Árbók Landsbókasafns Íslands - Nýr flokkur - 01.07.1992, Blaðsíða 38

38
UM CHICAGOFÖR
Tilgangur vesturfarar sr. Matthíasar var tvíþættur: að sækja
heimssýninguna í Chicago og koma þar ákveðnum skilaboðum
áleiðis — og að heimsækja nokkrar hinna fjölmennari byggða
Islendinga í Norður-Ameríku. Þar var gestinum nokkur vandi á
höndum, að dragast ekki inn í flokkadrætti landanna. Heims-
kringlumenn stóðu fyrir samskotum og buðu honum vestur,
þóttust því eiga í honum fyrsta veðréttinn. Matthías átti hins vegar
marga kunningja í liði Lögbergs og lúterskra, er löngum elduðu
grátt silfur við Heimskringlumenn.
Þegar Sigtryggur Jónasson, er var einn af stólpum Lögbergs,
beitti sér fyrir því, að Matthías fengi ókeypis far vestur yfir hafið,
má líta á það sem eins konar mótleik hans gegn þeim, er fyrir
samskotunum stóðu, hann þar viljað leggja sitt af mörkum.
Atökin um gestinn korna fram t.a.m. í fetðasögu Matthíasar, er
hann segir frá fyrirhugaðri ferð sinni frá Winnipeg til Norður-
Dakota að finna fornvin sinn, sr. Jón Bjarnason, er þar dvaldist þá
hjá sr. Friðriki Bergmann. Um þetta segir Matthías svo m.a.:
„Um þetta ferðlag mitt stóð ráðagjörð mikil í Winnipeg. Vildi J. Ó., að ég
stæði sem minnst við hjá klerkunum, vildi, að ég kæmi fyrst og dveldi lengst
á Mountain, þar sem Heimskringlu-menn byggi, enda þeir sömu menn,
sem drengilegast hefðu styrkt ferð mína. Petta skildist mér vel, en síður
frjálslyndi J. Ö. að vilja ráða ferðum mínum fremur en mér litist sjálfum.
Hafði ég þó sagt honum, að ég mundi ekki skipta mér af misklíð þeirra.
Varð okkur þetta að ágreiningi, og þótti inér illt, því að ég hætti ekki heilsu
og lífi í þessa vesturför sem fylgifiskur eða undirlægja nokkurs flokks eða
manns, en að hinu leytinu þóttist ég vera mjög skuldbundinn J. Ó. ogþeim,
sem mest höfðu stuðlað til ferðar minnar. Efaust hefír J. Ó. og fleiri búizt
við, að ég mundi opinberlega fylla flokk þeirra sem frjálslyndur trúmaður,
en þegar áður en ég lagði af stað vestur, fann ég enga hvöt hjá mér eða
köllun til að samlaga mig Únitörum þar vestra, hafði ég löngu áður fundið,
að ég kom mér ekki saman við þá.“
Ágreiningur þessi snerist upp í mikla rimmu milli þeirra Jóns
Ólafssonar og Einars Hjörleifssonar, er fór umrædda ferð með sr.
Matthíasi. Sú rimma verður ekki rakin hér, aðalatriðið er, að
Matthías slapjá ósærður frá henni. Heimsókn hans í Islendinga-
byggðir var löndum vestra mikið fagnaðarefni, og sá fróðleikur, er
hann flutti heim úr förinni um landana og byggðir þeirra, var
mikils virði.
Þessari samantekningu lýkur nú með frásögn Matthíasar af
Islendingadagshátíð, er hann sat skömmu eftir að hann kom aftur
til Winnipeg frá Chicago.