Dagblaðið Vísir - DV - 12.07.2003, Blaðsíða 38

f
42 DVH£L6ARBLA0 LAUGAfíDAGUfí 12.JÚLÍ2003
Sakamál
Hvað gerðist? Áströlsk kona myrt.
Hvar? Á Castaway-hótelinu á Norfolk-eyju í Kyrrahafi.
Hvenaer? 2002
Eyjarnar í sunnanverðu Kyrrahafi eru
álitnar komast næst því sem mannfólkið
ímyndar sér að sé í paradís á himni. Nor-
^ folk Island, sem er 900 mílur austur af
Ástralíu, er engin undantekning. Þar bjó
fámennt samfélag í vellystingum þar til
á páskadag árið 2002 að fyrsta morðið
var framið í 150 ára sögu byggðarinnar.
Morðinginn er ófundinn og tortryggni
og ótti hefur gripið um sig meðal íbú-
anna. Hver þeirra sem er gæti verið
morðinginn.
Ibúarnir á Norfolk Island eru flestir afkom-
endur þeirra sem gerðu uppreisnina á
Bounty 1789 og fræg er í sögunni af fjölda
bóka og kvikmynda sem gerðar hafa verið um
þann sögulega atburð. Þá settust átta upp-
reisnarmanna að á smáeyjunni Pitcairn
ásamt tólf pólýnesískum konum og sex lönd-
um þeirra sem þeir tóku um borð í Bounty á
^ leið sinni en Bligh skipherra sigldi á björgun-
arbátnum með nokkra skipverja með sér
nokkur þúsund mílna leið og komst heilu og
höldnu til Ameríku og er sú ferð talin eitt
mesta afrek siglingasögunnar.
1854 voru afkomendur fólksins á smáeyj-
unni fluttir til Norfolk Island, sem er 19
fermílur að stærð, gyrt hamraveggjum sem
úthafsaldan brimar við. Bretar voru þá búnir
að gera eyjuna að hjálendu og sendu þangað
nokkra sakamenn í útlegð. Nú heyrir eyjan
undir Ástralfu en íbúamir búa við heima-
stjórn. Strangar reglur gilda um þá sem þang-
að flytja og fá atvinnu- og dvalarleyfi, sem
ávallt er tímabundið og er bundið við störf
sem íbúarnir snerta ekki á. Þeir mynda sam-
félag sem aðrir hafa ekki aðgang að. íbúarnir
eru nú 1866 talsins.
Þar til á páskadag í fyrra var maður ekki
drepinn í 150 ár. 1853, þegar eyjan var
fanganýlenda, lamdi fangi annan fanga í höf-
uðið með skóflu og hlaust bani af.
Janette Patton var 29 ára þegar margstung-
ið lík hennar fannst undir svörtum plastdúk
skammt frá undurfögrum fossi sem ferða-
menn sóttu að. Hún var frá meginlandi Ástr-
alíu og vann við framreiðslu og uppþvott á
hóteli sem einkum hýsir ferðamenn. Móttaka
slíkra er ein aðaltekjulind eyjarskeggja en
innfæddir koma ekki nærri svo niðurlægj-
andi störfum. Morðið á gengilbeinunni svipti
eyjuna því orði sem af henni fór - að vera
' friðsæll og syndum firrtur Adamslundur.
Rannsóknarlögreglumenn voru sendir frá
Canberra, höfuðborg Ástralíu, en þeim hefúr
ekki tekist að leysa morðgátuna. Vopnið er
ófundið, ástæðan hulin leynd og enginn sér-
stakur er grunaður um verknaðinn. En allir
gruna alla og andrúmsloftið á áður friðsælli
eyjunni er lævi blandið og gjörbreytt eftir að
aðstoðarstúlkan á hótelinu fannst marg-
stungin undir plastdúk um hábjartan dag.
Janette vann langan vinnudag og þénaði
vel á Hotel Castaway en laun eru skattfrjáls á
eyjunni. Eins og aðrir aðkomumenn hafði
hún takmarkað dvalarleyfi og var hvorki
heimilt að kaupa íbúð né nokkra aðra fast-
eign. Þeir sem fá leyfi til fastrar búsetu verða
að kaupa atvinnufyrirtæki, verða að vera
heilbrigðir til sálar og líkama, hafa hreint
sakavottorð og enginn fær að flytja þangað
nema annar eða jafnfjölmenn fjölskylda flytji
á brott.
Þótt Janette gæti aldrei fengið varanlegt
dvalarleyfi leyfðist henni að umgangast eyj-
arskeggja að vild. Hún átti líka vingott við
karlmenn af hágöfugum frumbyggjaættum
og var ekkert talið athugavert við það.
Eyjan var ekki alveg glæpafrí þótt afbrot
séu þar sjaldgæf. í ágúst 2001 var einn af
meðlimum fínnar ættar dæmdur ásamt virt-
um kaupsýslumanni fyrir kynferðislega mis-
notkun á börnum.
* Margar stungur, ekkert blóð
Á þrítugsafmælisdegi Janette, sem var
páskadagur 2002, komu foreldrar hennar í
heimsókn og dvöldu nokkrar vikur á Norfolk.
Þá átti dóttir þeirra eitt ár eftir af dvalarleyf-
inu. Eftir að hafa séð um morgunverðinn á
hótelinu 30. mars keypti hún inn í matvöru-
verslun og fór með varninginn heim til sín.
KYRRLÁTT HÓTEL: Castaway-hótelið á Norfolk-eyju er ekki stórt en eftirsótt af ferðamönnum sem ferðast yfir 900 mílna veg til að dvelja um stund íjarðneskri
paradís.
Hún átti svo von á foreldrum sínum í kvöld-
matinn. Hún skipti um föt og hélt í sína dag-
legu göngu.
Um kl.11.30 sá bflstjóri hana á göngu og
skömmu síðar tók nágranni eftir henni þegar
hann fór fram úr henni á reiðhjóli. Nokkrum
mínútum síðar hjólaði hann til baka sömu
leið og þá var Janette hvergi sjáanleg. Enginn
hefur gefið sig fram sem sá hana á lífi eftir
það. Lögregluna grunar að einhver sem hún
þekkti hafi tekið hana upp í bfl og ekið á
brott. Menn sem voru að leika golf í nágrenn-
inu heyrðu óp en héldu að þar væru krakkar
að leika sér.
Um kl. 11.30 sá bílstjóri hana á
göngu og skömmu síðar tók
nágranni eftir henni þegar
hann fór fram úr henni á reið-
hjóli. Nokkrum mínútum síðar
hjólaði hann til baka sömu
leið og þá var Janette hvergi
sjáanleg. Enginn hefur gefið
sig fram sem sá hana á lífi eft-
irþað. Lögregluna grunar að
einhver sem hún þekkti hafi
tekið hana upp í bíl og ekið á
brott. Menn sem voru að leika
golfí nágrenninu heyrðu óp
en héldu að þar væru krakkar
að leika sér.
Kl. sex um kvöldið fundu tveir ferðamenn
frá Nýja-Sjálandi lfldð skammt frá fossi sem
dregur túrista að sér vegna sérstæðrar nátt-
úrufegurðar. Þá voru liðnar þrjár klukku-
stundir frá því að andlátið bar að og rigning-
arskúr hafði skilið eftir smápolla á plastdúkn-
um sem huldi líkið.
Greinilegt var að mikið hafði blætt eftir
stungurnar en ekkert blóð fannst á vettvangi
og var því greinilegt að konan hafði verið
myrt annars staðar og líkið flutt sfðar að foss-
inum.
Það þótti undarlegt að skilja lík myrtrar
konu eftir á svona íjölförnum stað. Þegar
heimamenn vilja losa sig við eitthvað er því
einfaldlega kastað fyrir björg og það hverfur í
úthafið. Lögreglan álítur aftur á móti að
morðinginn hafi fyllst skelfingu og ekki verið
fær um að hugsa rökrétt og hafi hent líkinu
þarna í fáti. Það bendir til þess að ekki hafi
verið um skipulagðan verknað að ræða.
Einhver heppni hefur samt fylgt ódæðis-
manninum. Hann tekur konuna upp í bfl um
hábjartan dag á tiltölulega fjölförnum vegi,
fer óséður með hana á einhvern stað þar sem
þau dvelja nokkrar klukkustundir áður en
hann eða hún myrðir hana og flytur síðan á
vinsælan útsýnisstað sem er fjölsóttur af
ferðamönnum. Og enginn utanaðkomandi
sér eða heyrir neitt. Lögreglumenn hafa ýjað
að því að fleiri hafi komið að verknaðinum og
jafnvel að einhver af fimm fjölskyldum sem
eiga Norfolk-eyju hafi þurft að koma Janette
Patton fyrir kattamef af óþekktri ástæðu. Að
minnsta kosti hljóta einhverjir að hafa séð
eða heyrt eitthvað sem þagað er yfir.
Ef konan hefur verið myrt af fyrrum elsk-
huga koma íjórir nafngreindir menn til
greina en það var og er ekkert leyndarmál að
Janette átti vingott við þá um skeið. Einn
þeirra, 43 ára afkomandi eins af uppreisnar-
mönnunum á Bounty, hafði nýlega slitið
sambandi við Janette eftir hálfs árs ástarsam-
band. Hann ber henni hið besta orð og lýsir
henni sem lffsglaðri konu sem kaus heldur að
starfa á litlu hóteli á lítilli eyju en að vinna í
banka og við tölvuvinnslu á meginlandinu
eins og menntun hennar hæfði. Hann segist
ekki geta ímyndað sér að nokkur manneskja
hafi borið kala til myrtu konunnar, hvað þá
hatur sem réttlætti morð.
Galopið samfélag
Annar afkomandi eins hinna frægu upp-
reisnarmanna segist ekki skilja hvers vegna
nokkur manneskja vildi Janette feiga. Hún
tilheyrði því lægsta af öllu lágu og stundaði
atvinnu sem enginn innfæddur lét sér detta í
hug að taka sér fyrir hendur. Að því leyti var
engin ástæða til að bera illan hug til hennar.
Hins vegar er ekki hægt að útiloka þann
möguleika að afbrýðisemi karls eða konu hafi
orðið til þess að hún var myrt. íbúarnir eru
mjög viðkvæmir fyrir aðkomufólki og vilja
vernda stofninn og sérstæða mállýsku og
menningu sem þeir búa yfir. Því er enginn
aðkomumaður velkominn til langdvalar og
reglum um brottflutning þeirra er stranglega
fylgt eftir. Kannski hefur Janette farið yfir eitt-
hvert ósýnilegt strik í samskiptum sínum við
innfædda?
Á Norfolk-eyju eru engir skattar greiddir,
húsum aldrei læst og þá sjaldan að einhver
fremur minni háttar afbrot eða er tekinn úr
umferð er fangelsið haft opið til að sá sem
inni situr komist út til að reykja eða teygja úr
sér. Morð í þessu umhverfi er í raun og veru
óhugsandi. Allir þekkja alla og nú tortryggja
allir alla og rannsóknin rennur út í sandinn.
Fingraför hafa verið tekin af öllum eyjarbú-
um á aldrinum 15 ára til sjötugs, alls 1.632
manns. Fáeinir hafa neitað að láta taka
ÓSKIUANLEGT MORÐ: Janette Patton vann við
uppþvott og þjónustustörf á hóteli á fagurri Kyrra-
hafseyju. Hver stakk hana tii bana og hvers vegna
veit enginn en suma grunar margt.
fingraför sín. Þeir treysta ekki lögreglunni og
skírskota til persónufrelsisins. Daginn sem
Janette var myrt voru alls 2771 manns á Nor-
folk-eyju. Vegna strangs eftirlits með ferða-
mönnum er nákvæmlega vitað hvaða að-
komumenn vom þar þennan dag. Verið er að
bera saman fingraför sem tekin hafa verið og
lófaför sem voru innan á plastdúknum sem
huldi líkið og em sannanlega ekki af Janette.
Ef ekkert kemur út úr því og morðstaðurinn
finnst ekki er í bígerð að láta taka fingraför af
ferðamönnunum, 690 talsins, sem vom á eyj-
unni umræddan dag. Þeir búa flestir í Eyja-
álfu.
Margt hefur breyst sfðan líkið fannst undir
plastinu við fossinn fagra. Farið er að læsa
dymm og íbúarnir vantreysta hver öðmm og
tortryggnin gegnumsýrir allt samfélagið.
Einn þeirra sem neita að láta taka af sér
fingraför segir bemm orðum að lögreglan
hafi klúðrað allri rannsókn og ef rétt hefði
verið að farið hefði málið verið leyst fáum
mánuðum eftir að Janette var myrt.
Ferðamannastraumurinn hefur dalað um
fjórðung og tekjur innfæddra að sama skapi.
Það eina sem íbúarnir reyna að hugga sig
við er að morðinginn sé ekki einn þeirra og
því óska þeir þess með blendnum huga að
ekki verði upplýst hver myrti Janette Patton
og hvers vegna.