri
grund.
Ég vaknaði kl. 8 á Hótel Para-
dís og gekk til morgunverðar með
félögum mínum, Gylfa Þór Orra-
syni, Pjetri Sigurðssyni og Ólafi
Ragnarssyni.
Courtney kom á óvart
Næst gerðum við okkur klára
og korter í tíu kom ágætur vinur
minn, Jiri Ulrich, fyrrum milli-
ríkjadómari, sem ég kynntist í
Englandi 1993 er við dæmdum þar
í EM undir 18 ára. Fyrir hönd
tékkneska knattspyrnusambands-
ins var hann okkar stoð og stytta;
tók á móti okkur á ílugvellinum í
Prag daginn áður og fylgdi okkur
allan tímann. Hann keyrði okkur
út á völl, Stadium de Teplice, og
þar hittum við frægan dómara
hér á árum áður, George Courtn-
ey frá Englandi. Hann var eftir-
litsdómari á landsleiknum. Hann
var virtur dómari sem hélt góðum
aga og þvl hélt maður að hann
væri stífur. En hann kom á óvart.
Var virkilega þægilegur og með
þennan breska húmor.
Við byrjuðum á því að skoða
leikvöllinn, búningsklefana og
alla umgjörð. Undir stjórn Court-
neys var haldinn fundur með okk-
ur, fulltrúum beggja liða og að-
standendum leiksins. Fundir sem
þessir fara fram fyrir hvem milli-
ríkjaleik því allt þarf að vera á
hreinu.
Tákkkristall á gönguför
Að fundi loknum um ellefuleyt-
ið fórum við á hótelið ásamt Jiri.
Er þangað kom var ákveðið að fá
okkur göngutúr í bæinn og kaupa
pinulítið af aðalframleiðsluvöru
landsins, tékkkristal. Þegar við
vomm búnir að því komum við
aftur á hótelið um klukkan hálf-
eitt og þá snæddum við hádegis-
verð. Að honum loknum hvíldum
við okkur um stund fyrir leikinn.
Korter fyrir þrjú héldum við
stuttan fund á hótelherbergi
mínu þar sem ég fór yfir fyrir-
mæli mín til aðstoðardómaranna,
nokkuð sem við erum vanir að
gera fyrir hvern leik. Hálftíma
síðar var lagt af stað á völlinn.
Að sjálfsögðu var það Jiri sem ók
okkur og vorum við komnir ein-
um og hálfum tíma fyrir leik, eða
klukkan hálfijögur. Mér leið
nokkuð vel, fann fyrir örlitlu
stressi fyrir stórleik sem þennan
en það var bara ávísun á gott.
Við tók hefðbundinn undirbún-
ingur; láta liðin fylla út leik-
skýrslur, gera frumskoðun á skó-
búnaði og öðru hjá liðunum, gera
boltana klára, klæða sig og skoða
loks völlinn. Næst hituðum við
okkur upp með liðunum í 15-20
mínútur. Fjöldi fólks var farinn
að streyma á völlinn en hann tek-
ur 15 þúsund manns.
Prúðmennska og
pappírsvinna
Rétt fyrir leikinn heilsuðum
við upp á ágætan vin okkar og
landa, Teit Þórðarson, sem þjálf-
ar landslið Eistlands. Síðan hófst
leikurinn klukkan fimm. Hann
gekk ágætlega fyrir sig. Var
skemmtilegur, sérstaklega fyrir
heimamenn, sem réðu lögum og
lofum á vellinum. Þetta var ekki
eins erfiður leikur að dæma og ég
hafði búist við. Leikmenn léku af
mikilli prúðmennsku en engu að
síður þurfti ég að lyfta 5 gulum
spjöldum. Þau áttu flest rætur
sínar að rekja til vallarins sem
var háll. í liðunum voru þekktir
leikmenn eins og t.d. Patrick
Berger hjá Liverpool, sem skor-
aði tvö mörk beint úr aukaspyrn-
um, og Pavel Nedved hjá Lazio
sem skoraði fyrsta markið. Stað-
an í hálfleik var 4-0 fyrir heima-
menn en lokatölur urðu 4-1.
Að leik loknum tók við mikil
pappírsvinna að vanda. Útfylla
þarf dómaraskýrslu sem er upp á
sex blaðsíður. Einnig þurfti að
fylla út svokallaða prúðmennsku-
skýrslu (Fair Play) í samvinnu
við eftirlitsdómarann. Courtney
mun senda sína skýrslu um leik-
inn til UEFA, Knattspyrnusam-
bands Evrópu, en hans orð voru
þau að við hefðum staðið okkur
mjög vel. Eftir pappírsvinnuna
þurfti að faxa afrit af öllum
skýrslum til UEFA og það tók
sinn tíma. Allir voru að faxa á
sama tíma þar sem margir leikir
fóru fram þetta kvöld.
Fákk að eiga boltann
Þegar við vorum búnir að þvo
okkur og klæða kom Jiri með gjöf
frá tékkneska knattspyrnusam-
bandinu vegna þessa síðasta
milliríkjaleiks hjá mér; boltann
sem leikið var með. Knöttinn
mun ég varðveita til minningar
um leikinn.
Er þessu lauk um níuleytið um
kvöldið snæddum við á hótelinu
ásamt Courtney og aðstoðar-
manni hans. Þar leystum við þá
út með litlum gjöfum til að minna
þá á ísland. Courtney þakkaði
fyrir sig með því að panta kampa-
vín á borðið til að skála fyrir
mínum starfslokum á þessum
vettvangi. Að loknum kvöldverði
settumst við dómararnir niður á
hótelinu og spjölluðum um stund
áður en farið var í háttinn um
miðnætti. Við áttum ferð fyrir
höndum snemma um morguninn
til Prag þaðan sem flogið var til
Amsterdam og loks íslands."