Árbók Landsbókasafns Íslands - Nýr flokkur - 01.07.1992, Blaðsíða 23

VÍNLANDSFERÐ FLATEYJARBÓKAR
23
mikilvægi Flateyjarbókar, að umrædd heimild var \ eitt flotamála-
ráðherranum. Og það orðalag Curtis, að til greina kæmi, að hinn
danski fylgdarmaður yrði fluttur með herskipi „frá einhverri
hentugri höfn“, orðalag, sem ekki verður neitað, að endurtekið
var í bréfi utanríkisráðherra Bandaríkjanna til sendiherrans í
Kaupmannahöfn og síðan í bréfi hans til danska utanríkisráðu-
neytisins, bendir með nokkrum líkindum til þess, að Ameríku-
menn hafi einhvern tíma hugsað sér að senda herskip til Kaup-
mannahafnar gagngert til að sækja Flateyjarbók.
Hinn 28. janúar sendi ameríski sendiherrann bréf til danska
utanríkisráðuneytisins, er í voru m.a. eftirfarandi upplýsingar:
„seint í gærkveldi fékk ég svohljóðandi símskeyti frá starfandi
utanríkisráðherra í Washington ... 27. janúar: Omögulegt, að
herskip komi til Danmerkur. Gufuskipið Newark, sem fer frá
Marseilles 10. febrúar, mun flytja sýningargripinn og fylgdar-
mann. — Wharton.“33
Með öðrum orðum, \ ildu Danir sýna Flateyjarbók, yrðu þeir að
senda handritið og fylgdarmanninn til Marseilles. Það var Nati-
onaltidende, sem í athugasemd ritstjórnar birti aftan við grein
„hins auðmjúka áskrifanda“ 7. febrúar almenningi þann kvitt, að
amerískt herskip mundi ekki flytja Flateyjarbók. Farið var þó svo
vægilega í sakirnar að gefa ekki í skyn, að Danir hefðu gengið fram
í þeirri dul, heldur sagt: „E.t.v. er ástæðan sú, að á viðkomandi
herskipi hafi menn ekki getað vænzt breytinga á ísalögum á
siglingaleiðum okkar.“
Ennfremur yrðu Danir sem sé að kosta sjálfir uppihald fylgdar-
mannsins í Ameríku. Og þeir yrðu sannarlega að vera snöggir á
lagið. Utanríkisráðuneytið virðist ekki hafa séð þá nauðsyn, þ\ í að
það sendi ekki amerísku bréfín frá 22. desember 1892 og 28.
janúar 1893 áfram til menntamálaráðuneytisins fyrr en 8. febrúar
með tilmælum um, að það segði, ef það óskaði, álit sitt á málinu.34
33 Frumrit í RA/ÚM, en vélrit í RA/KM.
34 í athugasemd, færðri inn á bréf ráðuneytisins 23. janúar 1893 (þar sem skýrt er frá því,
að ráðuneytið fallist á Valtý Guðmundsson sem fyígdarmann handritsins), hefur Bruun
skrifað: „Bréf þetta lá á skrifborði mínu 24. janúar, þegar ég kom í safnið. Sama dag
skömmu eftir kl. 2 kom Hage fulltrúi til að segja mér, að skilaboð hefðu borizt frá
Ameríkumönnum um, að þeir vildu ekki kosta að neinu fylgdarmann með Flateyjar-
bók." Menntamálaráðuneytið virðist þannig hafa fengið munnleg skilaboð um málið frá
utanríkisráðuneytinu, því að opinber tilkynning barst 8. febrúar. Spurningin um
greiðsltt dvalarkostnaðar fylgdarmannsins reyndist verða höfuðatriði jafnt í atigum
Ameríkumanna sem dönsku stjórnarinnar. — Það var nógtt hlálegt, að málið skyldi falla
á atriði, sem Bruun reyndist hafa meiri skilning á en danska stjórnin.