Árbók Landsbókasafns Íslands - Nýr flokkur - 01.01.1993, Blaðsíða 39

FRÚ DISNEY LEITH OG ÍSLAND
39
sögu kirkjunnar fyrir siðbreytingu. Hún tók sér fyrir hendur að
þýða elstu biskupasögurnar á enska tungu með þeim rökum, að
þær væru ekki síður athyglisverðar en hinar veraldlegu bók-
menntir frá sama tíma. í inngangsorðum að þýðingu sinni segir
hún enn fremur, að einhvern tíma í framtíðinni, „þó ef til vill ekki
á okkar dögum“, megi gera ráð fyrir, að kirkja ísleifs og Þorláks
rísi úr öskustónni og að sú spásögn Gissurar biskups ísleifssonar
rætist, að í Skálholti skyldi ávallt vera biskupsstóll, meðan ísland
væri byggt og kristni héldist í landinu.35 Svipað viðhorf kemur
fram, þegar hún er að segja frá „fjársjóðnum" úr Skálholtskirkju,
sem þá var geymdur í Forngripasafninu í Reykjavík: „Megum við
ekki gera okkur vonir um, að hann bíði þeirra tíma, þegar kaþólsk
kirkja verður endurreist á Islandi?“36
Hér er undarlega að orði komist, þegar þess er gætt, að Disney
Leith var ekki kaþólsk, heldur í ensku biskupakirkjunni. Ummæli
hennar benda til, að hún hafi orðið fyrir áhrifum af Oxford-
hreyfíngunni svonefndu. Eitt helsta markmið hreyfingarinnar var
að vekja til lífs í ensku biskupakirkjunni „kaþólska“ helgisiði og
trúarhugsun, eins og hún birtist tærust í kirkjunni á fyrstu öldum
hennar. I þessu sambandi er athyglisvert að lesa það, sem Disney
Leith sagði um kirkjuna á íslandi: „Hún virðist hafa orðið fyrir
sömu örlögum við siðbreytingu og aðrar kirkjur í norrænum
löndum og losnað ekki einungis við það, sem var gagnslaust og
spillt, heldur glatað hinni postullegu vígsluröð.“37 „Hin postullega
vígsluröð11 var hugtak, sem mjög var haldið á loft innan Oxford-
hreyfingarinnar, en með því er átt við, að biskupar hafi þegið
embætti sitt og vald eftir órofa vígsluröð frá fyrstu postulum
Krists.38 Fylgismenn hreyfingarinnar töldu sig þannig eiga miklu
fremur samleið með rómversk-kaþólsku kirkjunni en mótmæl-
endum. Disney Leith hefur því borið virðingu fyrir Jóni Arasyni af
trúarlegum ástæðum, en einnig má ætla, að hún hafí litið á hann
35 Stories of the Bishcps of Iceland (bls. 5-6). I. The Stories of Thorwald the Far-Farer, and of
Bishop Isleif. II. Húngrvaka (The Hunger-Waker), being Chronicles of the first five
Bishops of Skalholt. III. The Story of Bishop Thorlak the Saint. Translated from the
Icelandic „Biskupa Sögur“ by the author of „The Chorister Brothers". London 1895.
36 Three Visits to Iceland, bls. 60.
37 Stories of the Bishops of Iceland, bls. 5.
38 The New Encyclopcedia Britannica. Volume 8. Micropædia. Chicago 1989, bls. 657-658
(Newman, John Henry); Volume 9, bls. 30 (Oxford Movement).