Árbók Landsbókasafns Íslands - Nýr flokkur - 01.01.1993, Blaðsíða 13

M.H. SÍRA HJALTA ÞORSTEINSSONAR
13
af hverjum margar eru útkomnar til Kaupmannahafnar og víðar.
Cætera cæteri.
Hér endar sr. Hjalta eiginhandarrit, sem sums staðar var orðið
illa læsilegt. Þar eftir lifði sr. Hjalti 7 ár. Hann dó 1752, þá 87 ára
gamall.
JÓN ÞORKELSSON
Ólafur Jónsson (séra Ólafur á Söndum), af hinni kunnu Hagaætt á
Vesturlandi, fæddist árið 1560 á Bæ (Saurbæ) á Rauðasandi, þar
sem Eggert Hannesson lögmaður (d. - 1581-82) bjó um þær
mundir. Hann var alinn upp af tengdasvni Eggerts, höfðingjanum
og skáldinu Magnúsi Jónssyni prúða. Ólafur varð prestur í Sauð-
lauksdal 1590 og sex árum síðar (1596) á Söndum í Dýrafirði, þar
sem hann lézt 1627. Finnur Jónsson hefur þau orð um hann, að
hann sé lærður maður og gáfaður („vir doctus & ingenio pollens")
og séu hinir mörgu og ágætu sálmar hans, líflegir og andríkir,
mikils metnir af öllum guðræknum og góðum mönnum („hujus
permulta 8c egregia poemata sacra, vita 8c spiritu plena, qvæ a piis
8c bonis omnibus... magni æstimantur.“) (Hist. Eccl. Isl. III, 199).
Hið frábæra skáld Stefán Ólafsson hefur í eftirfarandi erindi farið
svofelldum orðum um skáldið:
Séra Ólafur á Söndum
sálma og vísur kvað,
margt gott hefur í höndum
hver sem iðkar það,
því var skáld skipt
skýrleiks andagift;
mig hafa ljóð þess listamanns
langseminni svipt;
fáir fara nú lengra,
þó fýsi að yrkja þrengra.
(Sjá Kvæði eftir Stefán Ólafsson 11,41.)
Finnur Jónsson biskup harmar, að safn kvæða Ólafs skuli aldrei
hafa verið prentað og sé því í fárra manna höndum. Þó eru söfn
kvæða hans engan veginn fágæt. Allfullkomið safn kvæða hans er
til a.m.k. í þeim stöðum, er nú verða taldir: British Museum
Collect. F. Magn. nr. 179 4to, fullkomið safn, nákvæmlega skrifað
(„collectio completa, accurate scripta“), Advoc. Libr. Edinb.
Collect F. Magn. nr. 72 4to með stuttri ævisögu skáldsins („cum
brevi auctoris biographia“), skrifað 1769 í Hítardal, Ny kgl. saml.
nr. 139 B 4to, skrifað 1655 (sennilega elzta handrit, sem til er), Ny
kgl. saml. 1899 B 4to, skrifað 1762; A. Magn. nr. 240 8vo, skrifað