Dagblaðið Vísir - DV - 23.03.2002, Blaðsíða 18

18
LAUGARDAGUR 23. MARS 2002
Helgarblað
I>V
Fljótlega eftir aö maöur tekur Þór-
unni Guðmundsdóttur tali verð-
ur manni ljóst að þetta er engin
meðalmanneskja. Hún er menntuð
söngkona, tónlistarkennari, flautuleik-
ari, doktor í tónlist, leikskáld og söng-
leikjahöfundur. Þórunn skrifaði söng-
leikinn Kolrössu sem hið undarlega
leikfélag Hugieikur sýnir um þessar
mundir.
Þar segir frá þríhöfða þursinum Mel
og leit hans að ástinni en Melur garm-
urinn er mannkynhneigður og laðast
því lítt að tröllum. Melur er þríhöfða
þurs og er þvi stundum kallaður Mel-
ur A, B og C. Þórunn skrifaði allan
texta og samdi og útsetti alla tónlist í
þessum sérstæða söngleik auk þess að
syngja hlutverk vondu álfkonunnar.
Þetta gerir Þórunn og félagar henn-
ar í Hugleik af þvílíkri snifld undir
stjóm Jóns Stefáns Kristjánssonar
leikstjóra að gagnrýnendur hafa vart
átt orð til að lýsa hrifningu sinni á
verkinu. DV settist niður á kafflhúsi
með Þórunni sem var nýkomin með
strípur í hárið og spurði hana fyrst um
hvað leikritið fjallaði eiginlega?
„Það fjallar eiginlega um að fínna
sér stað í líflnu og þar á meðal leitina
að ástinni," segir Þórunn og hijómfog-
ur og þjálfúð rödd hennar fær gesti
kafiihússins til þess að líta upp. Kol-
rassa er frumraun Þórunnar á sviði
leikritunar í fullri lengd en áður hefur
Hugleikur sýnt eftir hana þrjá stutta
þætti, þann fyrsta fyrir tveimur árum
en þeir hafa allir verið hluti af stærri
dagskrá.
„Þeir vora í rauninni það fyrsta
sem ég skrifaði en mér fannst það svo
rosalega gaman að ég varð að halda
áfram. Svo fyrir ári síðan ákvað ég að
reyna hvort ég gæti skrifað leikrit í
fullri lengd.“
Þórunn segir að samstarf hennar
við leikstjórann hafi verið afar gott.
„Við fáum ailtaf fagmann til að setja
upp leiksýningar okkar og hann er sá
eini sem ekki er í sjálfboðavinnu. Það
þarf einhver að hafa taumhald á okk-
ur. Okkar samstarf var gott. Hann
kom með fjöldann allan af uppástung-
um um breytingar og sumum þeirra
fór ég eftir en öðrum ekki. Svoleiðis er
samstarf. Það er höfundasmiðja starf-
andi innan Hugleiks og þangað kemur
maður með textann sinn og hann er
lesinn eins og leikrit. Það reyndist mér
mjög vel að starfa í þeirri smiðju.“
Nú er Hugleikur áhugamannafélag.
Var auðvelt að flnna menntaða hljóð-
færaleikara innan raða félagsins?
„Við erum með átta manna hljóm-
sveit og hún er mönnuð úr ýmsum átt-
um. Þama er fólk úr sinfóníuhljóm-
sveit áhugamanna, nemendur úr Tón-
listarskólanum í Hafnarflrði og svo er
þama fólk sem hefur lítið sem ekkert
lært á sin hljóðfæri en fmnst óskaplega
gaman að spila. Samsetningin réðst að-
allega af framboði á hljóðfæraleikur-
um og ég setti tónlistina út með það í
huga hver gæti spilað hvað og sneið
þannig tónlistarmönnunum stakk eftir
vexti. Þetta er hörkuband með strengj-
um, gítar, blásurum, slagverki og pí-
anói.“
Konsertmeistari Hugleiks
Þórunn er reyndar vön að starfa
sem tónlistarmaður innan Hugleiks og
hefur starfstitilinn fyrsti fiðluleikari
Hugleiks þótt hún leiki ekki á fiðlu
nema af áhuga. „Það má eiginlega
segja konsertmeistari."
Hugleikur hefúr mikla sérstöðu
meðal áhugaleikfélaga því það hefúr
alltaf sýnt frumsamin verk eftir með-
limi í félaginu utan fyrsta sýningin var
leikritið Bónorösfórin eftir Magnús
Grímsson sem var elsta leikritið sem
gestir fyrsta fundar félagsins fúndu í
hókasafninu þar sem umræddur fund-
ur var haldinn. Það er afar erfltt að
lýsa því með orðum sem hefúr verið
kallaður Hugleiksstíll en kannski
kristallast hann i ákveðinni óskamm-
feilni eða purkunarleysi. í Hugleik
fara menn sínar eigin leiðir og hafa
mjög sjaldan tekið sjálfa sig og það
sem þeir eru að gera mjög hátíðlega.
Um leið hefúr félagið sýnt mikinn
metnað en forðast að vera mjög alvöru-
geflð yfir því.
„Við reynum að skemmta okkur og
skemmta öðrum um leið. Við viljum
gera eins vel og við getum á okkar eig-
in forsendum. Það er ekki markmið að
stuða neinn. Blindir segja manna hest
brandara um blint fólk og stundum
hefúr félagiö gert grín að leikurum og
DVWNDIR HILMAR ÞÓR
Þórunn „þúsundþjalasmiöur" Guömundsdóttir
Þórunn er söngkona, flautuleikari, kennari, tónskáld, leikari, söngleikjahöfundur og doktor í tónlist. Hún skrifaöi
og samdi söngleikinn Kolrössu sem leikfélagiö Hugleikur sýnir um þessar mundir. Auk þess syngur Þórunn sjálf
hiutverk vondu átfkonunnar.
Að finna sér
stað í lífinu
ria@ismennt.is
Ástin þín er ekki dygö,
ekki skylda heldur
Nú fyrir nokkrum dögum var frétt í
sjónvarpi þar sem fram kom að hjóna-
bönd endast heldur iila hérlendis og
virðist lítið hjálpa þó að mikið sé lagt
í flnheitin og prjálið við giftinguna.
Mér varð þá hugsað til skálds og hag-
yrðings sem bjó á Fljótsdalshéraði á 19.
öld. Hann hét Páli Ólafsson, fæddur
1827 og bjó lengst af að Hallfreðarstöð-
um í Hróarstungu. Meðal þess sem
þekktast er eftir hann eru vísur sem
hann kvað til konu sinnar:
Ástin þín er ekki dygö,
ekki skylda heldur,
hún er ekki heldur tryggó,
hún er bara eldur.
Páll var skapheitur maður og fljótur
að tjá það sem honum fannst hveiju
sinni enda ekki allt fallegt sem hann
orti þó að það verði ekki tíundað hér.
En konan hans átti sérstakan sess í
huga hans og ljóðum:
Þegar ég hef þreytta lund
og þoli stundum ekki vió,
kemur þú meö mjúka mund,
mýkir sár og gefur friö.
Páll átti stormasama ævi og var
ekki alltaf sáttur við líflð og samferða-
mennina. En konan hans bætti allt
upp:
Minnisstœð er myndin þín
mér á nótt og degi.
Hún var eina unun mín
á ævilöngum vegi.
Konan sem fékk allar þessar vísur
var reyndar seinni kona Páls. Hún hét
Ragnhildur Bjömsdóttir og var
nokkru yngri en hann. í janúar 1896
orti hann til hennar þessa vísu:
Ó, aö þú gœtir sofiö svona
sveipuð fast aö hjarta mér,
og allra þinna óska og vona
uppfylling ég vœri þér.
- Þórunn Guðmundsdóttir semur, leikur og syngur fyrir Hugleik.
Hún talar um ástir trölla, virðingu og ímynd og ímynd listamanna
Legg ég á og mæll um.
Hér er Þórunn í hlutverki álfkonunn-
ar illu aö leggja álög á einhvern ves-
aling. Nánar tiltekiö er hún aö
breyta honum í hund því hann vildi
ekki þýöast hana.
leikstíl á þann hátt að menn hafa varla
þorað að hlæja. Ramminn fyrir það
sem má gera innan félagsins er mjög
víður.“
Hvar er merkimiðinn
Það hefúr lengi tíðkast meöal gagn-
rýnenda að skrifa þannig um sýningar
áhugaleikfélaga að annaðhvort virkaði
gagnrýnin eins og mjög undarlegt oflof
eða góðlátlegt klapp á kollinn. Um-
rædd sýning hefúr fengið afar jákvæða
dóma án nokkurra sérstakra for-
merkja.
„Það virðist samt enn þá trufla
ákveðna gagnrýnendur hvað erfitt er
að flokka okkur. Þeir vita ekki hvort
þeir mega kalla þetta áhugamannasýn-
ingu af því þeim fmnst vanta allan
„amatörbrag" á sýninguna. Þeim virð-
ist stimdum finnast að sýningar okkar
séu of fagmannlegar og virðast haldnir
mikilli þörf til að setja merkimiöa á
ailt. Við vorum auðvitað mjög ánægð
með umsagnir en ég verð samt að segja
að vegna þess að þetta var söngleikur
þá hefði verið gaman að sjá umsagnir
tónlistargagnrýnenda en ekki aðeins
leikhúsfólks. Við gerum alltaf eins vel
og við getum og ef við fáum góða dóma
þá kemur það þægilega á óvart.“
- Var það mikil spenna að lesa gagn-
rýnrna?
„Já, auðvitað, en mesta spennan var
að sitja baksviðs á frumsýningu og
hlusta á viðbrögð áhorfenda. Það var
mesta spennan og mesta gleðin að
heyra að áhorfendur tóku vel við sér
og hlógu og skemmtu sér.“
Þórunn segist hafa ætlað að skrifa
fyndið verk en segist ekki hafa gert
neina tilraun til að skilgreina þessa
fyndni.
„Að kryfja húmor er eins og að
kryfja frosk. Hann deyr. Ég hef gaman
af orðaleikjum og ég held að þetta sé
sjaldan meinfýsið en oft bamalegt eða
bamslegt gaman og það virðist fólki
þykja mjög fyndið.“
Nám og jarðarfarir
Þórunn útskrifaðist úr Tónlistar-
skólanum í Reykjavík árið 1985 í söng
og flautuleik. Hún hélt síðan til Banda-
rikjanna í framhaldsnám og lagði
áherslu á sönginn en lagði flautuna á
hilluna. Jafnframt þessu skrifaði hún
doktorsritgerð um sönglög Jóns Leifs
og Páls ísólfssonar og segist hafa kom-
ist að þeirri niðurstöðu að þeir ættu
ekkert sameiginlegt nema þjóðeraið.
Þórunn kom heim um 1990 og það
stendur tónlistarmaður í símaskráimi
við nafii hennar. Hún hefur sungið við
margvísleg tækifæri eins og títt er með
íslenska söngvara og haldið að jafiiaði
tvenna einleikstónleika á ári frá því að
hún kom heim frá námi auk þess að
syngja með ýmsum hópum og tónlist-
armönnum. Auk þess kennir hún við
Tónlistarskólann i Hafnarfirði. Sumir
söngvarar hafa sagt að jarðarfarar-
söngur haldi í þeim lífinu. Er Þórunn
meðal þeirra?
„Ég hef gert minn skammt af þvi og
geri ef ég er beðin. Mér finnst afar
mikilvægt að tónlistarflutningur við
jarðarfarir sé vandaður en það höfðar
ekki til mín að hafa jarðarfararsöng að
aðalstarfi eins og reyndin er með
marga söngvara."
Engar áhyggjur af ímyndinni
Þórunn tilheyrir hópi listamanna
sem tekur sjálfan sig afar hátíðlega á
stundum og það er margt sem er ekki
talið samboðið virðingu klassískra tón-
listarmanna. Hvaða áhrif hefúr það á
ímynd Þórunnar sem virðulegrar
sópransöngkonu að tromma upp með
sinn eigin söngleik í samstarfí við ein-
hverja áhugamenn sem eru þekktir
fyrir fíflalæti?
„Ég held að margir kollegar mínir
geri of mikið af þvi að sitja og horfa á
símann og bíða eftir að einhver biðji
þá að syngja. Mig langaði i meiri sviðs-
reynslu og hef óskaplega gaman af því
að skrifa og ákvað einfaldlega að skapa
mér tækifæri á þessu sviði. Hvem
varðar um ímynd þegar maður fær að
skapa eitthvað og vinna með fólki sem
manni fmnst skemmtilegt. Það er þörf
sem maður er haldinn til að skapa og
deila því með öðram. Það getur vel
verið að einhverjum finnist að ég sé að
vasast í hlutum sem ég hafi ekki kunn-
áttu til en mér er alveg sama. Ég hef
engar áhyggjur af minni ímynd. Það
getur verið að ég móðgi einhvem með
því að segja þetta en mér finnst að
margir mættu bera sig eftir verkefnum
meira en þeir gera. Það gerist ekkert
nema maður komi því sjálfúr af stað.
Það eru ekki svo mörg tækifæri hér að
maður verður að skapa sér þau sjálf-
ur.“ Þórunn segir spurð um næsta
verkefni á þessu sviði að sig langi
meira til að skrifa sviðsverk þar sem
tónlistin er ekki í þvi aðalhlutverki
sem hún er í Kolrössu.
„Þetta var óskaplega mikil vinna að
æfa þetta allt saman og ég held að næst
myndi ég vilja skrifa leikrit þar sem
enginn syngur neitt."
Næsta sýning á Kolrössu er í Tjam-
arbíó á sunnudagskvöld. -PÁÁ
Margar vísur Páls voru æði galgopa-
legar. [Hann orti um allt sem fyrir
varð, ein sagan segir að hann hafi
komið á bæ í nágrenninu og ort þrjár
vísur á leið inn bæjargöngin, þ.e. frá
útidyrum inn í baðstofu.j Vinnufólkið
var honum yrkisefni eins og hvað ann-
að. Þetta orti hann um vinnukonu sem
lengi vann hjá þeim hjónum:
Ingibjörg er aftanbrött,
en íbjúg framan.
Skyldi ekki mega skera harm sundur
og skeyt ‘ana saman.
Ekki þekki ég tilefiii næstu vísu, en
hún er það myndræn að lesandinn get-
ur sem best sjálfúr ráðið í það hvað
hefur gerst:
Aflió Jóni aldrei brást,
er þaó rnark um krafta
að ennþá rauöar rákir sjást
á rassinum á Skafta.
Árin 1892 til 1900 hjó Páll á Nesi í
Loðmundarfirði. Eitthvað hefúr hon-
um líkað misvel við nágranna sína ef
marka má sumar af vísum hans:
Vináttan í vorum firöi
vœri, að ég held,
ekki meir en álnarviröi,
ef hún vœri seld.
Páli þótti gott að fá sér í staupinu og
margar vísur urðu til af því tilefiii:
Finnst þér líflöfúlt og kalt,
fullt er þaö meö lygi og róg,
en brennivínið bœtir allt,
bara aö það sé drukkið nóg.
En svo kom að skuldadögum í þvi
eins og öðru:
Drukkiö hefég ár og œvi
og eignazt margan hatt úr blýi.
Þaö vildi ég aó guö mér gœfi,
ég gæti hœtt þessu svínaríi
Páll lifði til ársins 1905. Aldinn að
árum og þreyttur á lífinu orti hann
þetta:
Heilsan þrýtur, þar af flýtur aftur,
aö sitthvaö bítur særöa lund,
sjaldan lít ég glaða stund.
Og gamall og farinn orti hann enn
til Ragnhildar:
Fjör og heilsufinn ég dofna,
feigö og ellin sœkir mig.
En fyrr skal blessuö sólin sofna
en sál mín hœtti aö elska þig.