Árbók Landsbókasafns Íslands - Nýr flokkur - 01.07.1992, Blaðsíða 21

VÍNLANDSFERÐ FLATEYJARBÓKAR
21
eldtraust bygging handa Konungsbókhlöðu, þ\í að það er
langtum hörmulegra ,..“28
Þótt um útlán á sögusýningu væri að ræða, var eins og tíminn
væri það, sem allir skeyttu sem rninnst um — Ameríkumenn höfðu
gleymt eða a.m.k. ekki haft fyrir því að greina frá því, hvenær
ætlazt var til, að til lánsins kæmi, og í Danmörku hegðuðu menn
sér eins og tímasetningin væri tiltölulega lítilsvert atriði, eins og
þessu útlánsmáli var komið. Svo síðla sem 27. janúar lagði Bruun
þá tillögu fyrir menntamálaráðuneytið, að látið yrði ljósmynda
fyrra bindi Flateyjarbókar, tillögu, sem hann var sjálfur mjög
fylgjandi. Það var Louis le Maire ofursti í landmælingadeild
herforingjaráðsins, er átti hugmyndina, og hann bauð einnig, að
verkið yrði unnið á kostnað deildar hans. Hann áætlaði, að verkið
mundi taka á að gizka 23 daga.29 En þegar löngu áður en þessi
tillaga kom fram, og áður en málið varð opinbert, höfðu Ameríku-
menn lýst viðhorfum og sjónarmiðum, sem áttu eftir að reynast
ósamrýmanleg viðhorfum dönsku stjórnarinnar.
Ameríski sendiherrann, Clark E. Carr, hafði snemma sent
heim skýrslu um afstöðu Dana, m.a. að fylgdarmaður skyldi fara
með handritinu. Utanríkisráðherra Bandaríkjanna, John W.
Foster, hafði lagt málið fyrir W. E. Curtis, sérstakan erindreka
heimssýningarinnar, og viðbrögðin orðið eftirfarandi í bréfi til
sendiherrans í Kaupmannahöfn 22. desember:
„Danska stjórnin og þjóðin hefur lagt sig í líma til að sanna, að
norrænir sæfarar hafi fundið Ameríku á undan Columbusi, og
staðhæfa, að þessi bók [Codex Flateyensisj geymi vitnisburð um þá
staðreynd. Því var þess vegna trúað, að Danir mundu með gleði
lána bókina á Chicagosýninguna þrátt fyrir það, hve sögulegt gildi
hennar væri mikið. Engin fjárveiting er hins vegar til, er varið
28 Rigsdagstidende. Forhandlingerpaa Folketinget. 45de ordendige Samling 1892—93, II, sp.
2910 f. — Frændi Johannes Hages, Hother Hage, fulltrúi í menntamálaráðuneytinu,
hafði lýst sama viðhorfi, er hann aðeins tveimur dögum áður spurði Chr. Bruun, hvort
„ekki mætti af sama lilefni benda réttilega á þær hættur, er steðja dag hvern að
Konungsbókhlöðu andspænis þeim hættum, sem þessu eina umrædda handriti kunna
að vera búnar"; KB/JS 21.1.1893.
29 Sbr. skrif Bruuns til ráðuneytisins, RA/KM 27.1.1893. Að menn höfðu ekki gleymt með
öllu tímaþættinum, verður ráðið af bréfmiða frá le Maire til Bruuns 28. janúar, þar sem
le Maire biðst undan því að láta flytja bókina til sín „sunnudagsmorguninn eftir“ (KB/
JS). — Áætlun þessi leiddi til varánlegasta árangurs útlánsmálsins, þ.e. til verksins
Flateyjarbók. Liiografisk Gengivelse af Afsnittet om Islændernes Opdagelse af Amerika i
det fprste Aar af det 11. Aarhundrede, udgivet af Generalstabens topografiske
Afdeling [Steinprent kaflansum Ameríkufund Islendinga á fyrsta ári 11. aldar, útgefið
af landmælingadeild herforingjaráðsinsj, er kom út síðar á árinu 1893.