Frjáls verslun - 01.04.1959, Qupperneq 4

telja víst, að hægt sé að leysa það. í þessu sam-
bandi má nefna þann möguleika, að ríkið leyfði
bæjar- og sveitarfélögunum að vera einum um
að leggja beina skatta á fyrirtæki og fasteignir.
Einnig gæti ríkið tekið á sig mikið af þeim út-
gjöldum, sem það hefur í æ ríkara mæli verið
að leggja þessum aðilum á herðar.
Ekki yrði verulegt gagn að niðurfelling beinna
skatta til ríkissjóðs, ef útsvör á einstaklinga yrðu
ekki einnig felld niður. Þá fvrst heíðu menn
ekki lengur möguleika til að draga undan skatti
og hin miklu verkefni skattstofanna myndu mjög
dragast saman.
V erðbréf aviðskipti
Ef mönnurn tækist að draga svo úr verðbólg-
unni og breyta skattakerfinu þannig, að þetta
hvort tveggja hvetti ekki lengur til eyðslusemi og
óarðbærrar fjárfestingar, er ekki að efa, að stór-
lega myndi draga úr hinum margumtalaða láns-
fjárskorti; sem raunar táknar það eitt, að eftir-
spurn eftir lánsfé sé meiri en framltoðið. Og jafn-
framt því sem grundvöllur myndaðist fyrir heil-
brigða sparifjársöfnun, mvndu skapast skilyrði
fyrir því, að fleiri en áður legðu fjármagn í at-
vinnufyrirtæki. Gæti það reynzt efnahagslífinu
mjög mikilvægt, ef almenningur fengi tækifæri
til að ávaxta sparifé sitt á þann hátt.
Verðbréfamarkaður, eða kauphöll, myndi gera
fólki kleift að fá meira fyrir fé sitt, en venjulega
innlánsvexti í banka, án þess að það tæki að
jafnaði á sig nokkra verulega áhættu. A slíkum
markaði gætu opinberir aðilar aflað fjár til fjár-
festingar, sem að sama skapi myndi létta af
bönkunum að þurfa að lána til óeðlilega langs
tíma; en útlán til langs tíma geta raunar ekki
samræmzt því að hafa nær eingöngu undir hönd-
um óbundið innlánsfé.
Fyrirtæki, sem skráð væru í kauphöllinni,
myndu geta boðið þar fram hlutabréf sín og
þannig aflað fjármagns, enda er það hin eðlilega
þróun hlutafélaga, að eigendurnir séu margir,
að bréf þeirra séu seld á frjálsum markaði og að
árleg arðsúthiutun sé það mikil, að hlutabréfin
þyki eftirsóknarverð eign.
Þar sem verðbréfamarkaður myndi gera
mönnum kleift að selja hlutabréf og skuldabréf
sín aftur, þegar þeir þörfnuðust peninga, þá
myndu margir sjá sér fært að festa fé sitt á
þennan hátt. Þannig gæti ungt i’ólk tekið beinan
þátt í uppbvggingu atvinnulífsins, með þeim
peningum, sem ætlaðir væru til íbúðarkaupa
síðar; sama væri að segja um peninga, sem for-
eldrar ætluðu börnum sínum til langskólanáms,
og þannig mætti lengja telja. En hafa verður í
huga að taka mun alllangan tíma að byggja upp
öflugan verðbréfamarkað og að traust efnahags-
líf er nauðsynlegt skilyrði þess, að slík starfsemi
gangi vel.
Frelsi er undirstaða heilbrigðrar framþróunar
Eitt hið alvarlegasta við efnahagslífið á Is-
landi í dag er það, hve eríitt er að gera sarnan-
burð á mikilvægi hinna ýmsu atvinnugreina
fyrir þjóðarbúið. Þegar gengisskráningin væri
komin á réttan grundvöll, gjaldmiðillinn orðinn
traustur og hin óeðlilegu höft og styrkir afnum-
in, yrði þetta mun auðveldara. Og þá myndi
fjármagnið sjálfkrafa leita mjög í þá atvinnu-
vegi, sem eru þjóðinni hagkvæmastir. Slíkar að-
stæður og aukið athafnafrelsi myndi jafnframt
krefjast meiri ábyrgðar af atvinnurekendum,
sem eiga ekki að hafa tækifæri til að velta
áhættu sinni yfir á hið opinbera.
Menn verða að gera sér grein fyrir, að at-
hafnafrelsi er undirstaða heilbrigðrar efnalegrar
framþróunar á sama hátt og andlegt frelsi er
skilyrði fyrir blómlegu menningarlífi. I þessu
„Ég vona ad þér sé ljóst, aS það er einmitt svona eríiSi, sem
veldur hjartaslagi."
4
frjáls verzlun